1983

4 stycznia – Adam Hanuszkiewicz (Teatr Narodowy) i Gustaw Holoubek (Teatr Dramatyczny) zostali usunięci ze stanowisk dyrektorów teatrów.
10 stycznia – odbyła się premiera filmu Filip z konopi.
13 stycznia – wydalono korespondentkę UPI, R. E. Gruber; spowodowało to wydalenie z USA korespondenta PAP, Stanisława Głąbińskiego.
14 stycznia – Lech Wałęsa podjął próbę powrotu do pracy w Stoczni Gdańskiej. Nie został jednak wpuszczony na teren zakładu.
25 stycznia – rozpoczął się proces twórców Radia Solidarność
30 stycznia – na wezwanie Biura Politycznego KC PZPR. które postanowiło zlikwidować nadto rozdyskutowane ugrupowanie w partii, rozwiązał się krakowski Klub Kultury „Kuźnica”.
2 lutego – prymas Józef Glemp został kardynałem.
12 lutego – prokuratura wojskowa skończyła trzydniowe przesłuchania Lecha Wałęsy jako świadka w sprawie przeciwko Jackowi Kuroniowi i innym członkom Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” (Komitet Obrony Robotników).
15 lutego – powołano Generalną Dyrekcję Budowy Metra Warszawskiego.
21 lutego – premiera filmu Karate po polsku.
24 lutego – nowa inscenizacja opery Karola Szymanowskiego Król Roger otworzyła uroczystości 150-lecia Teatru Wielkiego w Warszawie.
25 lutego – w Olsztynie ukazało się pierwsze wydanie Dziennika Pojezierza.
28 lutego – Główny Urząd Statystyczny podał, że nastąpił dalszy spadek dochodu narodowego o 8% w stosunku do 1982, zaś w stosunku do 1978 - o 25%.
9 marca – przed sądem w Grudziądzu rozpoczął się proces Anny Walentynowicz, oskarżonej o zorganizowanie strajku w Stoczni Gdańskiej.
14 marca – premiera filmu Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny w reżyserii Janusza Majewskiego.
15 marca:
- władze ponowiły oficjalne zaproszenie papieża do złożenia wizyty w ojczyźnie w dniach 16-22 czerwca 1983.
- podwyżka cen kawy, papierosów i benzyny.
16 marca – po porażce 2:3 w rewanżowym meczu z Liverpool F.C., Widzew Łódź awansował do półfinału Pucharu Europy Mistrzów Krajowych.
22 marca – generał Czesław Kiszczak wyraził optymizm w sprawie łagodzenia obostrzeń stanu wojennego.
28 marca – premiera filmu Austeria.
30 marca – Anna Walentynowicz została skazana na 15 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu za kontynuowanie działalności związkowej w stanie wojennym.
11 kwietnia – premiera filmu Wilczyca.
15 kwietnia – rozpoczęto budowę warszawskiego metra; 12 lat później (w kwietniu 1995) oddano do użytku pierwszy odcinek, zaś po kolejnych 13 latach (w październiku 2008) zakończono całą budowę pierwszej linii.
17 kwietnia – milicja rozbiła niezależne obchody rocznicy powstania w getcie warszawskim.
20 kwietnia:
- prezydent Warszawy zawiesił Związek Artystów Plastyków. Oficjalne uzasadnienie tej decyzji: „za działalność niezgodną ze statutem”.
- w rewanżowym meczu półfinałowym Pucharu Mistrzów Widzew Łódź zremisował z Juventusem 2:2. W pierwszym meczu wygrali Włosi 2:0.
22 kwietnia – utworzenie rezerwatu przyrody Puszcza Mariańska.
24 kwietnia – Józef Pinior został aresztowany we Wrocławiu.
1 maja – pierwszomajowe kontrmanifestacje, m.in. w Krakowie, Gdańsku i w Warszawie.
4 maja – od 13 grudnia 1981 do 31 marca 1983 z powodu naruszenia „praw stanu wojennego” oskarżono 3 tys. osób; 215 przebywało w więzieniach.
10 maja – Rada Państwa zalegalizowała pierwszą federację nowych związków zawodowych (hutników).
12 maja – maturzysta Grzegorz Przemyk został zatrzymany i pobity przez funkcjonariuszy MO w komisariacie przy ul. Jezuickiej na Starym Mieście w Warszawie, w wyniku czego zmarł dwa dni później w szpitalu.
14 maja – śmierć 19-letniego maturzysty Grzegorza Przemyka, przesłuchiwanego w komisariacie milicji na Starym Mieście w Warszawie, zbulwersowała opinię publiczną kraju.
16 maja – premiera filmu sensacyjnego Wielki Szu w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.
19 maja – pogrzeb Grzegorza Przemyka stał się największą od ogłoszenia stanu wojennego pokojową demonstracją przeciwko władzy.
22 maja – Polska zremisowała z ZSRR 1:1 w rozegranym w Chorzowie meczu eliminacyjnym do Mistrzostw Europy.
27 maja – Gdynia: zakupiony w roku 1929 z darów społeczeństwa statek szkolny - żaglowiec Dar Pomorza - został udostępniony publiczności, jako muzeum.
28 maja – Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazał zaocznie na karę śmierci Zdzisława Najdera, szefa sekcji polskiej Radia Wolna Europa w Monachium.
31 maja – został aresztowany seryjny morderca Paweł Tuchlin.
8 czerwca – wizyta prezesa rady nadzorczej koncernu Kruppa, Bertholta Beitza.
16–23 czerwca – miała miejsce II pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny
17 czerwca – nazajutrz po likwidacji Związku Artystów Plastyków, władze zezwoliły na rejestrację Związku Artystów Rzeźbiarzy.
