1884

Milenijum:	2. milenijum
Vijekovi:	18. vijek – 19. vijek – 20. vijek
Decenija:	1850-e  1860-e  1870-e  – 1880-e –  1890-e  1900-e  1910-e
Godine:	1881 1882 1883 – 1884 – 1885 1886 1887

1884 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1884 MDCCCLXXXIV
Ab urbe condita	2637
Islamski	1301 – 1302
Iranski	1262 – 1263
Hebrejski	5644 – 5645
Bizantski	7392 – 7393
Koptski	1600 – 1601
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	1939 – 1940
- Shaka Samvat	1806 – 1807
- Kali Yuga	4985 – 4986
Kineski
- Kontinualno	4520 – 4521
- 60 godina	Yang Drvo Majmun (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11884
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1884 (MDCCCLXXXIV) bila je prijestupna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom, odn. prijestupna godina koja počinje u nedjelju po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Događaji

Januar/Siječanj

• 2. 1. - Prvi pozorišni komad u Crnoj Gori - "Balkanska carica" knjaza Nikole Petrovića.
• 4. 1. - U Londonu osnovano Fabijansko društvo.
• 18. 1. - Dr. William Price pokušava kremirati svog preminulog sina.
• 30. 1. - Marko T. Leko postaje član Srpskog učenog društva.
• januar (po j.k.) - Izbori u Srbiji, većina za vladu (radikalska opozicija onemogućena u radu posle gušenja Timočke bune prošlog novembra).

Februar/Veljača

• 1. 2. - Prvo izdanje Oxford English Dictionary.
• 4. 2. - Mahdijev rat, Prva bitka kod El Teba - Osman Digna porazio Bejker-pašu (Digna ipak poražen krajem meseca u Drugoj bici kod El Taba).
• 19. 2. (7. 2. po j.k.) - Milutin Garašanin novi predsednik vlade u Srbiji, umesto Nikole Hristića (koji se protivio kraljevim naprednjacima).

Mart/Ožujak

• 13. 3. - Počela desetomesečna mahdistička Opsada Khartouma; istog dana bitka kod Tamaia, Digna poražen uz značajne gubitke na britanskoj strani.
• 21. 3. - U Francuskoj legalizovani sindikati.
• 25. 3. - Konferencija srpskih notabiliteta u Budimpešti: odbačen Bečkerečki program slobodoumne stranke iz '69, prihvataju Nagodbu iz '67; osnovana Stranka notabiliteta (Nika Maksimović, Svetislav Kasapinović i dr.).

April/Travanj

• 13. 4. - Kikindska konferencija - skupština srpskih birača: dolazi do podele zbog usvajanja novog programa Miletićeve stranke koja menja ime u Srpska narodna stranka (obrisano "slobodoumna").
  • Stranka se deli na radikale (Jaša Tomić, novine "Zastava") i liberale (Mihailo Polit-Desančić).
• 22. 4. - Jugozapadna Afrika oglašena za nemački protektorat (zastava istaknuta 7. 8.).

Maj/Svibanj

• maj - Sprečen skup nove (provladine) Srpske narodne stranke u Uljmi, intervenisala žandarmerija i vojska, krvoproliće.
• 16. 5. - Angelo Moriondo patentirao espresso mašinu.

Jun/Lipanj

• 3. 6. - Bugari zauzeli bregovsku karaulu na delu srpske teritorije na desnoj obali Timoka.
• 9. 6. - Nakon oštrog srpskog ultimatuma prekinuti diplomatski odnosi sa Bugarskom.
• 13 - 19. 6. - Izbori za Ugarski sabor, uobičajena pobeda vladinih liberala (izabrano 8 Srba, tri čista vladinovca, samo jedan pravi narodnjak, Miša Dimitrijević u Titelu).
• 23. 6. (11. 6. po j.k.) - Novi ili izmenjeni zakoni u Srbiji: umanjena sloboda štampe, otežano osnivanje stranaka i držanje zborova, predviđeno uvećanje opština (najmanje 500 poreskih glava) kojima je sužena samouprava, umesto "sejmena" uvedena žandarmerija kao redovan kadar (posledice Timočke bune).
• 26. 6. - Reformisan poreski sistem u Srbiji; uveden monopol na trgovinu duvanom.

