1953
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 1953 / MCMLIII
stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek
dziesięciolecia: 1920–1929 • 1930–1939 • 1940–1949 • 1950–1959 • 1960–1969 • 1970–1979 • 1980–1989
lata: 1943 « 1948 « 1949 « 1950 « 1951 « 1952 « 1953 » 1954 » 1955 » 1956 » 1957 » 1958 » 1963
Wydarzenia w Polsce[edytuj | edytuj kod]
- 1 stycznia – pierwsza elektrownia w Jaworznie - pod nazwą Elektrownia Jaworzno - włączona została do systemu energetycznego kraju.
- 3 stycznia – zniesiono wprowadzoną w 1952 reglamentację żywności, lecz towarzyszyła jej znaczna podwyżka cen.
- 12 stycznia – prymas Stefan Wyszyński otrzymał od papieża Piusa XII nominację kardynalską.
- 21 stycznia – w Krakowie przed sądem wojskowym rozpoczął się pokazowy proces księży kurii krakowskiej.
- 23 stycznia – TVP rozpoczęła regularną emisję programów ze studia telewizyjnego na warszawskiej Pradze (audycje emitowano w każdy piątek o godz. 17:00 i trwały one od 30 do 60 min).
- 27 stycznia – przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Krakowie zakończył się proces księży kurii krakowskiej.
- 1 lutego – w Krakowie powstało Wydawnictwo Literackie.
- 8 lutego – została opublikowana rezolucja Związku Literatów Polskich w Krakowie, wyrażająca poparcie dla wyroków zapadłych w sfingowanym procesie księży kurii krakowskiej.
- 9 lutego – wydano dekret dający organom państwowym prawo do odmowy zgody na wszelkie nominacje kościelne.
- 24 lutego – w więzieniu mokotowskim został powieszony po sfingowanym procesie gen. August Emil Fieldorf ps. „Nil”.
- 2 marca – założono klub sportowy Start Łódź.
- 4 marca – 5 górników zginęło w wybuchu metanu w KWK Bolesław Chrobry w Wałbrzychu.
- 5 marca – na myśliwcu MiG-15 z bazy lotniczej w Słupsku zbiegł na duńską wyspę Bornholm porucznik Franciszek Jarecki.
- 7 marca:
- Katowice i województwo katowickie zostały przemianowane na Stalinogród i województwo stalinogrodzkie.
- Pałac Kultury i Nauki w Warszawie przemianowano na Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina.
- 8 marca – w związku z odmową opublikowania nekrologu Stalina w numerze z 8 marca, władze PRL zawiesiły wydawanie Tygodnika Powszechnego.
- 19 marca – doszczętnie spłonęło schronisko PTTK na Hali Miziowej.
- 3 kwietnia – powstał Miejski Zakład Komunikacyjny w Opolu.
- 15 kwietnia – powstał KS Wisła.
- 1 maja – w Warszawie oddano do użytku Dom Partii, w którym miał siedzibę Komitet Centralny PZPR, w latach 1991–2000 mieściła się tam m.in. Giełda Papierów Wartościowych, obecnie (2013) - Centrum Bankowo-Finansowe.
- 8 maja – biskupi polscy skierowali do rządu PRL list, który przeszedł do historii pod nazwą Non possumus.
- 13 maja – w Lublinie utworzono Wieczorową Szkołę Inżynierską, która później przekształciła się w Politechnikę Lubelską.
- 17 maja – w Warszawie rozpoczęły się X Mistrzostwa Europy w Boksie.
- 6 czerwca – ukazało się pierwsze wydanie Tygodnika Demokratycznego.
- 28 czerwca:
- powstało Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.
- w Krakowie, Bożena Pestka ustanowiła rekord Polski w biegu na 800 m wynikiem 2:16,7 s.
- 1 lipca – utworzono Państwowy Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”.
- 5 lipca – rozbito oddział por. Wacława Grabowskiego pseud.„Puszczyk”, ostatniej formacji NZW działającej na Mazowszu Północnym.
- 21 lipca – w mieście Lublin została uruchomiona pierwsza linia trolejbusowa 15 (Radziszewskiego - Dworzec PKP).
- 22 lipca – rozpoczęła emisję Ekspozytura Polskiego Radia w Zielonej Górze.
- 9 sierpnia – Stefan Lewandowski ustanowił rekord Polski w biegu na 1500 m wynikiem 3:49,2 s.
- 24 sierpnia – rząd polski zrzekł się dalszej spłaty odszkodowań wojennych przez NRD.
