صفحهٔ اصلی
دیاکو یا دیااُکو بنیانگذار و نخستین شاه حکومت ماد بود. نام وی در منابع گوناگون، به صورتهای مختلفی ذکر شده است؛ از جمله هرودوت که نام وی را به صورت «دِیوکِس» نوشته است. نام دیاکو برگرفته از واژهٔ ایرانی -Dahyu-ka بهمعنی سرزمین است.
تاریخِ دقیق دورهٔ حکمرانی دیاکو دقیقاً مشخص نیست و احتمالاً بیشتر نیمهٔ اول سدهٔ هفتم پیش از میلاد را دربرمیگرفته است. بنا بر گفته هرودوت، دیاکو ۵۳ سال پادشاهی کرد.
براساس نوشتههای هرودوت، دیاکو نخستین پادشاه ماد بوده که از آشوریان استقلال کسب کرده است. وی طرح و نقشهٔ ایجاد یک حکومت واحد ماد را در ذهن داشت و در یک دورهٔ بیقانونی در ماد، تلاش کرد تا عدالت را در دهکدهٔ خود اجرا کند و اعتبار و حسن شهرتی را به عنوان یک قاضی بیطرف بدست آورد. به این ترتیب حوزهٔ فعالیت او گسترش یافت و مردم روستاهای دیگر نیز به وی مراجعه میکردند تا اینکه سرانجام او اعلام کرد این جایگاه برای وی دردسرساز شده است و حاضر به ادامهٔ کار نیست. در پی این کنارهگیری، دزدی و اغتشاش فزونی یافت و مادها گرد هم آمدند و این بار وی را بهعنوان پادشاه برگزیدند.
نخستین کار دیاکو پس از بهپادشاهی رسیدن، گماشتن نگهبانانی برای خود و نیز ساخت پایتخت بود. شهری که دیاکو برای این منظور برگزید در زبان فارسی باستان هگمتانه و به زبان یونانی اکباتان خوانده میشد که همدان امروزی دانسته میشود. هگمتانه به معنی «محل اجتماع» یا «شهری برای همه» است و اشارهای است به گردهم آمدن طوایف مادی که سابقاً متفرق بودند. او در اواخر قرن هشتم پیش از میلاد، دستور داد تا یک دژ مستحکم بر روی تپهای در این شهر ایجاد شود تا همهٔ امور نظامی، دولتی و خزانهداری در آن انجام گیرد.
سارگون دوم شاه آشور در سال ۷۱۵ پیش از میلاد، متوجه شد که دیاکو با روسای اول، شاه اورارتو متحد شده است. او دیاکو را زیر نظر گرفت و در طی جنگ خود با منائیان، بار دیگر وارد ماد شد تا چنانکه مدعی بود، به «هرجومرج» آنجا پایان دهد. او در نهایت دیاکو را اسیر کرد و بههمراه خانوادهاش به حمات (در سوریه امروزی) تبعید کرد.
برخی از ایرانشناسان، دیاکو را با ویژگیهایی که هرودوت برای او برمیشمارد با هوشنگ شاهنامه یکی میگیرند و لقب پَرَداتَ یا پیشدادی را با نخستین قانونگذار یکی میدانند. سنت دینی، هوشنگ را نخستین کسی میداند که پادشاهی را در ایران برقرار کرد. پس از دیاکو، پسرش فرورتیش جانشین او شد و مدت ۲۲ سال حکومت کرد.
هدف ویکیپدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبانهای زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکیمدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکیواژه، ویکیکتاب، ویکیگفتاورد، ویکیخبر، ویکیدانشگاه، ویکیسفر، ویکیداده و ویکیگونه را پدید آوردند.
ویکیپدیای فارسی پس از دو سال از شروع پروژهٔ ویکیپدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و با تلاش و کوشش شبانهروزی کاربران، اکنون در ردهٔ هجدهم ویکیپدیاها قرار دارد و بزرگترین ویکیپدیا در میان زبانهای خاورمیانه و زبانهای راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب میشود. ویکیپدیای فارسی هم اکنون (۱۳ آبان ۱۳۹۴ خورشیدی) ۴۷۲٬۳۶۸ نوشتار دارد.
