|
DSWS : DSWS/TR : Haber ve Analiz
Yazıcıya hazırla
“Panama belgeleri” sızıntısı dünya çapında siyasi krizleri körüklüyor
Andre Damon
7 Nisan 2016
İngilizce’den çeviri (5 Nisan 2016)
Pazar akşamı, 100’den fazla küresel gazeteden oluşan bir grubun, Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) ile işbirliği içinde, önde gelen küresel politikacıların ve iş dünyasından insanların yolsuzluk, kara para aklama ve diğer sahtekarlık faaliyetleri hakkındaki raporları yayınlamaya başlaması, ICIJ’nin “tarihteki içeriden yapılan en büyük bilgi sızıntısı” olarak adlandırdığı şeyi açığa vurdu.
Raporlar, vergi muafiyeti bulunan ülkelerdeki (offshore) 214.000’den fazla şirkete ayrıntılı bilgi sağlayan Panamalı hizmet sunucusu Mossack Fonseca şirketinden 11,5 milyon gizli belgeye dayanıyor.
ICIJ’ye göre, belgeler, “12’si görevdeki ve eski dünya lideri olmak üzere, dünya çapındaki 140 politikacının ve kamu görevlisinin offshore varlıklarını ifşa ediyor. Onlar arasında, İzlanda ve Pakistan başbakanları, Ukrayna devlet başkanı ve Suudi Arabistan kralı bulunuyor.”
Firma, ayrıca, Forbes dergisinin dünyanın en zengin 500 kişisi sıralamasında yer alan 29 milyarder tarafından kullanılan hesapları düzenlemiş.
Raporun yayınlanması İzlanda, Britanya, Şili, Fransa, Rusya, Ukrayna, Arjantin, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Brezilya, Kanada, Norveç ve İsveç dahil, ondan fazla ülkede skandalları ve soruşturmaları tetikledi.
İzlanda’da 10.000 kadar insan, sızan belgelerin merkez sağ İlerici Partili Başbakan Sigmundur David Gunnlaugsson’un varlıklarını parlamentoda görev yaparken bildirmediği halde bir offshore şirkette sakladığını göstermesinin ardından derhal seçimlere gidilmesini talep etmek için başkent Reykjavik’te bulunan parlamento binasının önündeki bir gösteriye katıldı.
Belgeler, ayrıca, Britanya başbakanının babası Ian Cameron’ın ve Muhafazakar Parti’nin diğer önde gelen üyelerinin Mossack Fonseca’nın müşterileri olduğunu açığa çıkardı. Cameron’ın sözcüsü, başbakanın ailesinin fonlara yatırılmış daha fazla parasının olup olmadığı yönündeki soruya, “Bu, özel bir konudur.” yanıtını verdi.
Ukraynalı milletvekilleri, belgelerin, 2014’te ABD destekli darbenin ardından iktidara gelen Devlet Başkanı Petro Poroşenko’nun vergi ödemekten kaçmak için varlıklarını bir offshore hesabına taşıdığını açığa çıkarmasının ardından bir soruşturma talebinde bulundular.
İnceleme, ayrıca, Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri’nin Bahamalar’daki bir offshore şirketinin müdürü olarak görev yapmış olduğunu gösteriyordu.
ABD’deki ve Britanya’daki gazeteler, Guardian gazetesinin, haberini, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le bağlantılı kişilerin milyarlarca dolarlık offshore anlaşmalarına bulaşmış olduğu iddialarına odaklamasıyla birlikte, ifşaatları Rusya karşıtı bir şekle getirip çarpıtmaya çalıştılar. Reuters, Guardian’ın iddialarıyla ilgili haberinde, “bu ayrıntıları doğrulayamayacağını” yazdı.
2,6 terabayt boyutundaki belgeler, canice haksızlığı açığa çıkarmak istediğini söyleyen ismi açıklanmayan biri tarafından Alman gazetesi Süddeutsche Zeitung’a, Ağustos 2015’te sızdırılmış. Dosyalar, raporların Pazar günü eşgüdümlü yayınlanmasından önceki bir yıllık süreçte 300’ü aşkın gazeteciden oluşan bir ekip tarafından incelenmiş.