19 czerwca – uroczysta koronacja obrazów Matki Bożej z Brdowa, Lubaczowa, Stoczka Klasztornego i Zielenic, na Jasnej Górze przez Jana Pawła II.
20 czerwca – ukazał się debiutancki album grupy Lady Pank.
30 czerwca – po wyprodukowaniu 521 311 sztuk zakończono produkcję polskiego samochodu Syrena.
1 lipca – podwyżka cen skupu produktów rolnych; dewaluacja złotego w stosunku do dolara o 7,8%.
21 lipca – rozwiązała się WRON, generał Wojciech Jaruzelski został przewodniczącym Komitetu Obrony Kraju i zwierzchnikiem sił zbrojnych.
22 lipca – Rada Państwa zniosła stan wojenny (wprowadzony 13 grudnia 1981).
23 lipca – Jerzy Kukuczka i Wojciech Kurtyka jako pierwsi Polacy znaleźli się na Gaszerbrum I (8068 m n.p.m.), należącym do „Korony Himalajów”.
30 lipca – szóstym szlagierem wydawniczym roku stała się powieść Romana Bratnego „Rok w trumnie”, trywialna i brutalna groteska na temat zjawisk stanu wojennego.
8 sierpnia – Ryszard Szparak ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m ppł. wynikiem 49,17 s.
19 sierpnia – władze rozwiązały ZLP.
24 sierpnia – władze rozwiązały zarząd polskiego PEN-Clubu i tydzień później ustanowiły zarząd komisaryczny.
25 sierpnia – w Stoczni Gdańskiej odbyło się spotkanie wicepremiera Mieczysława Rakowskiego z pracownikami, w którym brał też udział Lech Wałęsa.
31 sierpnia – w rocznicę porozumień gdańskich, w wielu miejscowościach odbyły się manifestacje; 1472 osoby zatrzymano, 17 z nich aresztowano.
19 września – ukształtował się komitet założycielski z Haliną Auderską na czele, popieranego przez władze nowego ZLP.
1 października – w Warszawie przy murach Starego Miasta na ul. Podwale odsłonięto pomnik Małego Powstańca projektu Jerzego Jarnuszkiewicza.
5 października – Gdańszczanin Lech Wałęsa został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla.
17 października – premiera filmu Klakier.
20 października – Stary Teatr z Krakowa zainaugurował działalność „Teatru Rzeczypospolitej”; publiczność Warszawy oglądała „Wyzwolenie”, głośny spektakl Stanisława Wyspiańskiego, w reżyserii Konrada Swinarskiego wystawiany od 1974 roku.
21 października – wmurowano kamień węgielny pod budowę Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi.
23 października – premiera serialu telewizyjnego Blisko, coraz bliżej.
28 października – PRON zwrócił się do Sejmu o przedłużenie ustalonego w amnestii okresu ujawnienia się (do końca roku) osób, których działalność polityczna podlegała zagrożeniu karą z mocy dekretów i stanu wojennego.
1 listopada:
- rozpoczęto starania o beatyfikację kardynała Stefana Wyszyńskiego.
- po 6-miesięcznej przerwie przywrócono reglamentację masła, innych tłuszczów zwierzęcych i margaryny.
4 listopada:
- zjazd „nowego” ZLP: prezesem została Halina Auderska.
- Katowice: odsłonięto Pomnik Harcerzy Września.
12 listopada – premiera „Irydiona” Zygmunta Krasińskiego w Krakowie, Jerzy Trela w roli Masynissy (reżyseria: Mikołaj Grabowski).
22 listopada – Sejm PRL przyjął rezygnację Wojciecha Jaruzelskiego ze stanowiska ministra obrony i powołał na ten urząd Floriana Siwickiego.
25 listopada – wizyta szefa Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR, Czebrikowa.
7 grudnia – 8 osób zginęło w wybuchu gazu w bloku mieszkalnym na osiedlu Retkinia w Łodzi.
10 grudnia – Lech Wałęsa otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla - nagrodę odebrała żona.
17 grudnia – wieś Lipce została przemianowana na Lipce Reymontowskie.
19 grudnia – Janusz Majewski prezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, które uniknęło rozwiązania przez władzę. Henryk Szletyński prezesem związku aktorów.
20 grudnia – wojskowe grupy operacyjne, powołane w warunkach stanu wojennego przez WRON, zbadały funkcjonowanie służb publicznych w kraju.
31 grudnia – w 1983, po raz pierwszy od 1979, wzrósł wytworzony dochód narodowy (o 4-5%), ale był on niższy o 20% od dochodu w 1978.

Wydarzenia na świecie[edytuj | edytuj kod]

1 stycznia – Niemcy objęły prezydencję w Radzie Unii Europejskiej.
3 stycznia:
- Apple Computer zaprezentowała komputer biurowy z myszką.
- rozpoczęła się trwająca nieprzerwanie do dzisiaj erupcja wulkanu Kīlauea na Hawajach.
12 stycznia – premiera filmu Danton.
16 stycznia – 47 osób zginęło, a 20 zostało rannych w katastrofie tureckiego Boeinga 727 w Ankarze.
17 stycznia – Nigeria wydaliła ponad 2 miliony nielegalnych imigrantów, głównie z Ghany.
19 stycznia:
- w Boliwii został aresztowany nazistowski zbrodniarz wojenny Klaus Barbie.
- premiera mikrokomputera Lisa przedsiębiorstwa Apple Computer Inc. - pierwszego komputera osobistego wyposażonego w interfejs graficzny.
