Μπορεί η δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα να θυμίζει από ορισμένες πλευρές εκείνη του 20ού, ωστόσο οι διαφορές είναι πολλές, βαθιές και σημαντικές. Το σημαντικότερο όμως χαρακτηριστικό είναι ότι, ενώ ο 20ός αιώνας αποτελεί πλέον αντικείμενο έρευνας και μελέτης, οι σημερινές εξελίξεις πρέπει να αποκωδικοποιούνται σε ενεστώτα χρόνο, υπό την πίεση μιας σύνθετης συγκυρίας και με ελάχιστο περιθώριο λάθους.
Εμπρός μας, λοιπόν, ανοίγονται δυο δρόμοι. Από τη μια να υιοθετήσουμε τη ρητορεία της ακροδεξιάς και όλων των φοβικών - λαϊκίστικων δυνάμεων που ενσαρκώνουν το νέο-Λουδιτισμό με τον «καλύτερο» τρόπο στην Ελλάδα σήμερα. «Έξω οι ξένοι, η Ελλάδα στους Έλληνες» και άλλα τέτοιους είδους φοβικά που θα μας οδηγήσουν σε μια κοινωνία των «υπερήφανων γηρατειών και των τιμημένων γεροντότερων». Ή μπορούμε να οικοδομήσουμε μια ανοικτή, κοσμοπολίτικη και δημιουργική κοινωνία που σε καμία των περιπτώσεων δεν θα καταστρατηγεί την οργανωμένη δομή της αλλά θα έρχεται να την ενισχύσει με τη συνδρομή του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, μετατράπηκε σε κρίση του ευρώ και αυτή με τη σειρά της σε κρίση της δημοκρατίας, ή αλλιώς τη μεταδημοκρατία που βιώνουμε σήμερα. Η μορφή δηλαδή του δημοκρατικού πολιτεύματος στο οποίο υπάρχουν μεν οι θεσμοί των εκλογών και του κοινοβουλίου, καθορίζονται ωστόσο από εξωτερικούς παράγοντες, που έχουν άλλα κίνητρα και πεποιθήσεις. Σε κάθε περίπτωση η οικονομική κρίση δημιούργησε μαζί με τις αντιφάσεις του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, αμφίβολες νέες πολιτικές πρακτικές, οι οποίες οδηγούν στην εξουδετέρωση της δημοκρατικής φόρτισης των θεσμών στο όνομα των έκτακτων δημοσιονομικών αναγκών.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, το Βελιγράδι άνοιξε δυο από τα 35 κεφάλαια στις διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην ΕΕ. Αυτά αφορούσαν την ομαλοποίηση των σχέσεων του Βελιγραδίου με την αυτόνομη περιοχή του Κοσόβου και τον έλεγχο της χρηματοοικονομικής κατάστασης της χώρας. Η έναρξη των συνομιλίων φαίνεται πως είναι συνδεδεμένη - εν μέρει - με τη μεταναστευτική κρίση της Ευρώπης, καθώς η τελευταία έχει εκφράσει στο παρελθόν την απροθυμία της για ένταξη νέων μελών, τουλάχιστον έως το 2020.
Γιατί ενώ τόσα χρόνια υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ που δεν έχουν εισπραχθεί από τα ασφαλιστικά ταμεία καθώς υπήρχε χαλαρότητα στους ελέγχους, τώρα το βάρος της «διάσωσής» τους πέφτει στους νεότερους; Ένας νέος επαγγελματίας που ξεκινά τη δουλειά του θέλει κίνητρα ώστε να μπορέσει να ασκήσει το επάγγελμα που έχει επιλέξει για να ζει και να δημιουργεί με βάση αυτό. Προφανώς χρειάζεται ασφάλιση αλλά αυτή εφόσον παρέχεται από το κράτος πρέπει να είναι αναλογική και δίκαιη.