امروز: چهارشنبه، ۴ نوامبر ۲۰۱۵ میلادی برابر ۱۳ آبان ۱۳۹۴ هجری خورشیدی و ۲۱ محرّم ۱۴۳۷ هجری قمری (UTC)
- رویدادها
- ۱۹۷۹ - در پی حملهٔ شماری از دانشجویان پیرو خط امام به کنسولگری ایالات متحده آمریکا در تهران (در تصویر)، بحران گروگانگیری در سفارت این کشور آغاز شد.
- ۱۹۹۵ - یک شبه نظامی یهودی به نام ایگال عمیر، اسحاق رابین ژنرال اسرائیلی و نخستوزیر وقت این کشور را ترور کرد.
- ۱۹۹۹ - خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با پشیبانی مالی جهاد دانشگاهی آغاز به کار کرد.
- ۲۰۰۸ - علی کردان وزیر کشور وقت کابینه محمود احمدینژاد، به دلیل دروغگویی در ارائه مدرکهای تحصیلی خود در مجلس شورای اسلامی استیضاح و از کار برکنار شد.
- ۲۰۰۸ - مردم آمریکا برای انتخاب چهل و چهارمین رئیس جمهور این کشور به پای صندوقهای رای رفتند و باراک اوباما را به ریاست جمهوری کشورشان برگزیدند.
- زادروزها
- ۱۴۷۰ - زادروز ادوارد پنجم پادشاه انگلستان از ۹ آوریل ۱۴۸۳ تا ۲۶ ژوئن ۱۴۸۳
- ۱۶۱۸ - زادروز اورنگزیب ششمین امپراتور گورکانی هند
- ۱۹۴۶ - زادروز لورا ولش بوش همسر جورج دبلیو بوش چهل و سومین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا ، بانوی اول ایالات متحده از سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸
- ۱۹۵۱ - زادروز ترایان باسسکو چهارمین رئیس جمهور رومانی
- ۱۹۵۷ - زادروز تونی ابوت بیست و هشتمین نخست وزیر استرالیا
- ۱۹۷۲ - زادروز لوئیس فیگو بازیکن سابق تیم ملی فوتبال پرتغال
- درگذشتها
- ۱۸۴۷ - درگذشت فلیکس مندلسون آهنگساز، پیانیست ، ارگنواز و رهبر ارکستر آلمان
- ۱۹۲۴ - درگذشت گابریل فوره آهنگسازفرانسوی
- ۱۹۹۵ - درگذشت ژیل دلوز فیلسوف فرانسوی
- ۲۰۰۸ - درگذشت مایکل کرایتون نویسنده، کارگردان، فیلم نامه نویس، پزشک و تهیه کننده تلویزیونی
- ۲۰۱۱ - درگذشت نورمن فاستر رمزی فیزیکدان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۸۹ به همراه هانس جرج دهملت و ولفگانگ پل
- ... کشتینشستن به مقصد کیثیرا، اثر ژان-آنتوان واتو، در سال ۱۷۱۷ میلادی، کشیده شد؟ (در تصویر)
- ... خانگاه بهاءالدین ولد، پدر مولانا، در حوالی شهر مزارشریف واقع شدهاست؟
- ... موزه بریتانیا، بزرگترین مجموعه از اشیای تاریخی متعلق به مصر باستان را در خارج از مصر، در اختیار دارد؟
- ... ساختمان دفتر مرکزی ایرانایر در تهران، توسط مهندسان اسرائیلی ساخته شد؟
- ... میشل اوباما، بانوی اول ایالات متحده آمریکا، در کاخ سفید زنبورداری میکند؟
- ... ژان بدل بوکاسا، دیکتاتور سابق جمهوری آفریقای مرکزی، متهم به «آدمخواری» شده بود؟
- ... پلوتو بزرگترین سیارهٔ کوتولهٔ منظومهٔ خورشیدی است؟