20 stycznia:
- na Morzu Śródziemnym zatonął polski drobnicowiec MS Kudowa Zdrój; zginęło 20 marynarzy, 8 uratowano.
- odbyła się prezentacja Fiata Uno.
22 stycznia – szwedzki tenisista Björn Borg zakończył karierę sportową.
23 stycznia – stacja NBC wyemitowała premierowy odcinek serialu Drużyna A.
24 stycznia – zapadły wyroki w masowym procesie członków Czerwonych Brygad i morderców Aldo Moro. Główni oskarżeni skazani zostali na karę dożywotniego pozbawienia wolności.
25 stycznia:
- papież Jan Paweł II promulgował nowy Kodeks prawa kanonicznego.
- wystrzelono amerykańsko-europejskiego satelitę IRAS, pierwszego przeznaczonego do badań promieniowania podczerwonego.
26 stycznia:
- start sztucznego satelity IRAS, pierwszego teleskopu do obserwacji astronomicznych w podczerwieni.
- rozpoczęła się sprzedaż arkusza kalkulacyjnego Lotus 1-2-3.
27 stycznia – nastąpiło połączenie obu odcinków budowy kolejowego Tunelu Seikan, między japońskimi wyspami Honsiu i Hokkaido.
4 lutego – Klaus Barbie, zbrodniarz hitlerowski, został wydany Francji przez władze Boliwii.
6 lutego – zbrodniarz hitlerowski z czasów II wojny światowej Klaus Barbie, nazywany „rzeźnikiem z Lyonu”, został przewieziony do więzienia w Lyonie, gdzie oskarżono go o zbrodnie przeciw ludzkości.
10 lutego – 1 osoba zginęła, a 7 zostało rannych w wyniku eksplozji granatu rzuconego przez prawicowego ekstremistę podczas demonstracji izraelskiego lewicowego ruchu pokojowego Pokój Teraz w Jerozolimie.
11 lutego – Ariel Szaron został zmuszony do ustąpienia z funkcji ministra obrony Izraela po obciążeniu go przez komisję pośrednio winą na masakrę w palestyńskich obozach w Libanie.
13 lutego – 64 osoby zginęły w pożarze w kinie Cinema Statuto w Turynie.
16 lutego – w południowej Australii wybuchło ponad 180 pożarów, w których zginęło 75 osób (tzw „środa popielcowa”).
23 lutego – rząd hiszpański znacjonalizował holding prasowy Rumasa.
6 marca – zwycięstwo koalicji CDU/CSU i FDP w wyborach do Bundestagu - Helmut Kohl kanclerzem RFN. Partia Zielonych pierwszy raz dostała się do Bundestagu.
8 marca:
- w przemówieniu do Narodowego Stowarzyszenia Ewangelików Ronald Reagan nazwał ZSRR „imperium zła”.
- do handlu wszedł IBM PC/XT, pierwszy komputer osobisty fabrycznie wyposażony w dysk twardy.
11 marca:
- Bob Hawke został premierem Australii.
- 23 spośród 50 osób na pokładzie zginęło w katastrofie samolotu DC-9 w Wenezueli.
12 marca – rebelianci z ugrupowania UNITA uprowadzili w Angoli 66 obywateli Czechosłowacji.
16 marca – po porażce 2:3 w rewanżowym meczu ćwierćfinałowym z Liverpool F.C., Widzew Łódź awansował do półfinału PEMK. W pierwszym meczu w Łodzi wygrał 2:0.
22 marca – Chaim Herzog został wybrany przez Kneset na urząd prezydenta Izraela.
23 marca – w telewizyjnym orędziu do narodu prezydent Stanów Zjednoczonych Ronald Reagan ogłosił amerykański program strategicznej obrony antybalistycznej krajów NATO przed atakiem balistycznym ze strony Związku Radzieckiego (ang. Strategic Defense Initiative - Inicjatywa Obrony Strategicznej).
29 marca:
- Helmut Kohl został zaprzysiężony na kanclerza Niemiec.
- w USA wszedł do handlu pierwszy laptop.
30 marca – w RFN powstał drugi rząd Helmuta Kohla.
31 marca – około 5 tys. osób zginęło w wyniku trzęsienia ziemi i tsunami w kolumbijskim departamencie Nariño nad Pacyfikiem.
4 kwietnia – wahadłowiec kosmiczny Challenger wystartował z przylądka Canaveral do swojej pierwszej misji.
6 kwietnia – Juventus F.C. wygrał 2:0 z Widzewem Łódź w pierwszym meczu półfinałowym Pucharu Mistrzów.
7 kwietnia – astronauci Donald Peterson i Franklin Story Musgrave odbyli pierwszy w historii spacer kosmiczny z pokładu wahadłowca (Challenger).
11 kwietnia:
- Konstantin Czernienko został przewodniczącym Prezydium Rady Najwyższej ZSRR.
- odbyła się 55. ceremonia wręczenia Oscarów.
15 kwietnia – otwarto Tokyo Disney Resort.
18 kwietnia – dokonano zamachu bombowego na ambasadę amerykańską w Bejrucie. Zginęły 83 osoby, a 130 zostało rannych.
20 kwietnia – wystrzelono statek kosmiczny Sojuz T-8 z załogową misją na stację orbitalną Salut 7.
22 kwietnia – niemiecki tygodnik Stern zapowiedział opublikowanie nieznanych, obszernych pamiętników Adolfa Hitlera z lat 1932-1945. Zakupione za 9,9 mln marek pamiętniki okazały się fałszerstwem.
23 kwietnia:
- feministyczna Lista Kobiet zdobyła trzy mandaty w swym pierwszym starcie w wyborach parlamentarnych na Islandii.