Η δήλωση πολιτογράφησης γίνεται στο Τμήμα Δημοτικής Κατάστασης του Δήμου με δύο Έλληνες πολίτες ως μάρτυρες με τις ταυτότητές τους, ακριβές φωτοαντίγραφο μεταφρασμένου πιστοποιητικού γέννησης του ενδιαφερόμενου, φωτοαντίγραφο διαβατηρίου σε ισχύ ή άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου, φωτοαντίγραφο της άδειας διαμονής, αντίγραφο της φορολογικής δήλωσης του τελευταίου οικονομικού έτους και τελευταίο λογαριασμό ΔΕΚΟ στο όνομα του ενδιαφερόμενου.
Το να είμαστε αποτελεσματικοί- να επηρεάζουμε καταστάσεις, να αλλάζουμε κάποια πράγματα και να κάνουμε άλλα να συμβαίνουν- είναι μια από τις βασικές ανάγκες του ανθρώπινου εγκεφάλου και όλη μας η συμπεριφορά από τη βρεφική ηλικία μέχρι τα βαθιά γεράματα χαρακτηρίζεται από αυτή την διαρκή αναζήτηση ελέγχου. Γεγονός είναι ότι ερχόμαστε στον κόσμο με ένα πάθος για κοντρόλ, φεύγουμε με τον ίδιο τρόπο και οι έρευνες δείχνουν ότι αν χάσουμε την ικανότητα να ελέγχουμε πράγματα σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής μας, γινόμαστε δυστυχείς, απαισιόδοξοι, και καταθλιπτικοί.
Η αίσθηση ότι το «αίμα» επιταχύνει πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα έχει μολύνει την κουλτούρα μας. Η πίεση του όχλου (μετά από πίεση ποίων;) να μη διώκονται οι σύγχρονοι βάρβαροι μετατρέπει την κοινωνία της βίας σε πεδίο βολής του υποκόσμου και των κάθε μορφής «τρομοκρατών». Ημέρες άσκοπης βίας και νύχτες διάσπαρτων μολότοφ. Το αναβλύζον μίσος των αδικημένων (ή αυτών που έτσι αισθάνονται) στρέφεται κατά παντός υπευθύνου (συχνά και ανεύθυνου), τον οποίο έχουν στοχοποιήσει (ή άλλοι τον προσφέρουν ως εξιλαστήριο θύμα).
Η αλήθεια είναι ότι πράγματι σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του τότε προέδρου Μπιλ Κλίντον, αυτός που τον κάλεσε για να μεσολαβήσει για την εκτόνωση της κρίσης ήταν ο Τούρκος πρόεδρος Ντεμιρέλ. Και αυτό ενεφανίσθη από την ελληνική πλευρά δια μέσου κομματικών κονδυλοφόρων ως δειλία από την Τουρκία να προχωρήσει σε πλήρη εμπλοκή. Είναι όμως έτσι, ή μήπως ο πρόεδρος Ντεμιρέλ απλώς επέλεξε να σταματήσει την κρίση όταν είχε εξασφαλίσει την διπλωματική και δυστυχώς εδαφική νίκη με την τακτική δύο βήματα εμπρός , ένα πίσω, κερδίσαμε ένα βήμα εμπρός;
Στην πιο συγκροτημένη, και καίρια, φάση εισέρχεται η προσπάθεια του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει πλήρως το πολίτευμα της γειτονικής μας χώρας από κοινοβουλευτική δημοκρατία σε Προεδρικό σύστημα, όπου η πλειοψηφία του νομοθετικού έργου θα περνάει από το Προεδρικό Μέγαρο και όχι από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ερντογάν έχει προσπαθήσει να συγκεντρώσει στο πρόσωπο του όλες τις εξουσίες, ίσως όμως είναι η πρώτη φορά που προσπαθεί να το πράξει τόσο συγκροτημένα σε μια περίοδο όπου βάλλεται πανταχόθεν και στο εσωτερικό αλλά κυρίως στο εξωτερικό.
