Egipte
|
|||||
| Volkslied: Bilady, Bilady, Bilady (Arabies vir: "My land, my land, my land") |
|||||
 |
|||||
| Hoofstad | Kaïro | ||||
| Grootste stad | Kaïro | ||||
| Amptelike tale | Arabies | ||||
| Regering | Unitêre semi-presidensiële grondwetlike republiek Abdel Fattah el-Sisi Ibrahim Mahlab |
||||
| Onafhanklikheid
Vorming
• Unifikasie van Bo- en Benede-Egipte • Muhammad Ali dinastie ingehuldig • Onafhanklikheid van die Verenigde Koninkryk • Rewolusiedag • Republiek verklaar • Huidige grondwet |
ca. 3150 v.C.[1][2] 9 Julie 1805[3] 28 Februarie 1922 23 Julie 1952 18 Junie 1953 18 Januarie 2014 |
||||
| Oppervlakte - Totaal - Water (%) |
1 002 450 km2 (30ste) 387 048 myl2 0,632 |
||||
| Bevolking - 2014-skatting - 2006-sensus - Digtheid |
86 502 500[4] (15de) 72 798 000[5] 84 / km2 (126ste) 218 / myl2 |
||||
| BBP (KKP) - Totaal - Per capita |
2014-skatting |
||||
| BBP (nominaal) - Totaal - Per capita |
2014-skatting |
||||
| MOI (2013) | ▼ 0,682[7] (110de) – medium | ||||
| Gini (2008) | 30,8[8] – medium | ||||
| Geldeenheid | Pond (EGP) |
||||
| Tydsone - Somertyd |
OET (UTC+2) OEST (UTC+3) |
||||
| Internet-TLD | .eg, مصر. | ||||
| Skakelkode | +20 | ||||
.svg)
Die Arabiese Republiek van Egipte (Arabies: جمهورية مصر العربية, Ǧumhūriyyat Miṣr al-ʿArabiyyah), algemeen bekend as Egipte (Arabies: مصر, Miṣr), is 'n republiek hoofsaaklik in Noordoos-Afrika geleë, maar sluit ook die Sinaïwoestyn in Suidwes-Asië in.
Egipte bedek 'n area van sowat 1 002 450 km². Die land is aangrensend tot Libië in die weste, Soedan in die suide en Israel in die noordooste en het kuslyne in die noorde en suide by die Middellandse See en die Rooi See, onderskeidelik.
Die oorgrootte meerderheid van Egipte se 86,5 miljoen mense (2014) lewe minder as 'n kilometer weg van van die oewers van die Nylrivier (omtrent 40 000 km²), waar die enigste bewerkbare land voorkom. Groot dele van die land maak deel uit van die Saharawoestyn en is yl bevolk. Vandag is die meerderheid Egiptenaars verstedelik en is hoofsaaklik woonagtig in die hoofstad, Kaïro (bevolking ongeveer 15,2 miljoen), en Alexandrië (bevolking ongeveer 3,3 miljoen).
Egipte spog met een van die oudste beskawings wat terug dateer tot in 3000 V.C. met landbou en handel wat goed gevestig was. Die land is veral bekend vir die massiewe piramides wat opgerig is deur verskeie Farao's.
Landsnaam[wysig | wysig bron]
- Die Oud-Egiptiese landsnaam Km.t beteken "Swart Land" en verwys na die vrugbare grond van die Nylvallei, 'n gebied wat met die "Rooi Land" van die aangrensende woestynstreke, die DSr.t kontrasteer. In die Koptiese taal het hierdie naam ontwikkel tot Kīmi of Kīmə, en in Oud-Grieks uiteindelik tot Kymeía.
- Die Arabiese term Miṣr - tans die amptelike landsnaam - is van Semitiese oorsprong. Hy is nou verwant aan die oorspronklike Assiriese skryfwyse Misir of Musur, maar ook aan die Hebreeuse מִצְרַיִם (Mizraim of Mitzráyim). Dit beteken eenvoudig "land" of "staat" en het in sy historiese nouer betekenis aanvanklik na Benede-Egipte verwys. Later het dit 'n wyer betekenis gekry en die hele land - Bo- en Benede-Egipte - ingesluit. So het ook die latere Hebreeuse landsnaam as 'n tweevoudige term ontwikkel. In die Arabiese dialek van Egipte het Miṣr nogtans tot Maṣr ontwikkel. Maṣri beteken hier "Egipties", en die bynaam al-Masri, wat dikwels voorkom, "die Egiptenaar".
- Die Afrikaanse en Europese terme (Egipte, Ägypten, Egypt, Égypt, Egitto en ander) is almal van die Latynse Aegyptus en sodoende van die Oud-Griekse Αίγυπτος (Aigyptos) afgelei. Die Kopte beweer dat hulle die regstreekse nakomelinge van die antieke Egiptenare is. Van hulle naam is die Griekse Aigyptos afgelei, wat in Afrikaans as Egipte oorgeneem is. Volgens 'n algemeen aanvaarde teorie kan Aigyptos as 'n voortsetting van die Oud-Egiptiese term ḥwt-k3-ptḥ beskou word wat "Setel van die Siel van (die God) Ptah" beteken en na 'n tempel in Memphis verwys wat aan hierdie godheid gewy is.
- In die tydperk tussen 1958 en 1972 was Egipte saam met Sirië in 'n gemeenskaplike staat verenig, die Verenigde Arabiese Republiek.
Geskiedenis van Antieke Egipte[wysig | wysig bron]
- Hoofartikel: Antieke Egipte.
- Vroegdinastiese Tydperk
- Ou Ryk
- Eerste Oorgangstydperk
- Middelryk
- Tweede Oorgangstydperk
- Nuwe Ryk
- Derde Oorgangstydperk
- Laat Tydperk
- Ptolemeïese Tydperk
Verwysings[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Egipte.
- ↑ (en) (1988) Modern Egypt: The Formation of a Nation-State. Boulder, CO: Westview Press, 5. ISBN 978-0-86531-182-4.
- ↑ (en) “Background Note: Egypt”. United States Department of State Bureau of Near Eastern Affairs: 10 November 2010. URL besoek op 1 Augustus 2014.
- ↑ (en) Pierre Crabitès (1935). Ibrahim of Egypt. Routledge, 1. ISBN 978-0-415-81121-7. Besoek op 10 February 2013.
- ↑ (en) “Population Clock”. Central Agency for Public Mobilization and Statistics: 27 April 2013. URL besoek op 1 Augustus 2014.
- ↑ (en) “Population in Censuses by Sex & Sex Ratio (1882–2006)”. Egypt State Information Service.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 (en) “Egipte”. Internasionale Monetêre Fonds. URL besoek op 1 Augustus 2014.
- ↑ (en) “2014 Human Development Report Summary”. pp. 21–25 United Nations Development Programme: 2014. URL besoek op 1 Augustus 2014.
- ↑ (en) “GINI index”. Wêreldbank. URL besoek op 1 Augustus 2014.