- 27 sierpnia – we Wrocławiu, Eulalia Szwajkowska ustanowiła rekord Polski w biegu na 400 m wynikiem 59,3 s.
- 5 września – premiera filmu Sprawa do załatwienia.
- 19 września – na Żeraniu wyprodukowano pierwszy polski silnik do samochodu Warszawa M-20.
- 22 września – w pokazowym procesie biskup kielecki Czesław Kaczmarek i czterej pracownikami kurii zostali skazani na wieloletnie więzienie.
- 25 września – aresztowano prymasa Stefana Wyszyńskiego, nasilił się nacisk na Kościół.
- 28 września – biskup Michał Klepacz przejął na żądanie władz PRL przewodnictwo Konferencji Episkopatu Polski.
- 30 września – we wrocławskiej fabryce PaFaWag wyprodukowano pierwszy elektrowóz (EP02).
- 8 października – aktem powołania przez Ministra Sprawiedliwości, na mocy przysługujących mu uprawnień ustawowych (nr MS 11/53) powstała Wojewódzka Izba Adwokacka w Zielonej Górze - obecnie Izba Adwokacka w Zielonej Górze.
- 12 października – uwięziony przez władze komunistyczne prymas Stefan Wyszyński został przeniesiony z Rywałdu do Stoczka Klasztornego.
- 1 listopada:
- powstał Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie.
- Rada Ministrów podjęła uchwałę o przerwaniu robót przy budowie warszawskiego metra.
- 2 listopada – założono Instytut Energetyki w Warszawie.
- 6 listopada – powstał polski Teatr Telewizji.
- 7 listopada – w Lublinie powstaje druga linia trolejbusowa 16 (Radziszewskiego - Mickiewicza).
- 13 listopada – założono Olsztyński Teatr Lalek.
- 18 listopada – powołano pierwszą Radę Adwokacką w Zielonej Górze (obecnie Okręgowa Rada Adwokacka w Zielonej Górze).
- 5 grudnia – pułkownik Józef Światło poprosił o azyl w Berlinie Zachodnim.
- 8 grudnia – o godz. 21:00, w Kaplicy Matki Bożej na Jasnej Górze po raz pierwszy odmówiono modlitwę Apelu Jasnogórskiego.
- 12 grudnia – w Warszawie otwarto drugie w kraju sztuczne lodowisko - Torwar.
- 21 grudnia – Rada Państwa skorzystała z prawa łaski wobec skazanych na długoletnie więzienie za szpiegostwo obywateli francuskich André Simona Robineau i Gastona Drueta.
- 31 grudnia – zaprezentowano pierwszy przedprototypowy egzemplarz Syreny.
Wydarzenia na świecie[edytuj | edytuj kod]
- 5 stycznia – w paryskim Théâtre de Babylone odbyła się prapremiera sztuki Samuela Becketta Czekając na Godota w reżyserii Rogera Blina.
- 7 stycznia – prezydent USA Harry Truman ogłosił zbudowanie pierwszej bomby wodorowej.
- 8 stycznia – René Mayer został premierem Francji.
- 11 stycznia – Austriak Josef Bradl wygrał 1. Turniej Czterech Skoczni.
- 13 stycznia – dziennik Prawda poinformował o wykryciu rzekomego spisku lekarzy kremlowskich.
- 14 stycznia:
- Josip Broz Tito został prezydentem Jugosławii.
- włoski transatlantyk SS "Andrea Doria" wypłynął w swój dziewiczy rejs z Genui do Nowego Jorku.
- 20 stycznia – Dwight Eisenhower został zaprzysiężony na 34. prezydenta Stanów Zjednoczonych.
- 22 stycznia – na Broadwayu odbyła się premiera dramatu Czarownice z Salem Arthura Millera.
- 31 stycznia – brytyjski prom Princess Victoria zatonął na Morzu Irlandzkim, pochłaniając 128 ofiar.
- 1 lutego – 1853 osoby zginęły w Holandii, a 307 w Wielkiej Brytanii w wyniku powodzi wywołanej przez sztorm na Morzu Północnym.
- 5 lutego – premiera filmu animowanego Piotruś Pan.
- 9 lutego – w odwecie za prześladowania Żydów w związku z tzw. spiskiem lekarzy kremlowskich, członkowie nacjonalistyczno-syjonistycznego podziemia dokonali zamachu bombowego na budynek radzieckiej ambasady w Tel Awiwie, w wyniku którego rannych zostało jej 3 pracowników. W odpowiedzi na zamach 3 dni później ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z Izraelem.