- w Monachium odbył się 28. Konkurs Piosenki Eurowizji.
24 kwietnia:
- w wyborach do izby niższej austriackiego parlamentu federalnego po raz pierwszy od 13 lat Socjaldemokratyczna Partia Austrii nie uzyskała większości głosów ani mandatów; dymisję złożył Bruno Kreisky, zaś jego następcą na stanowisku kanclerza i przewodniczącego partii został Fred Sinowatz, do 1986 r. kierujący mniejszościowym rządem.
- wojna kambodżańska: powstańcy z KPNLF i wojska tajlandzkie odparły atak wojsk wietnamskich na znajdujący się na terytorium Tajlandii obóz z uchodźcami kambodżańskimi Nong Samet.
25 kwietnia:
- amerykańska sonda kosmiczna Pioneer 10 przekroczyła orbitę Plutona.
- uruchomiono metro w Lille.
- magazyn Stern ogłosił odkrycie (jak się później okazało sfałszowanych) pamiętników Adolfa Hitlera.
26 kwietnia – 10-letnia Amerykanka Samantha Reed Smith otrzymała list wraz z zaproszeniem do odwiedzenia ZSRR od sekretarza generalnego KPZR Jurija Andropowa, będący odpowiedzią na jej list wysłany po wyborze Andropowa, w którym wyrażała obawę możliwością wybuchu wojny atomowej.
28 kwietnia – uchwalono zniesienie kary śmierci w czasie pokoju w państwach członkowskich Rady Europy.
5 maja:
- Chaim Herzog został prezydentem Izraela.
- w Monachium odbył się 28. Konkurs Piosenki Eurowizji.
6 maja – założono chilijski klub piłkarski Deportes Puerto Montt.
7 maja – dokonano oblotu szwajcarskiego samolotu szkolno-treningowego Pilatus PC-9.
11 maja:
- „dzień narodowego protestu” w Chile - pokojowa demonstracja przeciw reżimowi wojskowemu i na rzecz swobód obywatelskich.
- kometa IRAS-Araki-Alcock minęła Ziemię w odległości 4,67 mln km (najbliżej od roku 1770).
14 maja – na Sycylii wybuchł wulkan Etna.
16 maja – Michael Jackson po raz pierwszy tańczy Moonwalk do piosenki Billie Jean podczas uroczystości Motown 25: Yesterday, Today, and Forever.
17 maja – wojna libańska: podpisano układ pokojowy pomiędzy Izraelem a Libanem, przewidujący wycofanie wojsk izraelskich z Libanu.
20 maja – w czasopiśmie Science ukazały się artykuły dwóch niezależnych od siebie zespołów naukowych - jednego pod kierunkiem Roberta Gallo, drugiego prowadzonego przez Luca Montagniera - wskazujące, że za zakażenia AIDS odpowiedzialny może być nieznany wcześniej retrowirus; nazwano go później wirusem zespołu nabytego braku odporności (HIV).
30 maja – szczyt G7 w Williamsburgu zakończył się wydaniem wspólnego oświadczenia w wspierającego stanowisko USA w negocjacjach rozbrojeniowych.
2 czerwca:
- w kierunku Wenus została wystrzelona radziecka sonda Wenera 15.
- w katastrofie lotu Air Canada 797 na lotnisku Cincinnati-Northern Kentucky zginęły 23 osoby, a pozostałe 23 zostały ranne.
4 czerwca – oficjalną wizytę przyjaźni złożyła w Rumunii partyjno-państwowa delegacja PRL pod przewodnictwem I sekretarza KC PZPR, prezesa Rady Ministrów – gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego.
6 czerwca – premiera filmu sensacyjnego Ośmiorniczka w reżyserii Johna Glena.
7 czerwca – w kierunku Wenus została wystrzelona radziecka sonda Wenera 16.
9 czerwca – zwycięstwo Partii Konserwatywnej Margaret Thatcher w wyborach do Izby Gmin.
13 czerwca – sonda Pioneer 10 przecięła orbitę Neptuna i symbolicznie opuściła Układ Słoneczny.
16 czerwca:
- Jurij Andropow został Przewodniczącym Rady Najwyższej ZSRR.
- pierwszy komercyjny start europejskiej rakiety Ariane z Gujany Francuskiej.
17 czerwca – włoska policja aresztowała jednego dnia w Neapolu i innych miastach kilkuset członków Camorry.
18 czerwca – Sally Ride została pierwszą Amerykanką w przestrzeni kosmicznej w misji wahadłowca Challenger.
22 czerwca – po raz pierwszy satelita został zdjęty z orbity okołoziemskiej przez wahadłowiec kosmiczny.
24 czerwca – Syria wydaliła szefa OWP Jasira Arafata.
1 lipca – Grecja objęła prezydencję w Radzie Unii Europejskiej.
3 lipca – w Colorado Springs, Amerykanin Calvin Smith ustanowił rekord świata w biegu na 100 m wynikiem 9,93 s.
7 lipca – Samantha Smith przybyła do Moskwy.
11 lipca – 119 osób zginęło w katastrofie Boeinga 737 w Ekwadorze.
15 lipca – 8 osób zginęło, 55 zostało rannych w zamachu bombowym przy linii odpraw Turkish Airlines w porcie lotniczym Paryż-Orly, przeprowadzonym przez armeńską organizację terrorystyczną ASALA.
16 lipca – 20 osób zginęło w katastrofie brytyjskiego helikoptera Sikorsky S-61 na Morzu Celtyckim.
21 lipca – na stacji antarktycznej Wostok zanotowano rekordowo niską temperaturę powietrza: -89,2 °C.
