Florencja

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Inne znaczenia Ten artykuł dotyczy miasta we Włoszech. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.
Florencja
Herb Flaga
Herb Flaga
Florencja
Państwo  Włochy
Region Toskania
Prowincja Florencja
Powierzchnia 102 km²
Populacja (2009)
 • liczba ludności
 • gęstość
368 362
3596,9/km²
Numer kierunkowy 055
Kod pocztowy 50100
Patron św. Jan Chrzciciel
Kod ISTAT 048017
Położenie na mapie Włoch
Mapa lokalizacyjna Włoch
Florencja
Florencja
Ziemia 43°47′N 11°15′E/43,783333 11,250000
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikipodróże Informacje w Wikipodróżach
Widok z Dzwonnicy Giotta w stronę dworca kolejowego i SITY
Mosty Florencji
Dzwonnica Giotta
Mury miejskie wokół Florencji
Katedra Matki Boskiej Kwietnej

Florencja (wł. Firenze, MAF: [fiˈrɛnʦe]) – miasto w środkowych Włoszech, nad Arno, u stóp Apeninów[1], stolica Toskanii i prowincji Florencja, 366 tys. mieszkańców (2006).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Założone przez Etrusków jako Faesulae[2], zburzone przez Sullę w 82 p.n.e. Następnie odbudowane przez Juliusza Cezara w 59 p.n.e. jako kolonia dla byłych żołnierzy i nazwane Florentia. Zabudowa tego okresu została założona na planie obozu wojskowego. Z tego okresu pochodzi zachowany szachownicowy układ ulic. Początkowo, w czasach Cesarstwa rzymskiego, Florencja była ośrodkiem handlu i rzemiosła. W 405 obroniła się przed najazdem Ostrogotów, w 539 uzależniona od Bizancjum a od 541 od Gotów. W 570 została podbita przez Longobardów, którzy z kolei utracili miasto na rzecz Franków.

W XI wieku odzyskała znaczenie jako ośrodek handlu, przede wszystkim z uwagi na swoje położenie – na drodze z Francji do Rzymu. W 1078 rozpoczęto budowę nowych fortyfikacji. Od 1115 miasto uzyskało status niezależnego miasta,od 1167[2] weszło w skład Ligi Lombardzkiej a w 1183 Florencja ogłosiła się komuną miejską. Mimo trwających w tym okresie zatargów pomiędzy stronnictwami gwelfów i gibelinów, licznych sporów i wojen, był to trwający wiele stuleci czas rozkwitu i rozwoju miasta. Oprócz handlu w XII wieku rozwinęło się sukiennictwo a później także jedwabnictwo. W XIII wieku powstały pierwsze domy bankowe. W 1252 rozpoczęto bicie złotych monet – florenów, które szybko stały się główną monetą Europy. W mieście działali Brunetto Latini, Dante Alighieri, Giotto di Bondone i Arnolfo di Cambio. Jednocześnie narastał konflikt pomiędzy bogatymi cechami rzemieślniczymi i pozbawioną praw ubogą ludnością.

Zaraza z 1348[2], która spowodowała dalsze zubożenie społeczeństwa doprowadziła do wybuchu powstania w 1378, które zmieniło formę sprawowania władzy. Od 1434 miastem począł rządzić ród Medyceuszów, który doprowadził miasto do okresu największej potęgi gospodarczej i kulturalnej (2 poł. XV w.). Pod rządami Wawrzyńca Wspaniałego (Il Magnifico) miasto wzbogaciło się o znaczną liczbę wielkich dzieł sztuki oraz liczne budowle. Po obaleniu Savonaroli w 1498 faktyczną władzę w Republice Florenckiej jako dożywotni gonfalonier przejął Piera Soderini, a jego bliskim współpracownikiem był Niccolò Machiavelli. W 1512, po obaleniu republiki, do władzy powrócili Medyceusze. Ich rządy trwały do 1537 roku. Był to okres największego rozkwitu miasta zarówno pod względem gospodarczym jak i kulturalnym. W tym czasie w mieście tworzyli Leonardo da Vinci i Michał Anioł (Michelangelo). Pod koniec XVI wieku utworzyła się tu także grupa zwana Cameratą florencką. Z jej działalnością jest też związane powstanie pierwszej w historii światowej muzyki opery – Dafne Jacopa Periego wystawionej w mieście w pałacu Jacopa Corsiego w karnawale 1598.