- 10 lutego – założono międzynarodową korporację paliwową Eni z siedzibą w Rzymie.
- 11 lutego – ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z Izraelem w reakcji na zamach bombowy na swoją ambasadę w Tel Awiwie.
- 12 lutego – zawarto brytyjsko-egipskie porozumienie przewidujące zakończenie kondominium w Sudanie i przyznanie temu krajowi samorządności w ciągu 3 lat.
- 15 lutego – szwedzka firma ASEA wyprodukowała pierwszy syntetyczny diament.
- 16 lutego – otwarto Narodowe Muzeum Nauki i Technologii im. Leonarda da Vinci w Mediolanie.
- 25 lutego – w Pradze rozpoczęto budowę pomnika Stalina.
- 26 lutego – Allen Dulles został dyrektorem CIA.
- 28 lutego – James Watson and Francis Crick ogłosili, że na podstawie rentgenogramów rozpoznano strukturę DNA.
- 1 marca – Józef Stalin doznał ciężkiego udaru mózgu.
- 3 marca – w katastrofie należącego do Canadian Pacific Air Lines samolotu pasażerskiego de Havilland Comet w pakistańskim Karaczi zginęły wszystkie 11 osób na pokładzie.
- 5 marca – zmarł Józef Stalin, przywódca ZSRR odpowiedzialny m.in. za politykę terroru.
- 6 marca – po śmierci Stalina nowym premierem ZSRR i p.o. pierwszego sekretarza KPZR został Gieorgij Malenkow.
- 9 marca – odbył się pogrzeb Józefa Stalina.
- 10 marca – odbyła się premiera filmu Lili.
- 15 marca – powstała islandzka Partia na rzecz Zachowania Narodu (isl. Þjóðvarnarflokkurinn).
- 18 marca – w trzęsieniu ziemi o sile 7,4 stopnia w skali Richtera w północno-zachodniej Turcji zginęło 265 osób.
- 19 marca – odbyła się 25. ceremonia wręczenia Oscarów, pierwsza transmitowana przez telewizję.
- 20 marca – Francuzi aresztowali sułtana Muhammada V, co doprowadziło do wybuchu powstania w Maroku Francuskim.
- 21 marca – Antonín Zápotocký został prezydentem Czechosłowacji.
- 27 marca:
- Duńczycy opowiedzieli się w referendum za zmianami w prawie sukcesyjnym, umożliwiającymi zasiadanie na tronie kobietom.
- utworzono Królewskie Holenderskie Siły Powietrzne.
- założono klub piłkarski Dynamo Berlin.
- 28 marca – Libia została członkiem Ligi Państw Arabskich.
- 2 kwietnia – Julius Raab został kanclerzem Austrii.
- 5 kwietnia – uruchomienie pierwszego modelu komputera stacjonarnego IBM 701 przeznaczonego do szerszej dystrybucji.
- 8 kwietnia – późniejszy pierwszy prezydent niepodległej Kenii Jomo Kenyatta został skazany na 7 lat ciężkich robót pod zarzutem kierowania antybrytyjskim powstaniem Mau Mau.
- 9 kwietnia – przyszły wielki książę Luksemburga Jan poślubił księżniczkę belgijską Józefinę Charlottę.
- 10 kwietnia – Szwed Dag Hammarskjöld został sekretarzem generalnym ONZ.
- 11 kwietnia – reprezentacja Singapuru w piłce nożnej w swym pierwszym oficjalnym meczu przegrała z Koreą Południową 2:3.
- 12 kwietnia:
- założono klub piłkarski Dynamo Drezno.
- zlikwidowano komunikację tramwajową w indyjskim Madrasie (obecnie Ćennaj).
- 13 kwietnia – na polecenie Allena Dullesa CIA rozpoczęła realizację tajnego projektu MKULTRA, dotyczącego możliwości sterowania pracą ludzkiego mózgu.
- 17 kwietnia – założono szwajcarskie przedsiębiorstwo transportu śmigłowcowego Heliswiss.
- 21 kwietnia – rozpoczęły się ostatnie wspólne wybory parlamentarne w Danii i na Wyspach Owczych.
- 22 kwietnia – premiera filmu Cena strachu w reżyserii Henriego-Georges'a Clouzota.
- 23 kwietnia – premiera westernu Jeździec znikąd.
