Warus

Publiusz Kwinktyliusz Warus Publius Quinctilius Varus
Data urodzenia	ok. 46 p.n.e.
Data i miejsce śmierci	9 Las Teutoburski
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia rzymska
Stanowiska	namiestnik Germanii

Publiusz Kwinktyliusz Warus (Publius Quinctilius Varus; ur. ok. 46 p.n.e., zm. 9 n.e.) – rzymski polityk i dowódca, dowodził trzema legionami rzymskimi zniszczonymi w Lesie Teutoburskim przez Germanów pod wodzą Arminiusza.

Pochodził ze zubożałej rodziny patrycjuszowskiej. Jego ojciec, Sekstus Kwinktyliusz Warus był senatorem związanym z konserwatywno-republikańskim skrzydłem senatu. Wziął udział w wojnie domowej przeciwko Cezarowi. Przeżył klęskę republikanów, by po zabójstwie Cezara w 44 p.n.e. znów stanąć po ich stronie. Po przegranej republikanów w bitwie pod Filippi popełnił samobójstwo.

Syn zajął odmienne stanowisko wobec przemian politycznych. Stał się poplecznikiem sukcesora Cezara, Oktawiana Augusta. Poślubił Wipsanię Marcelę Agrypinę – córkę Marka Agrypy, przyjaciela i współpracownika Augusta. Przez to stał się szwagrem przyszłego cesarza Tyberiusza, żonatego z Wipsanią Agrypiną. W 23 lub 21 p.n.e. był kwestorem, towarzyszył Oktawianowi w podróży do wschodnich prowincji.

W 13 p.n.e. został wraz z Tyberiuszem konsulem. Pomiędzy 8 i 7 p.n.e. był namiestnikiem prowincji Afryka, a potem namiestnikiem Syrii, gdzie pod jego komendą znajdowały się 3 legiony. Jego zadaniem było między innymi utrzymanie pokoju w wasalnych królestwach. Wielu interwencji wymagała sytuacja w Judei rządzonej przez króla Heroda i jego następców. Doszło nawet do tak zwanej wojny Warusa.

Po powrocie z Syrii pozostawał przez kilka lat w Rzymie. Jako powiązany blisko z Tyberiuszem został odsunięty przez Augusta na boczny tor. W tym czasie poślubił Klaudię Pulchrę – wnuczkę Oktawii, siostry Augusta. W pierwszych latach I wieku najważniejszym teatrem działań militarnych i politycznych stała się Germania. Długie kampanie wojskowe, zakończone pacyfikacją kilku plemion germańskich prowadzili w tym rejonie Tyberiusz, jego brat Druzus i bratanek Germanik.

W 7 roku n.e. namiestnikiem Germanii został Warus. W 9 roku stacjonował w obozie nad Wezerą z trzema legionami (XVII, XVIII i XIX), gdy nadeszły wieści o rozszerzającej się rewolcie nad Renem. Warus zaufał Arminiuszowi, zromanizowanemu germańskiemu księciu, dowódcy pomocniczych oddziałów jazdy i dał się wciągnąć w zasadzkę. 9 września w bitwie w Lesie Teutoburskim Rzymianie ponieśli klęskę. Trzy legiony zostały wybite do nogi. Utracono też orły legionowe, co było dodatkową ujmą dla honoru Rzymian. Sam Warus popełnił samobójstwo, a jego uciętą głowę zwycięzcy odesłali do Rzymu. Oktawian pochował ją w rodzinnym mauzoleum. Klęska w Lesie Teutoburskim była jedną z największych w historii Rzymu i powstrzymała dalszy podbój Germanii. Antyczne źródła podają, że w bezsenne noce Oktawian August chodził po korytarzach swojego pałacu wołając "Quinctili Vare, legiones redde – Warusie, zwróć mi moje legiony" (według Swetoniusza "Żywoty Cezarów" Boski August 23).

Małżeństwa i dzieci:

• 1: Wipsania Marcela Agrypina c. Marka Agrypy
  • Sekstus Noniusz Kwinktylianus (Sextus Nonius Quinctilianus adoptowany przez Lucjusza Noniusza Asprenasa – męża Kwinktylii siostry Warusa), konsul w 8 r. n.e.
• 2: Klaudia Pulchra c. Marceli Młodszej
  • Kwinktyliusz Warus (Quinctilius Varus)

Poprzednik: Marek Licyniusz Krassus Frugi i Gnejusz Korneliusz Lentulus Augur

Konsul Cesarstwa rzymskiego 13 p.n.e.

Następca: Marek Waleriusz Messala Appianus i Kwiryniusz