Tògo

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Anar a : navigacion, Recercar

Tògo
République Togolaise

Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Devisa nacionala : Travail, Liberté, Patrie
Naissença
N. a
Decès
D. a
Causa de decès
Assassinat/ada per
Luòc d'enterrament
Lenga mairala
Fogal ancestral
País de nacionalitat
Paire
Maire
Oncle
Tanta
Grands
Bèlamaire
Bèlpaire
Fraire
Sòrre
Conjunt
Companh/a
Filh/a
Religion
Membre de
Familha nòbla
Membre de
l'equipa esportiva
posicion de jòc
tir (esquèrra/drecha)
grad dan/kyu
Grop etnic
Orientacion sexuala
Profession
Emplegaire
Domeni d'activitat
Escolaritat
Diplòma
Director de tèsi
Estudiant de tèsi
Foncion politica
Residéncia oficiala
Predecessor
Successor
Partit
Tessitura
Label discografic
Lista de cançons
Discografia
Mission de l'astronauta
Distincions e prèmis
Branca militara
Grad militar
Etapa de canonizacion
Familha nòbla
Títol de noblesa
Títol onorific
Comandament
Conflicte
Jorn de la fèsta
Direccion relativa a la posicion
Continent
Situacion
Designacion provisòria
Constellacion
Tipe d'objècte
Còs astronomic parent
Còs astronomic filh
Luòc de descobèrta
Grop d'objèctes menors
Sequéncia de Hubble
Sul còrs astronomic
Companhon de
Tipe espectral
Tipe espectral
Fus orari
Situat sus una isla
Embocadura
Tipe de lac
Lacs sus lo riu
Grop de lacs
Situat sul lac
Afluents del lac
Emissari del lac
Bacin idrografic
Massís de montanhas
Tipe de montanha
Coordenadas
Arquitècte
Remplaçat per
Tipe de bastiment
Material
Mèstre d'òbra
Sistèma d'autorotas
Societat de mantenança
Pòl d'escambis
Linha ferroviària
Operator
Aligança ferroviària
Gara
Pista
Travèrsa
País
Compausanta de
Tipe de division administrativa
Exclava de
Enclava
Capitala
Cap d'estat
Regim politic
Cap de l'executiu
Representant del partit
Cap del govèrn
Assemblada
Moneda
Lenga oficiala
Imne
Frontalièr de
Embessonatge
Subdivisions
Membre de
Sant patron
Domeni internet
Còde ISO 3166-1 alfa-2
Còde ISO 3166-1 alfa-3
Còde ISO 3166-1
Còde ISO 3166-2
Còde AITA
Còde OACI
Còde FAA
Còde INSEE
Còde de comuna
Còde del catalòg
Còde CBS
Còde GNIS
Còde GNIS Antarctica
Còde NUTS
Còde dantai
Còde de comuna alemanda
Còde de districte alemand
Còde administratiu
Còde administratiu
Còde ISTAT
Còde de gara
Còde OKATO
Còde cadastral
Còde postal
Còde telefonic internacional
Prefix telefonic nacional
Còde d'imatriculacion
Estats membres
Luòc
Lenga oficiala
País
President
Director executiu
Data de fondacion
Data de dissolucion
Sèti social
Divisions comercialas
Divisions industrialas
Compren
Branca militara
Plaça de cotacion
Afiliacion
Industria
Tèxte fondator
Filialas
Separat de
Plataforma de correspondéncia
aeroportuària
Aligança aeriana
Avion de la flòta
estadi
liga
entrenaire principal
director general
capitani
mascòta
branca militara
plaça de quotacion
D'après
Genre
Movement
Seria
Fabricant
Conceptor
Propulsion
Licéncia
Títol original
Subtítol original
Lenga originala
Lenga
Presentator
Distribucion per
Nòta de la critica
Notada per
Autor
Actor/a
Illustrator
Editor
Numèro d'edicion
País d'origina
Maison d'edicion
Luòc de publicacion
Interprèt musical
Compositor
Libretista
Productor
Label musical
Discografia
Director
Scenarist
Director de fotografia
Societat de produccion
Filmaffinity
Album de la banda sonòra
Format de ràdio
Lengatge de programacion
ISO 4217
Descripcion
Nom scientific
Autor
Taxon superior
Domeni
Règne
Embrancament
Classa
Òrdre
Familha
Genre
Espècias
Reng taxonomic
Estatut de conservacion (IUCN)
Regula
Interagís amb
Endemic a
Taxon tipe
Abreviacion d'autor en botanica
Basionim
Incertae sedis
Sinonim remplaçat
Ancian autor del taxon
Simbòl quimic
Formula quimica
Estat de la matèria
Metòde de determinacion
Sistèma cristalin
Familha de lengas
Dialècte
ISO 639-1
ISO 639-2
ISO 639-3
ISO 639-6
ISO 15924
alfabet
còde de lenga IETF
còde de lenga Wikimedia
Fabricant
Desvolopaire
Lengatge de programacion
Conceptor
Domeni d'aqueste mestièr
Version establa
Sistèma operatiu
Plataforma
Mòde de jòc
Motor
Seria
Licéncia
Lançador
Site de lançament
Data de lançament
Tipe d'orbita
Bus satellit
Imatriculacion de l'aeronau
Armament
Primièr vòl
Alimentat per