22 lipca – Amerykanin Dick Smith jako pierwszy samotnie obleciał kulę ziemską śmigłowcem, co zajęło mu około 11 miesięcy.
23 lipca:
- na Sri Lance wybuchły krwawe zamieszki na tle etnicznym, które stały się początkiem długotrwałej wojny domowej.
- Jerzy Kukuczka i Wojciech Kurtyka jako pierwsi Polacy znaleźli się na Gaszerbrum I (8068 m n.p.m.), należącym do „Korony Himalajów”.
- piloci kanadyjskiego Boeinga 767, nazwanego później szybowcem z Gimli, sprowadzili bezpiecznie maszynę lotem ślizgowym na ziemię, po zgaśnięciu silników na wysokości 8500 metrów.
25 lipca – Metallica wydała swój debiutancki album zatytułowany Kill 'Em All.
26 lipca – reprezentantka Czechosłowacji Jarmila Kratochvílová ustanowiła w Monachium niepobity do dzisiaj (2013) rekord świata w biegu na 800 metrów (1:53,28).
27 lipca – Madonna wydała swój debiutancki album pt. Madonna.
4 sierpnia:
- Bettino Craxi jako pierwszy socjalista został premierem Włoch.
- Górna Wolta (dziś Burkina Faso): zamach stanu, w wyniku którego prezydentem został Thomas Sankara.
6 sierpnia – pożar hiszpańskiego supertankowca „Castillo De Bellver” w pobliżu Kapsztadu. Statek przełamał się i zatonął, do morza dostało się 250 tys. ton ropy naftowej.
7 sierpnia – na Stadionie Olimpijskim w Helsinkach rozpoczęły się pierwsze w historii mistrzostwa świata w lekkoatletyce.
8 sierpnia – w wojskowym zamachu stanu został obalony gwatemalski dyktator Efraín Ríos Montt.
21 sierpnia – opozycyjny polityk filipiński Benigno Aquino został zastrzelony na lotnisku w Manili.
28 sierpnia – Menachem Begin ogłosił niespodziewanie zamiar ustąpienia ze stanowiska premiera Izraela.
30 sierpnia – 90 osób zginęło w katastrofie samolotu Tu-134 w Ałma-Acie (Kazachstan).
31 sierpnia – w Koblencji, Amerykanin Edwin Moses ustanowił rekord świata w biegu na 400 m ppł. (47,02 s.)
1 września – w pobliżu Sachalinu radzieckie myśliwce zestrzeliły koreański samolot pasażerski.
4 września – w Rieti, Brytyjczyk Steve Ovett ustanowił rekord świata w biegu na 1500 m wynikiem 3.30,77 s.
6 września – ZSRR przyznał się do zestrzelania koreańskiego samolotu z 269 osobami na pokładzie.
9 września – przyjęto dokument końcowy KBWE.
15 września – Menachem Begin zrezygnował z funkcji premiera Izraela.
16 września – pochodzący z Austrii aktor Arnold Schwarzenegger uzyskał obywatelstwo USA, co pozwoliło mu - 20 lat później - ubiegać się o urząd gubernatora Kalifornii i - po dwukrotnie wygranych wyborach - sprawować go w latach 2003–2011.
17 września – Vanessa Williams została pierwszą czarnoskórą Miss USA.
19 września – Saint Kitts i Nevis uzyskało niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
23 września:
- Saint Kitts i Nevis został członkiem ONZ.
- 112 osób zginęło w okolicach lotniska w Abu Zabi (ZEA) po wybuchu bomby na pokładzie należącego do Gulf Air Boeinga 737.
25 września – 38 członków IRA uciekło z północnoirlandzkiego więzienia Maze, unieszkodliwiając wcześniej strażników.
26 września – pułkownik Stanisław Pietrow prawdopodobnie zapobiegł wojnie nuklearnej, ignorując błędne wskazania radzieckiego systemu wczesnego ostrzegania o wystrzeleniu 5 rakiet amerykańskich.
27 września:
- premiera serialu Powrót do Edenu.
- Richard Stallman ogłosił w Usenecie rozpoczęcie projektu GNU.
29 września – w Chicago miała miejsce premiera III Symfonii Witolda Lutosławskiego.
2 października – Bangladesz: Muhammad Yunus założył Grameen Bank.
4 października – prezydent Ronald Reagan podpisał ustawę w sprawie nadawania programu radiowego na Kubę.
5 października:
- Norweski Komitet Noblowski ogłosił decyzję o przyznaniu Lechowi Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla.
- czeski astronom Antonín Mrkos odkrył planetoidę (9007) James Bond.
9 października – kilka minut przed przyjazdem południowokoreańskiego prezydenta Chun Doo-hwana, wybuch bomby zniszczył Muzeum Męczenników w stolicy Birmy Rangunie. Zginęło 4 Birmańczyków i 17 członków delegacji koreańskiej, w tym 4 ministrów, a 46 osób zostało rannych.
10 października:
- radziecka sonda Wenera 15 weszła na orbitę Wenus.
- Icchak Szamir zastąpił Menachema Begina na stanowisku premiera Izraela.
13 października:
- zamach stanu na Grenadzie.
- do amerykańskich sklepów trafił pierwszy na świecie telefon komórkowy Motorola DynaTAC.
21 października – XVII Generalna Konferencja Miar ustaliła obecnie obowiązującą definicję metra.
22 października – w RFN ponad milion osób wzięło udział w protestach przeciwko zbrojeniom atomowym.
23 października – w samobójczych zamachach bombowych na kwatery wojsk francuskich i amerykańskich w Bejrucie zginęło ponad 300 osób.
25 października – Stany Zjednoczone dokonały inwazji na Grenadę.
