Kürt Kommagene Nemrut krallığı (Çiyayê Nemrud)
Nemrud Daği (Çiyayê Nemrûdê) Kürt Komagene Kralligi ↓
Kommagene (Komajen) kralligi M.Ö. 162 --
M.S. 72 yillari arasinda Anadoluda bugünkü
Adiyaman ili civarlarinda büyük Zilan asiretine mensup Kürtler tarafindan kurulmustur.
Nemrud Dagi Kürt kralliginin en önemli merkezi, baskenti, idi. Kral Nemrud Kürd olup adida Kürtçedir. Nemrud kelimesi Kürtçedeki "
Nemir" veya "Nemird" kelimesinin Türkçelesmis seklidir ve "ÖLÜMSÜZ" demektir. Komagenes,
Helen kökenli bir adlandirmadir.
Nemrut Dagina, öteki adiyla Kürt Dagi diyorlar. Kom sözcügü Kürtçede topluluk anlamina geliyor.
Gene ise soy, kabile, asiret anl gelmektedir. Komagene yan yana geldiginde herkesin evi anl ortaya çikariyor veya göçebe asiretler diyari anl gelmektedir. Kürtlügün tüm kriterlerini üzerinde tasiyan yuvarlak tepe, örnek insa planlari ve karmasik renkli duvarlariyla dizayn edilmisti. Kürtler'in tüm tarih, gelenek, görenek ve kültür miraslari Kürtçe'nin derinliklerinde gizlidir. Kürtlerin atalari olan Kommageneler döneminde bölgede baris ve huzur hüküm sürmüstür. Yazili belgelerde M.Ö. 850 yilinda görülen kralligin ismi o dönemlerde "Kummu" veya "Kummuhu" olarak geçer. Yüzyillardir isik Anadoluya Tanrilar dagi Nemruddan dogar ve tüm dünya uygarliga uyanir.
Kommagen Krali bir keresinde Asurlulara baskaldirir. Asur krali
Sargon Kommagenleri yener ve yenilen asi krali: "Tanrilardan korkusu olmayan tanrisiz bir adam bu. Sadece kötü planlar yapan bir hilekar," diyerek suçlar. Kral Sargon'un nitelemesi fazlasiyla öznel görünebilir. Ancak Sargon sözlerine söyle devam eder: "karisini, ogullarini ve kizlarini, malini ve hazinelerini aldim ve son olarak halkini aldim ve onlari Mezopotamya'nin güneyine (bugün
Irak) sürdüm." Anlasilan, yerlesik halklari yurtlarindan topraklarindan sürmek
o zamanlarda da uygulanan bir yöntemdi.
Yunanli tarihçi ve cografyaci
Strabo, M.S. 7-18 yillari arasinda yazdigi "Cografya" (Geographika) adli ünlü eserinde Komagene'den bahseder. Komagene'nin küçük bir ülke oldugunu,
Samosata (Samsat) adindaki, dogayla kaplanmis baskentte kraliyet ailesinin ikamet ettigini, ama simdi
Roma eyaleti oldugunu anlatmis. Sehrin fazlasiyla bereketli topraklarla kapli ve Firat nehrinin kenarinda oldugunu yazmis.
Kommagene Valileri, M.Ö. 290-163
•
Sames I (M.Ö. 290-260)
•
Arsames I (M.Ö. 260-228)
•
Xerxes (M.Ö. 228-201)
•
Ptolemaeus (M.Ö. 201-163)
Komagene Krallari, M.Ö. 163-M.
S. 72
• Ptolemaeus (M.Ö. 163-130)
•
Sames II Theosebes Dikaios (M.Ö. 130-109)
•
Mithridates I Callinicos (M.Ö. 109-86)
•
Antiochus I Theos Dikaios
Epiphanes Philorhomaios Philhellen (M.Ö. 86-38)
•
Mithridates II Philhellen (M.Ö. 38-20)
•
Antiochus II (M.Ö. 29)
•
Mithridates III (M.Ö. 20 -12)
•
Antiochus III (M.Ö. 12 --
M.S 17)
• Roma'ya Imparatorluguna geçti (M.S. 17-38)
•
Antiochus IV Epiphanes (M.S. 38-72)
Komagenenin Tarihi Eserleri
Adiyaman sehrinde bulunan Nemrud
2150 metre yüksekliginde ve bütün bölgeye hükmedercesine durmaktadir.
Toros siradaglarina aittir. Gündogumu ve günbatiminin tüm ihtisamiyla izlenebildigi bu tepede, Kommagene (Komajen) Krali 1.
Antiochos kendisi için görkemli bir anit mezar, mezar odasinin üzerine kirma taslardan olusan kutsal alanlar insa ettirmistir. Kral 1.Antiokhos'un (Tanrilar Dagi) Nemrud dagina yaptirdigi görkemli kutsal alan, kendi heykeli ve herbiri 9 m yüksekligindedir.Dogu ve bati teraslarda; sira halinde dizilmis blok halinde 8 yontma tasin üst üste oturtulmasiyla olusturulan 8-10 metre yüksekliginde muhtesem heykeller, kabartmalar ve yazitlar bulunmaktadir. Heykeller, bir aslan ve bir kartal heykeliyle baslar ve ayni düzende son bulur. Hayvanlarin krali olan aslan yeryüzündeki gücü, tanrilarin habercisi olan kartal ise göksel gücü sembolize eder.