Organizator
Participant
Luòc
Festivitat
Tipe d'eleccion
Candidat



Identificants
ULAN
DOI
RKDimages
Rijksmonument
KGS
Historic Places identifier
ID d'artista de MusicBrainz
ID album de MusicBrainz
ID d'òbra de MusicBrainz
Legislator
Identificant BHL
Identificant ITIS
Identificant IUCN
Identificant NCBI
Identificant TPDB
Identificant GBIF
Identificant WoRMS
Numèro EE
Indicatiu
Còde AITA
Còde OACI
Còde mnemonic
Identificant JPL Small-Body Database
Còde de l'observatòri Minor Planet Center
Identificant Structurae
Identificant Emporis
Numèro CAS
numèro EINECS
SMILES
InChI
InChIKey
Còde ATC
Numèro E
Identificant UNII
Numèro RTECS
Identificant ChemSpider
Identificant PubChem (CID)
Numèro ZVG
Identificant ChEBI
Numèro ONU
Còde Kemler
Identificant Drangbank
Mencion de dangièr SGH
Identificant Wine AppDB
Identificant d'un satellit NSSDC
SCN
Commons-logo.svg Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Tògo.
Autres informacions


capitala
populacion (an)
Lomé
750 000 abitants (2003)
Superfícia 56 790 km²
Populacion 5 556 812 (2005)
Independéncia
- Jorn
(de França)
27 d'abril de 1960
Ora UTC+0
Còde telefonic + 228


Tògo es un país de l'oèst d'Africa que confronta Burkina Faso al nòrd, Ghana a l'oèst e Benin a l'èst. Al sud es bordat per l'Ocean Atlantic.

Lo gentilici es togolés -esa.

Istòria[modificar | modificar la font]

Se coneis pauc de l'istòria de Tògo abans l'arribada dels portugueses a la fin del sègle XV. Durant lo periòde comprés entre lo sègle XI e lo sègle XVI, irrompèron divèrsas tribús de divèrsas regions: los ewe de Nigèria e Benin, e los mina e los guin de Ghana. La majoritat s'installèron dins zònas litoralas. Quand lo comèrci d'esclaus s'amplièc dins lo sègle XVI, lo pòble mina foguèt lo que mai se beneficièron. Durant los seguents 200 ans, la region litorala foguèt un grand centre de sacatge pels europèus en cèrca d'esclaus, en se ganhant Tògo e las regions de l'environ lo nom detla "Còsta dels Esclaus".