28 października – Stany Zjednoczone zawetowały rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ potępiającą amerykańską interwencję na Grenadzie.
30 października:
- pierwsze wybory w Argentynie od czasu przejęcia władzy przez wojsko.
- silne trzęsienie ziemi w okolicach miasta Erzurum we wschodniej Turcji spowodowało śmierć ponad 1300 osób.
4 listopada – wojna libańska: w Tyrze (Liban) ponad 60 osób zginęło w samobójczym ataku na żołnierzy izraelskich.
8 listopada – Angola: 130 osób zginęło w katastrofie Boeinga 737-200 TAAG Angola Airlines.
11 listopada – zakończyły się ćwiczenia wojskowe Able Archer 83.
15 listopada – ogłoszono niepodległość tureckiej części Cypru (Cypr Północny).
17 listopada – w meksykańskim stanie Chiapas powstała Zapatystowska Armia Wyzwolenia Narodowego (EZLN).
18 listopada – w setną rocznicę powstania ponownie otwarty został Teatr Narodowy w Pradze.
20 listopada – w sieci ABC wyemitowano film telewizyjny Nazajutrz, opowiadający o skutkach hipotetycznej amerykańsko-radzieckiej wojny atomowej.
23 listopada:
- Bundestag podjął decyzję o stacjonowaniu rakiet Pershing II na terenie Niemiec. W odpowiedzi ZSRR zawiesił rozmowy rozbrojeniowe z USA.
- premiera filmu Czułe słówka.
26 listopada – z sejfów w Porcie lotniczym Londyn-Heathrow zrabowano 26 mln funtów w złocie.
27 listopada – pod Madrytem rozbił się Boeing 747 kolumbijskich linii Avianca. Spośród 192 osób na pokładzie zginęło 181.
28 listopada:
- urodził się 25-milionowy obywatel Kanady.
- w katastrofie samolotu Fokker F-28 w nigeryjskim mieście Enugu zginęły 53 osoby.
- Niemiec Ulf Merbold został pierwszym cudzoziemcem biorącym udział w amerykańskiej misji kosmicznej jako członek załogi wahadłowca Columbia.
29 listopada – Zgromadzenie Ogólne ONZ wezwało ZSRR do wycofania się z Afganistanu.
2 grudnia – premiera wyreżyserowanego przez Johna Landisa teledysku „Thriller”, ilustrującego utwór Michaela Jacksona.
6 grudnia – palestyńscy terroryści zdetonowali bombę podłożoną w autobusie w Jerozolimie; zginęło 6 Izraelczyków, a 43 osoby zostały ranne.
7 grudnia – 93 osoby zginęły w zderzeniu na pasie startowym lotniska Barajas pod Madrytem samolotów Boeing 727 i DC-9.
10 grudnia:
- Danuta Wałęsa, w imieniu swego męża Lecha, odebrała w Oslo Pokojową Nagrodę Nobla.
- Raúl Alfonsín został prezydentem Argentyny.
13 grudnia – Turgut Özal został premierem Turcji.
15 grudnia:
- na Cyprze zniesiono karę śmierci za zabójstwo.
- uchwalono Konstytucję Salwadoru.
17 grudnia:
- zamach IRA na salon Harrodsa w Londynie: 6 osób zginęło, kilkadziesiąt zostało rannych.
- 82 osoby zginęły, a 27 zostało rannych w wyniku pożaru klubu nocnego Alcalá 20 w Madrycie.
19 grudnia – FIFA: w Rio de Janeiro skradziono przyznaną na własność reprezentacji Brazylii Złotą Nike.
21 grudnia – w elektrowni jądrowej w Czarnobylu oddano do eksploatacji reaktor nr 4, który eksplodował w 1986 roku.
27 grudnia – papież Jan Paweł II spotkał się w więzieniu z Ali Ağcą.
28 grudnia – utworzono Szacki Park Narodowy na Ukrainie.
29 grudnia – odbył się ślub księżniczki Monako Karoliny i włoskiego biznesmena Stefana Casiraghiego.
31 grudnia:
- wojskowy zamach stanu w Nigerii, prezydent Shehu Shagari został obalony przez gen. Muhammadu Buhariego.
- na dworcu kolejowym w Marsylii i na pokładzie pociągu TGV Marsylia-Paryż wybuchły bomby, zabijając 5 osób i raniąc kilkadziesiąt. Zamachy są przypisywane organizacji terrorystycznej Carlosa Szakala.

