Kolkata
| Kolkata (Kalkuta) কলকাতা |
|||
 |
|||
|
|||
| Państwo |  Indie |
||
| Stan | Bengal Zachodni | ||
| Burmistrz | Bikash Ranjan Bhattacharya | ||
| Powierzchnia | 185 km² | ||
| Wysokość | 9 m n.p.m. | ||
| Populacja (2010) • liczba ludności • gęstość |
5 128 208 27462 os./km² |
||
| Nr kierunkowy | 757 | ||
| Kod pocztowy | 700001 | ||
|
Położenie na mapie Bengalu Zachodniego
 Kolkata (Kalkuta)
|
|||
|
Położenie na mapie Indii
Kolkata (Kalkuta)
|
|||
|
Położenie na mapie świata
Kolkata (Kalkuta)
|
|||
 22°34′11″N 88°22′11″E/22,569722 88,369722 |
|||
| Strona internetowa | |||
Kolkata lub Kalkuta[1] (hindi कोलकाता, trl. Kolkātā, trb. Kolkata; bengali: কলকাতা, trl. Kolkatā, trb. Kolkata ang. Kolkata; do 2001 hindi कलकत्ता, trl. Kalkattā, trb. Kalkatta; ang. Calcutta – stare nazwy wciąż w powszechnym użyciu) – miasto w północno-wschodnich Indiach, w delcie Gangesu. 4 638 350 mieszkańców (2006); region metropolitalny 15,6 mln mieszkańców (2006). Stolica stanu Bengal Zachodni, wielki węzeł komunikacyjny i port morsko-rzeczny, wielki ośrodek przemysłowy, handlowy, naukowy i kulturalny w regionie. Liczne zabytki architektury pałacowej i świątynie hinduskie, a w leżącym w obrębie metropolii Howrah znajduje się najstarszy w Indiach ogród botaniczny. Czwarte co do wielkości miasto kraju.
Siedziba rzymskokatolickiej archidiecezji kalkuckiej.
Spis treści
Historia miasta[edytuj]
Kalkuta została założona w 24 sierpnia 1690, kiedy Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska weszła w posiadanie trzech wiosek, w tym Kalikaty, od której nazwy wywodziła się pierwotna nazwa. W 1698 ukończono budowę fortu Williams. W 1756, w czasie wojny siedmioletniej miał miejsce incydent w Czarnej Jamie. Wobec zignorowania żądania miejscowego władcy, który nie chciał rozbudowy fortu, wtrącono ponad 140 brytyjskich żołnierzy i cywilów do lochu o powierzchni 20 metrów kwadratowych. Następnego ranka dożyło tylko 23 więźniów.
W 1772 Kalkuta została stolicą Indii Brytyjskich. Była nią aż do 1912, kiedy miasto utraciło stołeczność na rzecz Nowego Delhi. W tym czasie osuszono okoliczne bagna i rozbudowano miasto.
W czasie II wojny światowej miasto zostało dwukrotnie zbombardowane przez Japończyków. W 1943 z powodu przekazywania żywności wojskom alianckim doszło do niedoborów wapnia. Spowodowała to głód, w wyniku którego zmarło ponad 5 mln ludzi. W 1946 doszło do zamieszek w wyniku których śmierć poniosło 2 tys. ludzi. Po podziale Indii Brytyjskich doszło do masowej migracji: Hindusi uciekali z ówczesnego Pakistanu Wschodniego (obecnego Bangladeszu) do Indii, natomiast muzułmanie migrowali w przeciwną stronę.
W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych strajki, przerwy w dostawach energii elektrycznej i działalność maoistowskich bojowników spowodowały stagnację ekonomiczną miasta. W połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpiła powolna poprawa sytuacji gospodarczej po wprowadzeniu przez rząd Indii reform gospodarczych. Od początku XXI wieku, dzięki sektorowi IT, gospodarka szybko się rozwija.
W 2001 zmieniono angielską nazwę Kalkuta na Kolkata.
Z miastem związana jest postać błogosławionej Matki Teresy z Kalkuty.
Szkolnictwo wyższe[edytuj]
- Uniwersytet Kalkuty (1857)
- Uniwersytet Jadavpur (1905)
- Bengalski Uniwersytet Techniczno-Naukowy (1856)
Miasta aglomeracji[edytuj]
Kalkuta w literaturze[edytuj]
- Dominique Lapierre: Miasto radości
- Krzysztof Mroziewicz: Ucieczka do Indii, 2004 (rozdz. Miasto prawd ostatecznych)
- Jerzy Putrament: Na drogach Indii, 1967 (rozdz. Kalkuta)
- Kazimierz Dziewanowski: Księga zdziwień, 1972 (rozdz. Zdumienie i groza: Złoty Bengal – śmierć w promieniach słońca)
- Tadeusz Margul: Indie na co dzień – z notatnika religioznawcy, 1970 (rozdz. Dwie kalkuckie wizyty, Durga Pudża w Kalkucie, Parę migawek kalkuckich, Strajk generalny w Kalkucie)
- Jan Zakrzewski: Wiza do Indii, 1989 (rozdz. Kalkuta)
- Artur Lundkvist: Róża wiatrów, 1969 (z rozdz. Płonące Indie, s. 47-55)
- Wojciech Giełżyński: Aż do najdalszych granic, 1972 (z rozdz. Indie, Indie, otchłań świata – Samo dno 1966)
- Wojciech Giełżyński: Kraj świętych krów i biednych ludzi, 1977 (rozdz. O samym dnie i szczypcie nadziei)
- Janina Rubach – Kuczewska: Życie po hindusku, 1971, s. 120
- Pascal Bruckner: Pariasi, PIW Warszawa 1996, s. 475-509 (rozdz. Nieuleczalni, Sterty szkieletów i Ludzki pył)
- Dan Simmons: Pieśń bogini Kali, Wydawnictwo Alfa 1994
- Kate Brian: Szczęśliwy T-shirt
- Carlos Ruiz Zafón: Pałac Północy
- Mircea Eliade: Majtreji
Kalkuta w filmie[edytuj]
- Parineeta
- Yuva
- Calcutta Mail
- The Namesake
- Hey Ram
- 15 Park Avenue
- Howrath Bridge
- Born Into Brothels:Calcutta’s Red Light Kids (dokument)
- Miasto Radości (City of Joy)
- Calcutta
- La nuit Bengali
Przypisy
- ↑ Według zaleceń Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski, przyjętych na na 71. posiedzeniu (30 maja 2012 roku), nazwa Kolkata to polska nazwa główna miasta, nazwą wariantową pozostaje zaś Kalkuta.