Γέλασα με το σκίτσο του Charlie Hebd που απεικονίζει τον μικρό Aylan Kurdi, ο οποίος βρέθηκε νεκρός σε μια παραλία στην Τουρκία, σαν ενήλικα επίδοξο βιαστή; Και βέβαια όχι, η πικρή ειρωνεία σπάνια είναι αστεία. Θεώρησα όμως εξαιρετικά ειρωνικό το να εκληφθεί σαν ρατσιστικό ένα σκίτσο που, για να καταγγείλει ακριβώς τον ρατσισμό, υιοθετεί με πίκρα και ειρωνεία ένα ρατσιστικό ντελίριο.
Ο Κωνσταντίνος Μπαχάς διευθύνει το εργαστήριο θεωρητικής φυσικής στη φημισμένη σχολή École normale supérieure στο Παρίσι. Έχει εργαστεί σε πρωτοπόρα ερευνητικά ιδρύματα της Ευρώπης και της Αμερικής με την έρευνα του να εστιάζεται στη θεωρία χορδών. Τον συναντήσαμε στο διεθνές σχολείο θεωρητικής φυσικής στην Κέρκυρα. Μας μίλησε για τις ρηξικέλευθες ιδέες της θεωρίας χορδών, την πιθανή ύπαρξη παράλληλων Συμπάντων, τη σύγχρονη έρευνα, αλλά και για το χαρακτηριστικό ενός επιτυχημένου εκπαιδευτικού συστήματος.
Το έλλειμμα της πολιτικής της επάρκειας προσπαθεί να το καλύψει, περιχαρακώνοντας το κόμμα σε ένα στενό κύκλο φίλων και αρεστών. Προκειμένου να πετύχει τους ανομολόγητους στόχους της, ενοχοποιεί τη διαφορετική άποψη, υιοθετώντας ξεπερασμένες και αντιδημοκρατικές πρακτικές. Η διαγραφή μου από την Κοινοβουλευτική Ομάδα επιβεβαιώνει ότι το άλλοτε κραταιό και πολυσυλλεκτικό ΠΑΣΟΚ είναι σήμερα έρμαιο μιας απαίδευτης ηγεσίας. Μάλιστα φτάνει στο σημείο να υιοθετήσει γκεμπελίστικες μεθόδους, συκοφαντώντας με για τις απόψεις που εξέφρασα στο φως της ημέρας.
Ο χρόνος της κυβέρνησης αυτής τελειώνει. Μετά το καλοκαίρι, όπου προβλέπεται να έχουν ψηφιστεί τα περισσότερα επώδυνα μέτρα του 3ου μνημονίου, ο ρόλος της ολοκληρώνεται και οι πολιτικές εξελίξεις θα είναι μάλλον ραγδαίες. Αυτό προκύπτει κι απ' την βιασύνη του ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει τον εκλογικό νόμο, κάνοντας τον αναλογικότερο και καταργώντας ή μειώνοντας το μπόνους των 50 εδρών. Μία αλλαγή που έχει μοναδικό σκοπό να δυσκολέψει τη Ν.Δ. στις επόμενες εκλογές και που θα ψηφίσουν όλα τα υπόλοιπα κόμματα (πλην της Ν.Δ.) για να εφαρμοστεί αμέσως από τις επόμενες εκλογές, αφού θα έχει συγκεντρώσει τουλάχιστον 200 ψήφους.
Την προηγούμενη εβδομάδα περισσότεροι από 2.500 παγκόσμιοι ηγέτες από περισσότερες από 100 χώρες συναντήθηκαν στο Νταβός για το ετήσιο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Αυτήν την χρονιά, τόσο εντός των αιθουσών στις συζητήσεις και στα πάνελ όσο και έξω στους διαδρόμους - το κυρίαρχο θέμα της συζήτησης ήταν η μετάβαση. Ο Klaus Schwab, ο ιδρυτής του Φόρουμ και εκτελεστικός πρόεδρος, περιέγραψε ακριβώς αυτήν την έννοια όταν συνέλαβε το κυρίαρχο θέμα αυτής της χρονιάς, Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση - δυνατότητες και προκλήσεις.