- 24 kwietnia – Winston Churchill, sprawujący po raz drugi urząd premiera Wielkiej Brytanii, został - z woli królowej Elżbiety II - kawalerem Orderu Podwiązki, jako czwarty z rodu.
- 25 kwietnia – w czasopiśmie Nature opublikowano pracę Jamesa Deweya Watsona i Francisa Cricka opisującą model budowy przestrzennej podwójnej helisy DNA.
- 27 kwietnia – w wyniku eksplozji kotłowni na lotniskowcu USS "Bennington" zginęło 11 marynarzy, a 4 zostało rannych.
- 28 kwietnia – syn Józefa Stalina Waslilij został aresztowany pod zarzutem ujawnienia tajnych informacji zagranicznym dyplomatom i oczerniania przywódców radzieckich.
- 30 kwietnia – 18 osób zginęło w wyniku przejścia tornada nad Warner Robins w Georgii.
- 1 maja – rozpoczęła nadawanie Telewizja Czechosłowacka.
- 2 maja:
- Husajn ibn Talal został koronowany na króla Jordanii.
- 43 osoby zginęły w katastrofie brytyjskiego samolotu pasażerskiego de Havilland Comet w Bengalu Zachodnim w Indiach.
- 3 maja – rozpoczęła nadawanie zachodnioniemiecka rozgłośnia radiowa Deutsche Welle.
- 4 maja – Ernest Hemingway otrzymał Nagrodę Pulitzera za powieść Stary człowiek i morze.
- 5 maja – w NRD ustanowiono Order Karola Marksa.
- 6 maja – John H. Gibbon i Clarence Lillihei przeprowadzili w klinice w Filadelfii pierwszą operację serca z zastosowaniem aparatury podtrzymującej krążenie.
- 10 maja – Ciudad Constitución na meksykańskim Półwyspie Kalifornijskim uzyskało prawa miejskie.
- 11 maja – 114 osób zginęło po przejściu tornada nad Waco w Teksasie
- 18 maja – Amerykanka Jacqueline Cochran, jako pierwsza kobieta-pilot w historii, przekroczyła barierę dźwięku.
- 19 maja – rząd RFN uchwalił Federalną Ustawę o Wypędzonych i Uchodźcach.
- 25 maja – na amerykańskim poligonie atomowym Nevada Test Site z działa M65 Atomic Annie wystrzelono po raz pierwszy pocisk atomowy.
- 29 maja – Edmund Hillary wraz z Szerpą Tenzingiem Norgayem jako pierwsi w historii zdobyli najwyższy szczyt Ziemi, Mount Everest.
- 2 czerwca – uroczystość koronacji Elżbiety II na królową Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz głowę Wspólnoty Narodów (Commonwealthu). Uroczystość ta była pierwszą w świecie koronacją królewską transmitowaną przez telewizję.
- 5 czerwca – przyjęto nową konstytucję Danii.
- 8 czerwca – 115 osób zginęło, a 844 zostały ranne w wyniku przejścia tornada nad miastem Flint w amerykańskim stanie Michigan.
- 9 czerwca – 94 osoby zginęły w wyniku przejścia tornada nad Worcester w stanie Massachusetts.
- 17 czerwca – po wielkich manifestacjach robotniczych przeciw komunistom w Berlinie Wschodnim radzieckie dowództwo wojskowe wprowadziło stan wyjątkowy na terytorium NRD.
- 18 czerwca – w niespełna rok po obaleniu króla Faruka Egipt ogłoszono republiką, zaś pierwszym prezydentem został Muhammad Nadżib.
- 19 czerwca:
- wybuchły zamieszki w Berlinie (tzw. powstanie berlińskie) i większych miastach NRD.
- skazani na karę śmierci za szpiegostwo na rzecz ZSRR Ethel i Julius Rosenbergowie zostali w nowojorskim więzieniu Sing Sing straceni na krześle elektrycznym.
- 26 czerwca – na Kremlu został aresztowany minister spraw wewnętrznych i pierwszy wicepremier, deputowany Rady Najwyższej, członek Biura Politycznego KC KPZR - marszałek ZSRR Ławrientij Beria.
- 27 czerwca – wojna koreańska: podpisano umowę o strefie demarkacyjnej między Koreą Północną a Koreą Południową.
- 30 czerwca – koncern General Motors rozpoczął produkcję sportowego samochodu Chevrolet Corvette.