W roku 1737 Toskania wraz z Florencją została podporządkowana bocznej linii austriackich Habsburgów.

Po wygaśnięciu dynastii stery władzy przejęła rodzina Lorena. W latach 1801–1808 Florencja była stolicą Królestwa Etrurii. Od 1860 włączona do Królestwa Sardynii, stolica Zjednoczonych Włoch w latach 1865–1870.

4 listopada 1966 roku Florencję nawiedziła wielka powódź, wylanie rzeki Arno. Powódź zalała i zniszczyła wiele cennych zabytków.

Zabytki i atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Polonica we Florencji[edytuj | edytuj kod]

  • w kościele Santa Croce
    • w kaplicy Salvatich znajduje się nagrobek córki Izabeli Czartoryskiej – Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej, zmarłej w 1837 roku. Pomnik wykonał Lorenzo Bartolini. Obok znajduje się nagrobek Zofii z Kickich Cieszkowskiej w formie brązowych „drzwi śmierci”, wykonany w latach 1870-72 przez mieszkającego we Florencji poetę i rzeźbiarza Teofila Lenartowicza. Jego dziełem jest również znajdująca się w tym kościele płaskorzeźba – epitafium Włocha Stanislao Becchiego, powstańca styczniowego, przedstawiająca moment jego egzekucji przez Rosjan (1882).
    • w kaplicy Castellanich znajduje się grobowiec polskiego malarza Michała Bogoria-Skotnickiego (1775-1808), wykonany przez Stefano Ricci, oraz również arystokraty, polityka (posła na Sejm Czteroletni) i kompozytora Michała Kleofasa Ogińskiego (1765-1833).
    • w drugim krużganku znajduje się tablica nagrobna Aleksandry Moszczeńskiej, zmarłej w wieku 22 lat w 1838 roku, która była ukochaną Juliusza Słowackiego.
  • w kościele San Marco przy Piazza San Marco pochowany jest Stanisław Poniatowski (1755-1833), książę, bratanek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Nagrobek, wykonany w 1857 roku przez I. Villa posiada herb i płaskorzeźbę, przedstawiającą uwolnienie od pańszczyzny i symbol Polski. W posadzce kaplicy jest płyta nagrobna córki księcia, Konstancji, zamężnej za Danielem Zappi, zmarłej w 1851 roku. W klasztorze cystersów koło Florencji znajduje się tablica ku czci księcia Stanisława Poniatowskiego.
  • w kościele San Spirito są groby księcia Ferdynanda Walker Radziwiłła, zmarłego w 1824 roku i Teresy z Piotrowskich Zawadzkiej, zmarłej w 1834 roku.
  • w kościele Santa Trinita, są dwa polskie groby: Teresy Barbary Krasickiej, wdowy po Józefie Rzeczyckim, zmarłej w 1804 roku, oraz Seweryna Grodzickiego, zmarłego w 1853 roku.
  • w kościele San Lorenzo znajdują się relikwie św. Kazimierza (zm. 1484), królewicza polskiego (syn króla Kazimierza Jagiellończyka),
  • „Willa Favard” od 1829 roku własność księcia Stanisława Poniatowskiego, który nabył tę willę przy południowej rogatce Florencji Rovezzano.
  • kamienica przy via Pistoiese, na której przetrwał herb rodowy Poniatowskich – Ciołek.
  • dom przy Via Camerata 37, w której mieszkał Teofil Lenartowicz
  • dom przy via Montebello 59 z tablicą ku czci Lenartowicza.
  • dom przy Via della Scala 65 (dawniej 4307) i Via dei Banchi 7 gdzie mieszkał Juliusz Słowacki.
  • budynki przy via Ponte alle Mosse, należących kiedyś do Poniatowskich z ich herbem na fasadzie.

