Treća crnogorska srednjovjekovna dinastija. Krajem 14. vijeka Crnojevići su bili vlastelinska porodica u Zeti, da bi već prvih decenija 15. vijeka postali jedna od najsnažnijih i politički najuticajnijih zetskih porodica. U vrijeme Balšića njihovi glavni posjedi bili su oko Lovćena, a imali su i nekoliko sela u priobalju Skadarskog jezera. Rodonačelnikom porodice smatra se Crnoje (Đurašević), koji je imao sinove Radiča, Stefana i Dobrovoja. Svi oni se pominju krajem 14. vijeka. Od potomaka porodice Crnojević, značajnu političku ulogu u Zeti imali su početkom 15. vijeka potomci Crnojevog sina Stefana - Đurađ i Lješ (Aleksa). Obojica se pominju u periodu od 1403. do 1435. godine. Đurađ je imao sinove Đurašina, Kojčina, Stefana i jednog sina čije ime nije poznato. Đurađev sin Stefan (Stefanica), koji se prvi put pominje 1426. godine, bio je prvi vladar Zete (Crne Gore) iz porodice Crnojević. Vladao je od 1451. do 1464/65. godine. Stefan je bio oženjen kćerkom Ivana Kastriota, odnosno, sestrom Đerđa Kastriota Skenderbega (1404-1468), s kojom je imao dva sina - Đurađa i Ivana. O Stefanovom sinu Đurađu i njegovom potomstvu, nema podataka. Drugi Stefanov sin Ivan bio je najprije oženjen Gojsavom, kćerkom Đorđa Arijanita Komnina, a nakon nje oženio se Marom, kćerkom Stefana Vukčića Kosače (1469). Ivan Crnojević je imao tri sina - Đurađa, Stefana i Stanišu, te dvije kćeri o kojima nema nikakvih podataka. Ivan Crnojević je vladao Crnom Gorom od 1465. do 1490. godine. Njegov nasljednik na prijestolu bio je Đurađ, koji je vladao od 1490. do 1496. godine. I Đurađ se ženio dva puta – prva žena mu je bila Jelena, kćerka Karla Musakije, a druga Jelisaveta, kćerka mletačkog plemića Antonija Erica. Iz drugog braka imao je četiri sina (Solomona, Konstantina, Ivana, Antonija) i dvije kćeri o kojima nema podataka. Đurađ Crnojević je umro poslije 1514. godine. Đurađev brat Stefan upravljao je Crnom Gorom kao osmanski namjesnik od 1496. do 1498. godine, a najmlađi brat Staniša primio je 1485. godine islam, i uzeo ime Skenderbeg. Kao osmanski sandžak-beg upravljao je Crnom Gorom od 1513. do 1530. godine. Vladarska porodica Crnojević imala je svoj grb (dvoglavi bijeli orao) i zastavu (crveno polje sa grbom u sredini). Radič Crnojević. U doba vladavine Đurađa II Stracimirovića Balšića imao posjede u podlovćenskom dijelu Zete. Stefan (Stefanica) Crnojević. Sredinom 15. vijeka zetski feudalac Stefan Crnojević uspio je da uspostavi svoju kontrolu nad prostorom između Morače, Skadarskog jezera, Paštrovića i Budoša. Kao najmoćniji feudalac u Zeti, Stefan je 1451. godine stupio u pregovore s Mletačkom republikom, koja ga je priznala kao legitimnog vladara Zete. Uz to, ona mu je dala godišnju platu, zvanje vojvode i priznala mu vlast nad posjedima koje je imao u vrijeme despota Stefana Lazarevića. I što je za Stefana lično bilo najvažnije, Republika je obećala da će iz ruku Stefana Vukčića Kosače izbaviti njegovog sina Ivana, koji je već deset godina bio njegov talac. Svoje obećanje Mlečani su ispunili već krajem 1452. godine. Zbog prihvatanja mletačke vlasti, zaratio je protiv Stefana srpski despot Đurađ Branković, koji je pretendovao na vrhovnu vlast u Zeti. Sredinom 1452. odredi Stefana Crnojevića i despotova vojska sukobila se blizu Skadarskog jezera. Vojska Stefana Crnojevića odnijela je pobjedu, a Stefan je uspio da istjera despotove trupe iz Podgorice. Nakon tih sukoba, pod vlašću srpskog despota ostala je u Zeti samo tvrđava Medun. Nekoliko godina kasnije nestaće i tog posljednjeg uporišta despotove vlasti u Zeti, a s njim i pretenzije Đurađa Brankovića na oblasti Crnojevića. Pohod sultana Mehmeda II na Srbiju, do kojeg je došlo 1454. godine, primoraće despota Đurađa Brankovića da se potpuno posveti odbrani od Turaka, a ponovno dovođenje Srbije u vazalni položaj bilo je od koristi Stefanu Crnojeviću, jer je uklonilo svaku smetnju za učvršćivanje njegove potpune vlasti u Zeti. Ostavši jedini gospodar Zete, Stefan Crnojević je 6. septembra 1455. godine na Vranjini, uz saglasnost pedeset i jednog predstavnika zetskih oblasti, priznao vrhovnu mletačku vlast. U ugovoru koji je tada potpisan između Stefana Crnojevića i mletačkog predstavnika Jovana Bolanija, Stefan se naziva “velikim vojvodom”, a predstavnici zetskih oblasti - “zetskim zborom”. Na početku vladavine Stefana Crnojevića teritoriju njegove države činio je prostor između Lovćena, Skadarskog jezera, Morače, Zete i Budoša. Skadar i čitavo primorje od Kotora do Ulcinja bilo je tada pod vlašću Mletačke republike. Granicu između države Crnojevića i Osmanskog carstva činile su rijeke Morača i Zeta, a planina Budoš bila je granica između države Crnojevića i hercega Stefana Vukčića Kosače. Već krajem 1464. ili početkom 1465. godine, Stefan Crnojević je umro. Nakon Stefanove smrti na čelo Crne Gore došao je njegov sin, vojvoda Ivan. http://www.me/index.php/cg/istorija/crnogorske-dinastije/item/277-crnojevici

• published: 14 May 2019
• views: 471