Urodzili się[edytuj | edytuj kod]

2 stycznia – Kate Bosworth, amerykańska aktorka
15 stycznia
- Emmanuel Chedal, francuski skoczek narciarski
- Axel Cédric Konan, iworyjski piłkarz
- Jermaine Pennant, angielski piłkarz
19 stycznia – Justyna Kowalczyk, polska biegaczka narciarska
20 stycznia – Stephen Moore, australijski rugbysta
21 stycznia
- Victor Leandro Bagy, brazylijski piłkarz
- Maryse Ouellet, kanadyjska wrestlerka
- Paweł Rusek, polski siatkarz
22 stycznia – Primož Urh-Zupan, słoweński skoczek narciarski
23 stycznia – Krzysztof Łągiewka, polski piłkarz
24 stycznia – Scott Speed, amerykański kierowca wyścigowy
28 stycznia
- Virginie Pichet, francuska tenisistka
- Kimmo Yliriesto, fiński skoczek narciarski
1 lutego – Florian Liegl, austriacki skoczek narciarski
9 lutego – Kim Hyun-ki, koreański skoczek narciarski
10 lutego – James Ryan, nowozelandzki rugbysta i prawnik
15 lutego
- David Andersen, norweski skoczek narciarski
- Stefan Kaiser, austriacki skoczek narciarski
16 lutego – Agyness Deyn, angielska modelka
18 lutego – Ilja Roslakow, rosyjski skoczek narciarski
1 marca – Shawn Toovey, amerykański aktor
9 marca – Dája Bedáňová, czeska tenisistka
14 marca – Taylor Hanson, amerykański muzyk
16 marca – Ben Hebert, kanadyjski curler
19 marca – Nicole Fessel, niemiecka biegaczka narciarska
21 marca – Juan Murré, portugalski rugbysta
23 marca – Karolina Borkowska, polska aktorka
26 marca – Salesi Maʻafu, australijski rugbysta
1 kwietnia – Emil Westberg, szwedzki skoczek narciarski
5 kwietnia
- Maksim Anisimau, białoruski skoczek narciarski
- Jorge Andrés Martínez, urugwajski piłkarz
10 kwietnia – Ryan Merriman, amerykański aktor
13 kwietnia – Tian Zhandong, chiński skoczek narciarski
21 kwietnia
- Paweł Brożek, polski piłkarz
- Piotr Brożek, polski piłkarz
23 kwietnia – Daniela Hantuchová, słowacka tenisistka
25 kwietnia – Ołeh Husiew, ukraiński piłkarz
26 kwietnia – Tadeusz Błażusiak, polski motocyklista, startujący w trialu i enduro
1 maja – Krzysztof Aleksander Janczak, polski kompozytor, aranżer, muzykolog
3 maja – Thomas Lobben, norweski skoczek narciarski
7 maja – Tomasz Pochwała, polski skoczek narciarski
11 maja – Iwona Sitkowska, polska aktorka teatralna i telewizyjna
12 maja – Alicja Bachleda-Curuś, polska aktorka
13 maja – Grégory Lemarchal, francuski piosenkarz, zwycięzca Star Academy 4 (zm. 2007)
14 maja – Tomisław Tajner, polski skoczek narciarski, syn Apoloniusza Tajnera
16 maja – Krzysztof Brejza, polski polityk
21 maja – Līga Dekmeijere, łotewska tenisistka
23 maja – Heidi Range, jedna z wokalistek zespołu Sugababes
25 maja – James Bolabiu, fidżijski sędzia rugby union
28 maja – Jernej Damjan, słoweński skoczek narciarski
30 maja
- Matej Uram, słowacki skoczek narciarski
- Koen Bauweraerts, belgijski DJ, producent i kompozytor
6 czerwca – Marcin Hakiel, polski tancerz zawodowy
10 czerwca – Tomasz Makowiecki, polski muzyk
12 czerwca – Anja Rubik, polska modelka
16 czerwca
- Bartłomiej Jaszka, polski piłkarz ręczny
- Paweł Tomaszewski, polski aktor
19 czerwca:
- Tatjana Mihhailova, estońska piosenkarka, reprezentantka Estonii podczas 59. Konkursu Piosenki Eurowizji
- Yūsuke Aoki, japoński rugbysta
27 czerwca – Alsou, rosyjska piosenkarka
28 czerwca – Jörg Ritzerfeld, niemiecki skoczek narciarski
29 czerwca
- Pedro Cabral, portugalski rugbysta
- Paweł Woicki, polski siatkarz
30 czerwca
- Cheryl Cole, brytyjska piosenkarka
- Patrick Wolf, brytyjski piosenkarz
3 lipca – Dorota Masłowska, polska pisarka
5 lipca – Jim Denney, amerykański skoczek narciarski
7 lipca – Krzysztof Lijewski, polski piłkarz ręczny
11 lipca – Rafał Śliż, polski skoczek narciarski
13 lipca – Tomasz Lach, wokalista z zespołu Afromental
14 lipca
- Jeff Isaacson, amerykański curler
- Witalij Szumbareć, ukraiński skoczek narciarski
22 lipca – Arsenie Todiraş, mołdawski piosenkarz
23 lipca – Bastian Kaltenböck, austriacki skoczek narciarski
4 sierpnia – Mariusz Wlazły, polski siatkarz
6 sierpnia – Robin van Persie, holenderski piłkarz
13 sierpnia – Thomas Schwall, amerykański skoczek narciarski
14 sierpnia – Elena Baltacha, brytyjska tenisistka (zm. 2014)
21 sierpnia – Łukasz Romanek, polski żużlowiec
22 sierpnia – Michał Ruciak – polski siatkarz
1 września – José Antonio Reyes, hiszpański piłkarz
3 września – Alexander Klaws, niemiecki piosenkarz
4 września - Margit Rüütel, estońska tenisistka
7 września – Piri Weepu, nowozelandzki rugbysta
14 września – Amy Winehouse, angielska piosenkarka (zm. 2011)
18 września
- Jason Smith, amerykański curler
- Sasha Son, litewski piosenkarz
19 września – Izzy Gallegos, wokalista zespołu US5
21 września – Maggie Grace, amerykańska aktorka
26 września – Ricardo Quaresma, portugalski piłkarz
28 września – Michał Winiarski, polski siatkarz
13 października – Gonzalo García García, hiszpański piłkarz