Jul/Srpanj

• 2. 7. - Osnovana Narodna banka Srbije, pod imenom Privilegovana narodna banka Kraljevine Srbije; prvi guverner Aleksa Spasić.
• 5. 7. - Nemački protektorat Togoland.
• 14. 7. - Kamerun postaje nemačka kolonija.

Avgust/Kolovoz

Železnička stanica u Beogradu

• 3. 8. - Završen je železnički most u Beogradu na reci Savi, a narednog meseca puštena je u saobraćaj pruga Zemun-Beograd. Most je razaran u oba svetska rata i potom obnavljan.
• 5. 8. - Počeli radovi na pijedestalu za Kip slobode.
• 16. 8. - Plaćenici formirali malu bursku Novu Republiku (Nieuwe Republiek, traje do 1888).
• 22. 8. - Počinje kinesko-francuski rat za kontrolu Tonkina; u sutrašnjoj bici kod Fučoua uništena kineska Fukienska flota.
• 28. 8. - Hrvatski Sabor prihvatio zakonsku osnovu uređenja srpske crkveno-školske autonomije i upotrebe ćirilice, ali Kuen odlaže potvrdu do '87.
• 30. 8. -
  • Završio se mandat Jovanu Radanoviću a počeo Stevanu Peci Popoviću kao gradonačelniku Novog Sada
  • Nakon četiri godine gradnje, svečano je otvorena zgrada Beogradske železničke stanice.

Septembar/Rujan

• 15. 9. (3. 9. po j.k.) - Iz Beograda je krenuo prvi putnički voz na pruzi Beograd-Niš, prvoj u Srbiji, započetoj 21. juna 1881. Ispraćaju voza, iskićenog cvećem i srpskim trobojkama, pored velikog broja građana, prisustvovali su ugledni gosti iz Beča, Budimpešte i Pariza. Voz je krenuo u 8:30, a u Niš je stigao u 18:23. Istovremeno otvorena austrougarska pruga Subotica-Zemun-Beograd.
• 15. 9. - Karl Koller prezentirao kokain kao lokalni anestetik u operacijama oka.
• 15 - 17. 9. - Sastanak tri cara (ruskog, nemačkog i austrougarskog) u Skjernjevicama, u ruskoj Poljskoj.
• 16 - 19. 9. - Izbori za Hrvatski sabor, pobjeda Narodne stranke.

Oktobar/Listopad

Grinički meridijan

• 4. 10. - Srpska vlada dogovorila inostrani zajam od nominalnih 40 miliona dinara za isplatu zaostalih dugova; strane banke kontrolišu prodaju taksenih marki (zalog za vraćanje duga).
• 13. 10. - Konferencija o međunarodnom meridijanu u Washingtonu, DC - Londonska četvrt Grinič ustanovljena kao univerzalan, nulti meridijan, od kog se računaju geografske dužine i vremenske zone na Zemlji.
• 16. 10. - Srpski samostalci pokrenuli "Srbobran" u Zagrebu (opoziciono prema Kuenovoj vladi).
• oktobar - Izašao radikalski list "Odjek"; Ugarska vlada zabranila uvoz svinja iz Srbije - razočaranje u austrofilsku politiku.

+ Članovi Srpske samostalnog kluba u Hrvatskom saboru će istovremeno biti i članovi provladinog Kluba Narodne stranke.

+ Hiram Maxim predstavio prototip mitraljeza kasnije prozvanog "Maksim".

Novembar/Studeni

• 2. 11. - Temišvar postaje prvi evropski grad s električnom uličnom rasvjetom.
• 3. 11. - Istaknuta nemačka zastava na Novoj Gvineji (→ Nemačka Nova Gvineja).
• 4. 11. - Grover Cleveland izabran za predsjednika SAD kao prvi demokrat nakon građanskog rata.
• 6. 11. - Teritorija Papua postaje britanski protektorat, uz finansijsku pomoć australskih kolonija.
• 8. 11. - Budući patrijarh srpski Dimitrije izabran za episkopa niškog.
• 9. 11. - U Zagrebu otvorena Strossmayerova galerija starih majstora.
• 15. 11. - Počinje Berlinska konferencija (ili Kongoanska konferencija) o regulisanju evropske kolonizacije i trgovine u Africi (→ Novi imperijalizam) - traje do februara, smatra se formalizacijom Utrke za Afriku.
• 17. 11. - Osnovano prvo Velosipedsko (biciklističko) društvo u Beogradu.
• 25. 11. - U Saint Louisu u američkoj državi Missouri John Meyenberg patentirao mlijeko u prahu.
• 25. 11. - Prvi tečaj engleskog na Velikoj školi u Beogradu.