Μολονότι ο ΟΟΣΑ έχει εργαστεί εδώ και πολλές δεκαετίες στα ζητήματα ανταλλαγής πληροφοριών υπό διάφορες μορφές (κατόπιν αιτήματος, με αυθόρμητο και αυτόματο τρόπο), μόλις την άνοιξη του 2013 οι Υπουργοί Οικονομικών και οι Κεντρικοί Τραπεζίτες των G20 ενέκριναν την αυτόματη ανταλλαγή, στα πρότυπα της αμερικανικής FATCA . Σε συνέχεια λοιπόν της βούλησης των περισσοτέρων χωρών του ΟΟΣΑ, ο Οργανισμός προχώρησε στην ανάπτυξη ενός Προτύπου το οποίο καθορίζει το μίνιμουμ των πληροφοριών και τους τρόπους ανταλλαγής αυτών.
Η όραση είναι μια τεμπέλικη αίσθηση που συχνά καταδικάζει σε μια γλυκιά αιχμαλωσία της πρώτης ματιάς και της πρώτης εντύπωσης. Άλλωστε παντού, από τα προϊόντα ως τις υπηρεσίες, τον πρώτο ρόλο για την προσέλκυση του ενδιαφέροντος δεν τον παίζει μια καλή και ευπαρουσίαστη βιτρίνα; Αλλά πρέπει να μάθουμε να ερωτευόμαστε χωρίς όραση! Πρέπει να αποφυλακίσουμε τις απολαύσεις του έρωτα και της αγάπης από τα οπτικά δεσμά, γιατί μόνο έτσι θα ζήσουμε αυτά τα όμορφα, θεϊκά συναισθήματα στην υπέρτατη έκτασή τους. Και αν κάποιοι δηλώνετε πως από άποψη θέλετε να ερωτεύεστε το κουτί και όχι το περιεχόμενο, τότε μάλλον το κουτί θα καταλήξετε να το γράφετε με «οι» αντί για «ι»».
Πέρυσι τον Οκτώβριο, ταξίδεψα στο Συνέδριο για την Γυναικεία Συμμετοχή στον Τομέα της Πληροφορικής (Grace Hopper Celebration in Women in Computing Conference) για να μεταφέρω ένα παρόμοιο μήνυμα: οι γυναίκες όχι μόνο κινδυνεύουν να χάσουν τις επόμενες εκπληκτικές ευκαιρίες εργασίας του μέλλοντος, αλλά επίσης διακινδυνεύουν και μια ακόμη πιο ανησυχητική πτώση της κοινωνικής τους επιρροής. Δεδομένου ότι η τεχνολογία διαμορφώνει εκ νέου τον κόσμο, οι γυναίκες θα χάσουν την ευκαιρία να επηρεάσουν τις μαζικές οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές που θα φέρει αυτή η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
Η Διακήρυξη της Λευκωσίας της 28ης Ιανουαρίου 2016 δικαίως χαρακτηρίσθηκε ως ιστορική: η ενεργειακή σύνδεση του Ισραήλ με δύο χώρες-μέλη της ΕΕ διαμορφώνει μία εξαιρετικά χρήσιμη παρακαταθήκη για την βελτίωση των σχέσεων του Ισραήλ με την Ευρώπη. Η Κυπριακή Δημοκρατία πέτυχε να διαμορφώσει σημαντικά τη θέση που επιδιώκει να λάβει στον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, θέτοντας στις καλένδες την πιθανότητα συμμετοχής και της Τουρκίας στον υπό διαμόρφωση ενεργειακό άξονα Αιγύπτου-Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας-Ευρώπης. Η Ελλάδα εξασφάλισε το ρόλο της «γέφυρας» μεταξύ των ευρωπαϊκών αγορών και του φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, χωρίς να υπερβεί τα εσκαμμένα.