- 3 lipca – Hermann Buhl jako pierwszy wszedł na Nanga Parbat (szczyt zdobył bez tlenu, ostatnie 1300 m przechodząc samotnie)
- 4 lipca – Imre Nagy został premierem Węgier i zapowiedział nowy kurs w polityce ekonomicznej kraju.
- 11 lipca – w NRD i Berlinie Wschodnim zniesiono stan wyjątkowy.
- 12 lipca – 58 osób zginęło w katastrofie amerykańskiego samolotu DC-8 na Pacyfiku.
- 14 lipca – rozpoczęła się komunistyczna ofensywa w Korei.
- 23 lipca – król Egiptu Faruk abdykował.
- 26 lipca – oddział Fidela Castro zaatakował koszary Moncada.
- 27 lipca – w Panmundżomie podpisano umowę o strefie demarkacyjnej pomiędzy Koreą Północną a Koreą Południową, która zakończyła wojnę koreańską. Wzdłuż linii demarkacyjnej dzielącej Północ od Południa powstała strefa zdemilitaryzowana.
- 12 sierpnia – po raz pierwszy ZSRR przeprowadził eksplozję bomby wodorowej.
- 19 sierpnia – w zaaranżowanym przez CIA i MI6 przewrocie został obalony premier Iranu Mohammad Mosaddegh. Pełną władze w kraju przejął szach Mohammad Reza Pahlavi.
- 27 sierpnia – premiera amerykańskiej komedii romantycznej Rzymskie wakacje w reżyserii Williama Wylera z Audrey Hepburn i Gregorym Peckiem.
- 3 września – weszła w życie Europejska Konwencja Praw Człowieka.
- 7 września – Nikita Chruszczow został I sekretarzem Komitetu Centralnego KPZR.
- 12 września – John Fitzgerald Kennedy poślubił młodszą o 12 lat dziennikarkę Jacqueline Lee Bouvier.
- 14 września – w USA opublikowano drugą część tzw. Raportu Kinseya.
- 22 września – na University of Illinois at Urbana-Champaign uruchomiono komputer ILLIAC I.
- 5 października – Earl Warren został przewodniczącym Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych; 10 lat później przewodniczył komisji śledczej mającej za zadanie zbadać okoliczności zamachu w Dallas.
- 19 października – Francuzka Denise Perrier zdobyła w Londynie tytuł Miss World 1953.
- 29 października – ustanowiono największe panamskie odznaczenie - Order Manuela Amadora Guerrero.
- 9 listopada – Kambodża proklamowała niepodległość (od Francji).
- 10 listopada – Ankara: w 15. rocznicę śmierci otwarto Anıtkabir - mauzoleum założyciela tureckiej Republiki, Mustafy Kemala Atatürka.
- 14 listopada – przyjęto flagę NATO.
- 20 listopada – Albert Scott Crossfield na amerykańskim samolocie doświadczalnym Douglas D-558-2 Skyrocket jako pierwszy pilot osiągnął dwukrotną prędkość dźwięku.
- 21 listopada – po serii szczegółowych badań trwających od 1949 roku, Muzeum Historii Naturalnej w Londynie ogłosiło, iż czaszka „Człowieka z Piltdown” jest falsyfikatem.
- 23 listopada – Chan Nak został premierem Kambodży.
- 25 listopada – węgierska „Złota Jedenastka” pokonała w meczu towarzyskim na Wembley Anglię 6:3.
- 26 listopada – premiera musicalu filmowego Pocałuj mnie Kasiu.
- 29 listopada – zainaugurował działalność Teatru Opery i Baletu w Tiranie.
- 1 grudnia – ukazał się pierwszy numer Playboya.
- 6 grudnia – rosyjski pisarz emigracyjny Vladimir Nabokov ukończył swą najgłośniejszą powieść pt. Lolita.
- 7 grudnia – Dawid Ben Gurion ustąpił z funkcji premiera Izraela.
- 19 grudnia – odbyła się prezentacja samochodu osobowego Škoda 440.
- 23 grudnia:
- rozstrzelano Ławrientija Berię i jego sześciu współpracowników.
- dokonano oblotu eksperymentalnego amerykańskiego myśliwca pionowego startu i lądowania Lockheed XFV.
- 24 grudnia:
- 106 osób zginęło w katastrofie kolejowej w Sakvicach w Czechosłowacji.
- 151 osób zginęło w wyniku zejścia laharu z jeziora w kraterze wulkanu Ruapehu i zerwania mostu kolejowego, tuż przed nadjeżdżającym pociągiem ekspresowym z Wellington do Auckland (Nowa Zelandia).