Decembar/Prosinac

• 1. 12. - Porfirio Díaz ponovo predsednik Meksika (do 1911).

+ U Nemačkom Rajhu stupa na snagu zakon o zdravstvenom osiguranju.

• 4. 12. - Carl Peters sklopio ugovor sa poglavicom regiona Uzagara - prethodnica Nemačke Istočne Afrike.

+ Gapsinski puč: projapanski oficiri u Koreji izvode udar koji kineski garnizon suzbija.

• 6. 12. - Završen Washingtonov spomenik u istoimenom gradu.

+ Tzv. Treći reformski akt proširuje pravo glasa u UK na 60% muškaraca.

Tokom godine

• Prvo električno osvetljenje u Srbiji proradilo u pogonu Vojno-tehničkog zavoda u Kragujevcu.
• Osniva se prva moderna solana u Tuzli.
• Ludwig Boltzmann reformulirao Stefan-Bolcmanov zakon.
• Uveden parlamentarizam u Norveškoj (tada u uniji sa Švedskom).
• U Francuskoj je osnovano Centralno društvo za poboljšanje rasa pasa.
• Svante Arenijus opisao u doktorskoj disertaciji na Univerzitetu u Upsali mehanizam kretanja čestica prema katodi ili anodi.
• Stevan Stojanović Mokranjac nastavlja svoje studije u Rimu koje je privremeno prekinuo godinu dana ranije.
• Episkop Nikodim Milaš izdaje jedno od svojih važnijih dela Krmčija Savinska.
• Panika 1884. u SAD (deo Depresije 1882-85).

Rođenja

• 4. 2. - Veljko Petrović, srpski književnik († 1967)
• 6. 2. - Stjepan Bojničić, hrvatski glumac († 1927)

• 13.3. - Đuro Basariček, hrvatski političar († 1928.)

• 4. 4. - Isoroku Yamamoto, japanski admiral († 1943)
• 7. 4. - Bronisław Malinowski, antropolog († 1942)

• 8. 5. - Harry Truman, američki političar i državnik
• 28. 5. - Edvard Beneš, čehoslovački političar († 1948)

• 4. 6. - Milutin Uskoković, srpski pisac († 1915)
• 14. 6. - Mihajlo Petrović, srpski pilot († 1913)

• 12. 7. - Amedeo Modigliani, talijanski slikar židovskog podrijekla († 1920.)
• 21. 7. - Ivan Đaja, srpski biolog i fiziolog († 1957)

• 6. 9. - Sekula Drljević, crnogorski političar († 1945)
• 24. 9. - Hugo Schmeisser, projektant oružja († 1953)

• 11. 10. - Eleanor Roosevelt, bivša First Lady SAD-a
• 28. 10. - Miloje Milojević, srpski kompozitor († 1946)

• 22. 11. - Jovan Hadži, biolog, akademik († 1972)
• 23. 11. - Smail-aga Ćemalović, mostarski gradonačelnik († 1945)

• 20. 12. - Eduard Miloslavić, hrvatski patolog († 1953)
• 25. 12. - Dušan Popović, novinar, publicista, prevodilac, političar († 1918)
• 30. 12. - Hideki Tōjō, japanski general i premijer († 1948)

Smrti

• 6. 1. - Gregor Mendel, začetnik klasične genetike
• 17. 2. - Sidonija Erdödy Rubido, operna pjevačica (* 1819)
• 6. 4. - Emanuel Geibel, njemački književnik
• 12. 5. - Bedřich Smetana, češki skladatelj (* 1824.)
• 13. 5. - Cyrus McCormick, projektant mehaničke žetelice (* 1809)
• 16. 5. - Ignac Kristijanović, kajkavski književnik (* 1796)
• 1. 7. - Allan Pinkerton, američki detektiv (* 1819)
• 8. 8. - Miroslav Tirš, filozof, osnivač Sokolskog pokreta (* 1832)
• Visarion Ljubiša, mitropolit crnogorski (* 1823)

V. također

• Bejzbol 1884

1884 na Wikimedijinoj ostavi