Belgeler, Mossack Fonseca’nın, bir sapma olmak şöyle dursun, önde gelen küresel bankaların faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası olduğunu gözler önüne seriyor. ICIJ’nin ifade ettiği gibi, “Belgeler, büyük bankaların, Britanya Virgin Adaları’ndaki, Panama’daki ve diğer offshore cennetlerindeki izlenmesi güç şirketlerin oluşturulmasının arkasındaki büyük operatörler/yöneticiler olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Dosyalar, bankaların paralarını örtüler altına saklamak isteyen müşterileri için kurduğu 15.600 dolayında kağıt üzerinde kurulmuş görünen şirketi listeliyor. Bu şirketlere uluslararası devler UBS ve HSBC tarafından oluşturulmuş binlercesi de dahil.”
ICIJ’ye göre, şirket evraklarının geri tarihlendirilmesi ve yasal takibatı önlemek için kanıtların imha edilmesi, firmanın sunduğu hizmetler arasındaydı. Firma, herhangi bir suç faaliyetine karıştığını inkar etti.
Pazar günkü ifşalar, ICIJ’nin 2015’te yayınladığı ve Avrupa’nın en büyük bankası HSBC’nin İsviçre özel bankacılık kolunun yıllardır bir vergi kaçırma ve kara para aklama firması olarak işlev gördüğünü gösteren belgelerin ardından geliyor. Raporlara göre, şirket, yüz binlerce dolarlık “tuğlaları” [1.000 adet banknottan oluşan para destesi –ç.n.] yabancı para birimlerinde nakit olarak dağıtan ve varlıklı müşterilerine vergi dolandırıcılığının nasıl işlediği üzerine tavsiye veren bir şube işletiyordu.
ICIJ raporu, küresel mali servetin 7,6 trilyon dolara denk düşen yüzde 8’inin offshore vergi cennetlerinde saklanmakta olduğunu tahmin eden California Üniversitesi’nden ekonomist Gabriel Zucman’ın iddialarına ayrıntılı belgeleme sağlıyor. Zucman, raporlara karşılık olarak, “Bu bulgular, offshore dünyasında zararlı faaliyetlerin ve caniliğin ne kadar derine işlemiş olduğunu gösteriyor.” dedi.
Zucman, “Bir sızıntı, 200.000’den fazla offshore paravan şirketinin küresel ağını ifşa etti: Diğer iyi konumdaki firmalarda ve bankalarda sızıntıların ne kadar çok şeyi ifşa edeceğini hayal edebiliyor musunuz?” diye sordu.
Boston Üniversite’sinde öğretim görevlisi olan Mark Williams, Bloomberg’e, “Bu sızıntı, vergi kaçakçılığına, suç oluşturan kullanımlara ve kara para aklamaya karşı açık bankacılık kanunlarına rağmen, küresel offshore paravan oyunu işinin, zenginler ve nüfuzlu kişiler için açık kaldığının kanıtıdır.” dedi.
ABD, Mossack Fonseca’nın işletmek üzere kurduğu paravan şirketlere yönelik olarak en popüler dördüncü ülke olsa da, ABD’deki hiçbir üst düzey/bilinen kişi, hesaplara sahip olma noktasında ifşa olmadı. Bazı uzmanlar, bunun, özellikle bazı eyaletlerdeki ve yerel yargılardaki son derece sınırlı mali düzenlemeler nedeniyle, varlıklarını gizlemek veya kara para aklamak isteyen Amerikalıların bunu kolayca içeride yapabilmelerinden kaynaklanıyor olduğu yorumunda bulundular.
Utah Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde hukuk profesörü olan Shima Baradaran Baughman, Fusion’a, “Amerikalılar paravan şirketleri dosdoğru Wyoming’de, Delaware’de ya da Nevada’da kurabilirler. Onların yasadışı faaliyetlerde kullanmak üzere bir paravan şirket kurmak için Panama’ya gitmeleri gerekmiyor.” diye konuştu.
Sayfanın başı
Okuyucularımız: DSWS yorumlarınızı bekliyor. Lütfen e-posta gönderin.
Telif Hakkı 1998-2015
Dünya Sosyalist Web Sitesi
Bütün hakları saklıdır
|