- 25 grudnia:
- armia USA zakończyła okupację japońskiej wyspy Amami.
- w Hongkongu spłonęły slumsy zamieszkane przez chińskich emigrantów.
- 29 grudnia – Joseph Bech został premierem Luksemburga.
- XV Międzynarodowy Kongres Starokatolików w Monachium.
- III Międzynarodowa Konferencja Teologów Starokatolickich w Monachium.
- Zamontowanie reflektorów na White Hart Lane.
- Potwierdzono kolonialny status Grenlandii, stała się ona nieodłączną częścią Danii z reprezentacją w duńskim parlamencie - Folketingu.
Urodzili się[edytuj | edytuj kod]
- 2 stycznia – Wiesław Dobkowski, polski polityk
- 6 stycznia – Andrzej Krzepkowski, polski pisarz fantastycznonaukowy (zm. 1990)
- 13 stycznia – Wojciech Kubik, polski saneczkarz, olimpijczyk
- 16 stycznia – Wojciech Wysocki, polski aktor
- 22 stycznia – Jim Jarmusch, amerykański aktor, reżyser i scenarzysta
- 30 stycznia – Tijs Goldschmidt, holenderski biolog i pisarz
- 31 stycznia – Jacek Chmielnik, polski aktor (zm. 2007)
- 1 lutego – Miguel Ángel Alonso, hiszpański piłkarz
- 7 lutego – Francesco Salvi, włoski aktor i piosenakarz
- 20 lutego – Józef Głowa, polski polityk
- 22 lutego – Romas Kalanta, litewski bohater narodowy (zm. 1972)
- 23 lutego – Piotr van der Coghen, polski polityk
- 4 marca – Paweł Janas, polski piłkarz, trener
- 8 marca
- Jim Rice, amerykański baseballista
- Ewa Ziętek, polska aktorka
- 10 marca – Anna Kołyszko, polska tłumaczka literatury angielskiej i amerykańskiej (zm. 2009)
- 16 marca
- Isabelle Huppert, francuska aktorka
- Richard Stallman, haker
- 19 marca – Jan Antochowski, polski polityk
- 22 marca – Dagmar Havlová, czeska aktorka, żona Václava Havla
- 23 marca – Ireneusz Niewiarowski, polski polityk
- 24 marca – Louie Anderson, amerykański komik
- 30 marca – Mieczysław Kasprzak, polski polityk
- 2 kwietnia – Robert W. Finn, amerykański duchowny katolicki, biskup
- 3 kwietnia – Stanisław Witaszczyk, polski polityk
- 4 kwietnia – Halina Molka, polska polityk
- 8 kwietnia – Sławomira Łozińska, polska aktorka
- 9 kwietnia – Ragnar Kamp, szwedzki curler
- 12 kwietnia
- Witold Czarnecki, polski polityk
- Andrzej Sarwa, polski pisarz, poeta, tłumacz, dziennikarz
- 13 kwietnia – Andrzej Ryszka, polski polityk
- 17 kwietnia – Krzysztof Maciejewski, polski polityk
- 19 kwietnia – Andrzej Pągowski, polski artysta, grafik, autor plakatów
- 21 kwietnia – Hubert Costa, polski polityk
- 24 kwietnia – Stanisław Huskowski, polski polityk
- 27 kwietnia – Zbigniew Babalski, polski polityk
- 29 kwietnia – Jan A.P. Kaczmarek, polski kompozytor muzyki filmowej
- 1 maja – Joanna Szczepkowska, polska aktorka, pisarka, felietonistka
- 2 maja – Lech Janerka, polski muzyk
- 6 maja – Tony Blair, brytyjski polityk
- 14 maja – Marek Rocki, polski ekonometryk
- 15 maja – Mike Oldfield, brytyjski muzyk
- 16 maja – Pierce Brosnan, irlandzki aktor, producent filmowy
- 20 maja – Michał Listkiewicz, polski działacz sportowy, prezes PZPN
- 24 maja – Alfred Molina, brytyjski aktor
- 25 maja – Gaetano Scirea, włoski piłkarz
- 26 maja – Julia Pitera, polska polityk
- 27 maja – Stanisław Ożóg, polski polityk
- 31 maja – Andrzej Grabarczyk, polski aktor
- 7 czerwca – Jaromír Nohavica, czeski pieśniarz, kompozytor i poeta
- 21 czerwca – Benazir Bhutto, pakistańska polityk, dwukrotna premier Pakistanu (zm. 2007)
- 22 czerwca
- Willem Jacobus Eijk, holenderski duchowny katolicki, arcybiskup Utrechtu, prymas Holandii
- Cyndi Lauper, amerykańska piosenkarka
- 26 czerwca – Alicja Zając, polska działaczka społeczna