Sport[edytuj | edytuj kod]

Gospodarz finału Ligi Światowej siatkarzy w 2014 roku.

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Dworce kolejowe[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

  1. ↑ Maciej Malinowski: Bieszczad albo Bieszczadów. obcyjezykpolski.strefa.pl. [dostęp 2013-12-31].
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Praca zbiorowa: Encyklopedia PWN – historia świata. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 772. ISBN 978-83-01-15086-0.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jan Władysław Woś, “Florenza bella tutto il vulgo canta”. Testimonianze di viaggiatori polacchi, Trento, Editrice Università degli Studi di Trento, 2006.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

link= Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów o Florencji
link= Zobacz hasło Florencja w Wikisłowniku
p • d • e
Włoskie obiekty na liście dziedzictwa UNESCO
Flaga UNESCO Kulturowe
Sztuka naskalna w Val Camonica • Kościół i klasztor dominikański Santa Maria delle Grazie z Ostatnią Wieczerzą Leonarda da Vinci w Mediolanie • Zespół zabytkowy Rzymu, dobra Stolicy Apostolskiej leżące na terenie Rzymu, korzystające z prawa eksterytorialności i bazylika św. Pawła za Murami • Zespół zabytkowy we Florencji • Wenecja wraz z laguną • Piazza del Duomo w Pizie • Zespół zabytkowy San Gimignano • I Sassi w Materze • Vicenza - miasto i wille palladiańskie w regionie Veneto • Zespół zabytkowy w Sienie • Zespół zabytkowy w Neapolu • Miasto przemysłowe Crespi d'Adda • Renesansowe miasto Ferrara i delta Padu • Castel del Monte • Trulli w Alberobello • Zabytki wczesnochrześcijańskie w Rawennie • Zespół zabytkowy w Pienzy • Pałac królewski z XVIII w. w Casercie wraz z parkiem, akweduktem Vanvitelli i zespołem San Leucio • Rezydencje królewskie dynastii sabaudzkiej • Ogród botaniczny w Padwie • Katedra, Torre Civica i Piazza Grande w Modenie • Zespoły archeologiczne - Pompeje, Herkulanum i Torre Annunziata (oficjalna nazwa wpisana na listę światowego dziedzictwa) • Villa Romana del Casale • Su Nuraxi w Barumini • Portovenere, Cinque Terre i wyspy (Palmaria, Tino i Tinetto) • Wybrzeże Amalfitańskie • Strefa archeologiczna w Agrigento • Strefa archeologiczna wraz z Bazyliką Patriarchów w Akwilei • Park Narodowy Cilento i Vallo di Diano oraz stanowiska archeologiczne Paestum i Velia oraz Certosa di Padula • Zespół zabytkowy w Urbino • Willa Hadriana w Tivoli • Asyż, bazylika franciszkańska i inne zabytki franciszkańskie (Erem w Carceri) • Miasto Werona • Villa d'Este w Tivoli • Miasta późnego baroku w dolinie Noto (południowo-wschodnia Sycylia) • Sacri Monti w Piemoncie i Lombardii • Etruskie nekropolie w Cerveteri i Tarkwinii • Val d’Orcia • Syrakuzy i skalna nekropolia w Pantalica • Historyczne centrum Genui z zespołem późnorenesansowych rezydencji miejskich wzdłuż Le Strade Nuove • Mantua i Sabbioneta • Linie kolei retyckiej przez przełęcze Albula i Bernina • Longobardowie we Włoszech – ośrodki władzy (568–774) • Prehistoryczne osady na palach • Wille i ogrody Medyceuszy w Toskanii • Krajobraz winnic Piemontu: Langhe-Roero i Monferrato
 Flaga Włoch
Przyrodnicze
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Florencja&oldid=43232551”