Frederik Willem de Klerk

Frederik Willem de Klerk
Data i miejsce urodzenia	18 marca 1936 Johannesburg
7. Prezydent Republiki Południowej Afryki
Okres	od 15 sierpnia 1989 do 10 maja 1994
Przynależność polityczna	Partia Narodowa
Poprzednik	Pieter Willem Botha
Następca	Nelson Mandela
Odznaczenia

Frederik Willem de Klerk (wym. [ˈfriə̯dərək ˈvələm dəˈklɛrk]; ur. 18 marca 1936 w Johannesburgu) – polityk południowoafrykański, prawnik, prezydent RPA w latach 1989-1994, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1993 (z Nelsonem Mandelą).

Od 1972 zasiadał w parlamencie z ramienia Partii Narodowej, od 1978 minister kilku resortów. W 1989 po ustąpieniu Pietera Bothy został kolejno przewodniczącym Partii Narodowej (luty) i prezydentem (sierpień). Już w 1988 wyraził jako pierwszy czołowy polityk rządzącej partii opinię, że żadna wspólnota nie powinna dominować nad inną. 2 lutego 1990 wygłosił przemówienie, nazwane później przemówieniem o przełomie, które zapoczątkowało kurs łagodzenia i ostatecznie likwidacji apartheidu w RPA. Podjął decyzje o zniesieniu stanu wyjątkowego oraz uwolnieniu więźniów politycznych, w tym Nelsona Mandeli. W 1994 doprowadził do pierwszych wolnych wyborów parlamentarnych i prezydenckich, na skutek których władzę w RPA uzyskała czarnoskóra większość.

Działania na rzecz zniesienia apartheidu przyniosły mu Pokojową Nagrodę Nobla w 1993, wspólnie z Nelsonem Mandelą. Po wyborach z 1994 został zastąpiony przez Mandelę na stanowisku prezydenta, pozostał jeszcze do 1996 na stanowisku II wiceprezydenta (I wiceprezydentem został Thabo Mbeki). W 1997 wycofał się z życia politycznego.

W późniejszych latach głośne były sprawy rozwodu de Klerka (1998) oraz zabójstwa (prawdopodobnie na tle rabunkowym) jego byłej żony (2001).

Został wybrany Człowiekiem Roku 1993 magazynu „Time” wspólnie z Nelsonem Mandelą, Jaserem Arafatem i Icchakiem Rabinem. 7 lutego 1992 odwiedził Polskę.

Bibliografia

• Beata Tarnowska (red.), Nagrody Nobla. Leksykon PWN, Warszawa 2001
• Almanach świata'95. Fakty, liczby, ludzie, Warszawa-Kraków 1994