Баш бит

Википедиягә рәхим итегез!

Бу күптелле, эченә һәркем яза алган энциклопедия.

Татар телендә 68 703 мәкалә бар.

Ничек язарга? · Мәкалә язу · Ярдәм · Безнең турында матбугатта · Мобиль юрама

Latin yazuı · Wikiquote проекты · Embassy · Эчтәлек

Сайланган мәкалә

Скумин синдромы – йөрәккә клапан аппаратына протез куйганнан соң авыруларның дүрттән бер өлешендә күзәтелә торган психик эшчәнлек бозылуның үзенчәлекле симптомнар комплексы. Ул имплантатларның ышанычлылыгына шикләнү, һичбер сәбәпсез алар ватылыр дип курку, физик һәм психоэмоциональ йөкләмәләргә, йокының специфик бозылуына һәрвакыт тискәре мөнәсәбәт, шомлану, таркаулык, кәефнең төшенке булуы белән характерлана. 1978 елда танылган галим Виктор Скумин бу симптомнар комплексын кардиопротез психопатологик синдром атамасы белән тасвирлый.

Н.М.Амосов Институтында үзе үткәргән тикшеренүләр нигезендә, В.А.Скумин беренчеләрдән булып, әлеге авыруның этиологиясен, патогенезын, клиник картинасын өйрәнә, аңа диагностика ясау, дәвалау, профилактикалау методларын, нәтиҗәле реабилитация чаралары системасын, халыкның бу контингентына сәламәтлек культурасы нигезләрен төшендерү программасын эшләтә. ↪ Дәвамы

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Яхшы мәкалә

Санак, Компью́тер (ингл. computer – «санап чыгаручы») – мәгълүматны саклау, җибәрү һәм туплау өчен эшләнгән санау машинасына карата кулланыла. Санак - ул бик күп җиһазлар җыелмасы. Һәр җиһаз үз эшен башкара. Җиһазларның иң мөһимнәре система блогында урнашкан.

Персональ санак төзелешенә санаучы (үзәк эшкәрткеч җайланма) һәм хәтерләү җайланмалары тупланган система блогы, кертү җайланмалары (клавиатура, «тычкан», сканер), чыгу җайланмалары (принтер, тавыш динамиклары), операцион система, програм тәэминат керә. Персональ санакның төп техник сыйфатлары: эчке хәтернең күләме, микропроцессорның такт ешлыгы һәм микропроцессорның разрядлыгы керә. Санакның безнең заманга килеп җитү тарихы бик катлаулы. Бу зур хезмәткә үзләренең зур өлешен Чарльз Бэббидж, Н.И. Бессонов, Джон фон Нейман, С.А. Лебедев, И.С. Брук һәм Б.И.Рәмиев кертә.

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

1740 елга кадәр Эрбет ярминкәсенең ачылуы Раштуа бәйрәменә туры китерелгән.
400 яшьлек «Пугачев имәне» — Мари Иленең истәлекле урыны.
Роберт Кох туберкулез, түләмә һәм ваба чирләрен китереп чыгаручыларны ачыклагач, микробиология өлкәсендә бөек галим Луи Пастерны узып, беренчелеккә чыга.
Татар телендә спектакль уйнарга беренче рөхсәтне 1906 елның 5 маенда Ибраһим Терегулов ала.
Татар мәктәпләре арасында гимназия статусына иң әвәл кызлар мәктәбе 1916 елда ия булган.
Идел-Уралның төп милләтләрен берләштергән бәйсез җөмһүрият төзү фәрманы Уфаның «Тормыш» гәзитендә дөнья күрә.
«ТАССРның атказанган артисты» дигән мактаулы исем беренче мәртәбә 1926 елда Барый Тархановка бирелә.
Беренче биш елын үз хисабына яшәгән Мәскәү татар театрын хөкүмәт дәүләт акчасына тагын биш ел яшәтеп ябып куя.
1936 елда Босфор һәм Дарданеллар аша узган су юлы турындагы Монтрё килешүе әле дә гамәлдә.
Казан язучысының дебют китабы 2015 елда Русиянең абруйлы әдәби премияләренә лаек табыла.

Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Бу көнне ... (12 апрель)

БМОда Халыкара кешенең галәмгә очу көне

Бөтендөнья авиация һәм космонавтика көне, Глобаль дәрәҗәдә хәрби чыгымнарга каршылык күрсәтү көне, Халыкара урам балалары көне
АКШта Милли татлы тамыр үсемлеге көне, Боливияда Балалар көне, Казакъстан Казакъстанда Фән хезмәткәрләре көне, һ.б.

Вакыйгалар

1861 — АКШта Гражданнар сугышы башлана.
1943 — атом коралын булдыру өчен / ССРБда «Курчатов институты» ачыла.
1949 — МДУ төп бинасының төзелеше башланды.
1961 — кешенең космоска беренче очышы. Моны Юрий Гагарин башкара.
1995 — дөньяның иң популяр каталогларының берсе «Yahoo!» эшли башлады.

Туулар

1884 — Отто Мейергоф (Otto Fritz Meyerhof), алман биохимигы.
1939 — Владимир Иванов, социолог.
1962 — Наилә Фатехова, татар җырчысы.

Вафатлар

1936 — күренекле татар мәгърифәтчесе, дин әһеле Ризаэддин Фәхреддин бакыйлыкка күчә.
1945 — АКШның 32 нче президенты Франклин Делано Рузвельт вафат була.
1991 — татар шагыйре Нури Арсланов вафат.

Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Сайланган рәсем

Веспрем зоопаркында кече панда (Венгрия)

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган исемлекләр һәм порталлар

Сайланган cоңгы портал:		Татарлар тарихы
Сайланган cоңгы исемлек:		Татарлар - Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Өмә

Бу атнада мәкаләләр язу өмәсе багышланган:
Татарлар - Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеген мәкаләләр белән тулыландыру

Соңгы өмәләр:
1 атна элек: Медицина турында мәкаләләр язу һәм яхшырту
2 атна элек: Казанның истәлекле урыннары
3 атна элек: Кышкы олимпик төрләр

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Башка бүлекләр

Ярдәм бүлеге — Википедияны үзгәртү эшендә ярдәм итү бүлеге.

Җәмгыять үзәге — Яңалыклар, проектлар һ.б.

Бәхәслек — Татар Википедиясе форумы.

Тугандаш проектлар

Wikipedia проекты табышсыз Wikimedia Фонды тарафыннан оештырылды. Wikimedia шулай ук ирекле эчтәлек белән күптелле булган башка wiki проектларны да алып бара:


Meta-Wiki Вики-проектлары	Викисүзлек Күптелле сүзлек	Wikibooks Ирекле дәреслек	Wikiquote Өзекләр җыентыгы	Wikisource Ирекле китапханә	Викисәфәр Юл күрсәткече