|
Өөрдин келн (Тод бичг: ᡆᡕᡅᠷᠠᡑ ᡘᡄᠯᡄᠨ), талданар Хальмг келн болдг. Эн келәр кезәнк Дөрвн Өөрдин олн әмтн дуһарла, ода цагт Хальмг Таңһчд, Китдин Улс Орнд Шинҗәнд, Көкнуурт, Алшаад, Көлнбүүрт, Монһлмудин Орнд Өөрдә әмтн дуһарҗана.
1924 җилин хөөн Хальмг Таңһчд тод бичг бичәр эдллә. Ода Тод бичгәр һанцхн Шинҗәнин Өөрдә әмтн бичҗәд бәәнә. Дөрвн Өөрдин улсин бичг бәәсмн Тод бичги Зая-Пандитар үвлд, 1648 җилд моңһл бичгә сүүрәс бүтәлв. Өндр Орсн Ниицәнд Өөрдин келн кирилл үзгәр бичсмн. Монһлмудин Орн Өөрдин келн гөрдлҗәнә. Ховд, Увс, Баян өлгә, Көвсгл әмгүдд албн бишәр күүндҗана.
Тод бичг (ᡐᡆᡑᡆ ᡋᡅᡔᡅᡎ тодо бичиг) — Дөрвн Өөрдин улсин бичг бәәсмн. Эн бичг Зая-Пандитар үвлд, 1648 җилд моңһл бичгә сүүрәс бүтәлв. Энүнә цаһан толһад 29 үзгүд бәәнә: А, Э, И, О, У, Ө, Ү, Н, Ң, Х, Һ, Б, П, Ф, С, Ш, Т, Д, Л, М, Ц, Ч, З, Җ, Й, К, Г, Р, В, болн узгүд төвдин болн энетекдин келәр бичх — галигуд гидг үзгүд нерәдсмн.
Тод бичг Хальмг Таңһчд 1924 җилә хөөн элзлла. Ода тод бичгиг Хальмг Таңһчин школд, ик сурһульд сурҗ сурна.
|