- 7 lipca – Witold Klepacz, polski polityk
- 9 lipca
- Michał Figlus, polski polityk
- Wanda Łyżwińska, polska polityk
- 14 lipca
- Wiesław Ciesielski, polski polityk
- Andrzej Machnik, polski taternik, himalaista
- 19 lipca – Jacek Czyż, polski aktor
- 24 lipca – Ute Berg, niemiecka polityk
- 29 lipca – Patti Scialfa, amerykańska wokalistka
- 1 sierpnia – Czesław Gniecki, polski teolog, franciszkanin
- 3 sierpnia – Grzegorz Rydlewski, polski politolog, polityk
- 7 sierpnia
- Andrzej Pawlukiewicz, polski pianista, kompozytor
- Jürg Tanner, szwajcarski curler
- 9 sierpnia – Andrzej Sztorc, polski polityk
- 11 sierpnia – Hulk Hogan, amerykański zapaśnik, aktor
- 15 sierpnia – Wolfgang Hohlbein, niemiecki pisarz
- 16 sierpnia – Robin Armstrong, nowozelandzki narciarz alpejski, olimpijczyk
- 24 sierpnia – Jerzy Chróścikowski, polski polityk
- 30 sierpnia – Rudi Schuberth, polski piosenkarz i aktor, członek grupy Wały Jagiellońskie
- 31 sierpnia – Wojciech Banach, polski inżynier, poeta, kolekcjoner
- 3 września – Jean-Pierre Jeunet, francuski reżyser
- 10 września – Amy Irving, amerykańska aktorka
- 12 września – Jan Pluta, polski muzyk, perkusista grupy Kombi (zm. 2013)
- 19 września
- Grażyna Szapołowska, polska aktorka
- Waldemar Śmigasiewicz, polski reżyser
- 20 września – Józef Młynarczyk, polski piłkarz, trener
- 22 września – Ségolène Royal, francuska polityk
- 23 września
- Grzegorz Markowski, polski muzyk, wokalista zespołu Perfect
- Mirosława Nykiel, polska polityk
- 26 września – Krzysztof Michałkiewicz, polski polityk
- 27 września – Wacław Depo, polski duchowny katolicki, arcybiskup, metropolita częstochowski
- 29 września
- Marek Balicki, polski polityk
- Michał Okła, polski polityk
- 4 października – Franciszek Wołowicz, polski polityk
- 6 października – Jerzy Owsiak, polski działacz społeczny, twórca Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy
- 20 października – Lindalwa Justo de Oliveira, brazylijska szarytka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1993)
- 29 października
- Francis Adams, trynidadzko-tobagijski lekkoatleta, sprinter (zm. 1987)
- Stanisław Kogut, polski polityk
- 3 listopada – Kate Capshaw, amerykańska aktorka
- 15 listopada – Eugeniusz Kłopotek, polski polityk
- 18 listopada
- Krzysztof Jurgiel, polski polityk
- Janusz Wójcik, polski trener piłkarski, polityk Samoobrony
- 19 listopada – Robert Beltran, amerykański aktor pochodzenia meksykańskiego
- 26 listopada – Marian Harkin, irlandzka polityk
- 27 listopada – Edyta Geppert, polska piosenkarka
- 6 grudnia – Tom Hulce, amerykański aktor, producent filmowy
- 8 grudnia – Kim Basinger, amerykańska aktorka, modelka
- 9 grudnia – John Malkovich, amerykański aktor
- 11 grudnia – Janusz Dzięcioł, polski polityk
- 16 grudnia – Henryk Rączka, polski przewodnik tatrzański, taternik, turysta i bibliofil
- 17 grudnia – Bill Pullman, amerykański aktor
Zmarli[edytuj | edytuj kod]
- 1 stycznia – Ludomir Różycki, polski kompozytor (ur. 1883)
- 11 stycznia – Zoltán Meszlényi, węgierski biskup katolicki, męczennik, błogosławiony (ur. 1892)
- 2 lutego – Richard Frankfurter, niemiecki prawnik, dziennikarz i polityk (ur. 1873)
- 6 lutego – Mieczysław Oborski, polski żołnierz (ur. 1900)
- 16 lutego – Franciszek Hodur, organizator i pierwszy biskup Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego (ur. 1866)
- 24 lutego – gen. August Emil Fieldorf, ps. "Nil" - zamordowany w więzieniu mokotowskim (ur. 1895)
- 5 marca:
- Siergiej Prokofjew, rosyjski kompozytor (ur. 1891)
- Józef Stalin, radziecki polityk, przywódca ZSRR (ur. 1878)
- 13 marca – Jan Stanisław Jankowski, delegat Rządu na Kraj w latach 1943-1945, skazany w moskiewskim „procesie szesnastu” (ur. 1882)
- 21 marca – Franciszek Bujak, polski historyk dziejów gospodarczych i społecznych (ur. 1875)
- 1 kwietnia – Halfdan Hansen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (ur. 1883)
- 9 kwietnia – Stanisław Wojciechowski, polski polityk, prezydent Polski (ur. 1869)
- 12 kwietnia – Lionel Logue, brytyjski logopeda (ur. 1880)
- 22 kwietnia – Jan Czochralski, polski chemik, metaloznawca, wynalazca metody otrzymywania monokryształów (ur. 1885)
- 4 maja – Alexandre Pharamond, francuski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1876)
- 8 maja – Józef Rybak, polski generał (ur. 1882)
- 16 maja – Django Reinhardt, belgijski gitarzysta pochodzenia cygańskiego (ur. 1910)
- 1 czerwca – Alex James, szkocki piłkarz (ur. 1901)
- 8 czerwca – Stefan Sándor, węgierski salezjanin, męczennik, błogosławiony katolicki (ur. 1914)
- 9 czerwca – Michał Asanka-Japołł, polski literat, publicysta i pedagog (ur. 1885)
- 10 czerwca – Grzegorz Fitelberg, polski dyrygent, kompozytor i skrzypek (ur. 1879)
- 5 lipca – Wacław Grabowski, polski dowódca ostatniego oddziału niepodległościowego działającego na północnym Mazowszu (ur. 1916)
- 29 lipca – Jan Wantuła, polski ślusarz hutniczy, pomolog, pisarz ludowy i bibliofil (ur. 1877)
- 31 lipca – Kornel Makuszyński, powieściopisarz polski (ur. 1884)
- 9 sierpnia – Auguste Giroux, francuski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1874)
- 15 września – Stanisław Szelągowski, polski lekarz, taternik, alpinista, turysta, działacz Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (ur. 1884)
- 21 września – Przemysław Podgórski, polski działacz niepodległościowy, inżynier (ur. 1879)
- 14 października – Émile Sarrade, francuski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1877)
- 23 października – Maurice Lugeon, szwajcarski geolog, twórca teorii płaszczowinowej budowy Alp i Tatr, (ur. 1870)
- 2 listopada – Lester Horton, amerykański choreograf, tancerz i nauczyciel (ur. 1906)
- 9 listopada – Dylan Thomas, walijski poeta (ur. 1914)
- 2 grudnia – Jan Sokołowski, polski malarz, taternik (ur. 1904)
- 6 grudnia – Konstanty Ildefons Gałczyński, polski poeta (ur. 1905)
- 19 grudnia – Robert Millikan, amerykański fizyk, noblista; ustalił ładunek elementarny elektronu (ur. 1868)
- 23 grudnia – Ławrientij Beria, radziecki działacz komunistyczny (ur. 1899)
- 27 grudnia – Julian Tuwim, polski literat (ur. 1894)
Zdarzenia astronomiczne[edytuj | edytuj kod]
- 26 lipca - całkowite zaćmienie Księżyca, jedno z najdłuższych w XX wieku 1h41m
Nagrody Nobla[edytuj | edytuj kod]
- z fizyki – Frits (Frederik) Zernike
- z chemii – Hermann Staudinger
- z medycyny – Hans Adolf Krebs, Fritz Lipmann
- z literatury – Sir Winston Leonard Spencer Churchill
- nagroda pokojowa – George Marshall (USA)
Święta ruchome[edytuj | edytuj kod]
- Tłusty czwartek: 12 lutego
- Ostatki: 17 lutego
- Popielec: 18 lutego
- Niedziela Palmowa: 29 marca
- Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 30 marca
- Wielki Czwartek: 2 kwietnia
- Wielki Piątek: 3 kwietnia
- Wielka Sobota: 4 kwietnia
- Wielkanoc: 5 kwietnia
- Poniedziałek wielkanocny: 6 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 14 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 24 maja
- Boże Ciało: 4 czerwca