En un tractat de 1884 signat a Togoville, Alemanha declarèt sieu protectorat una franja de territòri al cors de la còsta e gradualament estendèt lo sieu domeni cap a l'interior. Aquel luòc venguèt en 1905 la colònia alemanda de Togolàndia. Après la 1èra Guèrra Mondiala, se dividiguèt en dos mandats de la Societat de las Nacions administrats pel Reialme Unit e França. Après la Segonda Guèrra Mondiala, aqueles mandats passèron a èsser territòris fideicomissaris de las Nacions Unidas. Los residents de la Togolàndia Britanica votèron per se jónher a la Còsta d'Aur e formar la nòva nacion independenta de Ghana, e la Togolàndia Francesa passèt a èsser una republica autonòma dins l'Union Francesa.

L'independéncia venguèt en 1960 mercé a Sylvanus Olimpio, mòrt après per lo tinent-coronel Gnassingbé Eyadema, qual ocupèt lo sieu luòc e prenguèt lo poder lo 13 de genièr de 1967. Gnassingbé Eyadema moriguèt al començament de 2005 après 38 ans al poder, en essent estat lo dictator african qu'a governat durant mai temps. L'immediata mas brèva installacion militara del sieu filh, Faure Gnassingbé, coma president causèt una vasta condemna internacionala. Gnassingbé daissèt lo poder e convoquèt d'eleccions, que ganhèt dos meses après. L'oposicion declarèt qu'i aguèt de fraudas electoralas. Los desvolopaments de 2005 portèron a se tornar a questionar lo compromís de democracia que Tògo aviá contractat en un assag de normalizar las relacions amb l'UE, que talhèt las ajudas en 1993 per la precarietat de la situacion dels Dreches Umans. S'estima que 400 personas foguèron assassinadas per la violéncia politica qu'environava las eleccions presidencialas, segon l'ONU. Aperaquí 40 000 togoleses fugiguèron dins los païses vesins.

Politica[modificar | modificar la font]

Geografia[modificar | modificar la font]

Lomé, capitala de Tògo.

Tògo es un país de 56 785 km² situat en Africa Occidentala, en essent una pichona nacion subsahariana. Lo país possedís 1700 km de frontièras amb Burkina Faso, Ghana e Benin. Lo punt pus naut del país es la montanha Agou amb una altitud de 984 m.

Al nòrd lo terren se caracteriza per una doça savana en contrast amb lo centre del país que se distinguís per èsser format de colinas. Lo sud de Tògo es d'autra banda caracterizat per una meseta qu'atenh la plana costièra amb de vastes estanhs e paluns.

Economia[modificar | modificar la font]

De veire: Economia de Tògo.

Demografia[modificar | modificar la font]

En 2007 Tògo aviá una populacion de 5 700 000 abitants. 99% de la populacion es negra, e 1% restant es blanca (europèus o descendents). L'idiòma oficial es lo francés. L'esperança de vida es de 57 ans. La mejana d'enfants per femna es de 4,9. 60,9% de la populacion es alfabetizada. S'estima que 4,1% de la populacion es infectada per lo virus VIU (SIDA).

Femnas togolesas dins la vila de Sokodé.

Près de 40 grops etnics forman la populacion de Tògo, entre los que destacan los ewes (46%) pel sud e los kabres (22%) pel nòrd, que mantenon una fòrta rivalitat. Aquel fach es comun amb divèrses païses d'Africa, ont las inegalitats etnicas desbocan en de luchas constantas.

Tògo ocupa una plaça fòrça bassa al classament de l'IDH elaborat per l'ONU: ocupa lo 139en reng dels 173 païses analisats.

Las vilas principalas son la capitala, Lomé, Sokodé (49 000 abitants), Palimé (28 000 abitants) e Atakpamé (27 000 abitants).

Cultura[modificar | modificar la font]

Bibliografia[modificar | modificar la font]

Vejatz tanben[modificar | modificar la font]

Ligams extèrnes[modificar | modificar la font]

Nòtas & referéncias[modificar | modificar la font]