17 października – Daniel Kajmakoski, macedoński piosenkarz, reprezentant Macedonii podczas 60. Konkursu Piosenki Eurowizji
20 października – Stephan Hocke, niemiecki skoczek narciarski
22 października – Antoni Pawlicki, polski aktor
5 listopada – Andrew Hayden-Smith, angielski aktor
6 listopada – Nicole Hosp, austriacka narciarka alpejska
10 listopada
- Giorgi Cimakuridze, gruziński piłkarz
- Ole Christen Enger, norweski skoczek narciarski
11 listopada – Philipp Lahm, niemiecki piłkarz
15 listopada
- Veli-Matti Lindström, fiński skoczek narciarski
- Fernando Verdasco, hiszpański tenisista
16 listopada
- Adam Enright, kanadyjski curler
- Britta Steffen, niemiecka pływaczka
17 listopada – Alessio Bolognani, włoski skoczek narciarski
19 listopada – Adam Driver, amerykański aktor
20 listopada – Allan Rasmussen, duński szachista
21 listopada – Daniela Iraschko-Stolz, austriacka skoczkini narciarska
25 listopada – Teppei Takano, japoński skoczek narciarski
9 grudnia – Dariusz Dudka, polski piłkarz
13 grudnia – Otylia Jędrzejczak, polska pływaczka, dwukrotna medalistka olimpijska
17 grudnia – Magdalena Gąsior-Marek, polska polityk
20 grudnia
- Chelsea Johnson, amerykańska tyczkarka
- Ognjen Vukojević, chorwacki piłkarz
23 grudnia – Mathias Hafele, austriacki skoczek narciarski
27 grudnia – Merab Kwirikaszwili, gruziński rugbysta

Zmarli[edytuj | edytuj kod]

11 stycznia – Nikołaj Podgorny, były przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR (ur. 1903)
20 stycznia – Garrincha, piłkarz brazylijski, mistrz świata 1962 (ur. 1933)
27 stycznia – Louis de Funès, francuski aktor filmowy (ur. 1914)
4 lutego – Karen Ann Carpenter, amerykańska piosenkarka, założycielka wspólnie z bratem Richardem Carpenterem popularnego zespołu muzycznego The Carpenters (ur. 1950)
8 lutego – Nadzieja od Jezusa (María Józefa Alhama Valera), hiszpańska zakonnica, mistyczka, błogosławiona katolicka (ur. 1893)
16 lutego:
- Kazimiera Iłłakowiczówna, polska poetka, sekretarka marszałka Piłsudskiego (ur. 1892)
- Stanisław Myśliborski-Wołowski, polski historyk i pedagog (ur. 1919)
22 lutego – Mieczysław Jastrun, polski poeta i eseista (ur. 1903)
25 lutego – Tennessee Williams, amerykański dramaturg (ur. 1911)
2 marca – Louis Béguet, francuski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1894)
3 marca – Arthur Koestler, angielski pisarz i dziennikarz, pochodzenia węgierskiego (ur. 1905)
13 marca – Louison Bobet, francuski kolarz (ur. 1925)
26 marca – Wincenty Zaleski, polski katechetyk, salezjanin (ur. 1913)
27 marca – Hanna Malewska, polska pisarka (ur. 1911)
3 kwietnia – Aleksander Ścibor-Rylski, polski reżyser i scenarzysta filmowy (ur. 1928)
4 kwietnia – Gloria Swanson, amerykańska aktorka (ur. 1899)
5 kwietnia – Marian de la Mata Aparício, hiszpański augustianin, misjonarz, błogosławiony katolicki (ur. 1905)
19 kwietnia – Jerzy Andrzejewski, polski pisarz (ur. 1909)
20 kwietnia – Robert Nowoczek, polski kolarz szosowy i trener kolarstwa (ur. 1919)
21 kwietnia – Édouard Bader, francuski rugbysta, medalista olimpijski (ur. 1899)
25 kwietnia – Hans Struksnæs, norweski żeglarz, medalista olimpijski (ur. 1902)
28 kwietnia – Jan Rzepecki, pułkownik Wojska Polskiego, historyk (ur. 1899)
13 maja – Otto Heckmann, niemiecki astronom (ur. 1901)
14 maja – Grzegorz Przemyk, polski działacz opozycyjny, zamordowany przez milicję (ur. 1964)
30 maja – Grant Suiter, amerykański działacz religijny, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (ur. 1908)
31 maja – Jack Dempsey, amerykański bokser, były mistrz świata (ur. 1895)
1 czerwca – Anna Seghers, pisarka niemiecka (ur. 1900)
2 czerwca – Zbigniew Korosadowicz, polski geograf, taternik, naczelnik TOPR (ur. 1907)
6 czerwca – Hugo Johnson, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (ur. 1908)
17 czerwca – Miron Białoszewski, polski pisarz, współtwórca polskiego teatru eksperymentalnego (ur. 1922)
4 lipca – John Bodkin Adams, brytyjski lekarz, podejrzewany o zabicie 163 pacjentów (ur. 1899)
11 lipca – Stanisław Skupień, polski narciarz, olimpijczyk, wieloletni kierownik schroniska PTTK (ur. 1907)
17 lipca – Haldan Keffer Hartline, amerykański fizjolog, laureat Nagrody Nobla w 1967 (ur. 1903)
23 lipca – Georges Auric francuski kompozytor i krytyk muzyczny (ur. 1899)
29 lipca:
- Luis Buñuel, hiszpański reżyser filmowy (ur. 1900)
- David Niven, angielski aktor filmowy (ur. 1910)
3 sierpnia – Carolyn Jones, amerykańska aktorka (ur. 1930)
5 sierpnia – Bart Bok, holenderski astrofizyk (ur. 1906)
11 sierpnia – Anna Piskorska-Chlebowska, polska chemiczka, podharcmistrzyni, działaczka opozycji demokratycznej w PRL (ur. 1929)
14 sierpnia – Alceu Amoroso Lima, brazylijski pisarz, krytyk literacki i katolicki przywódca religijny (ur. 1893)
18 sierpnia – Jan Zachwatowicz, polski architekt (ur. 1900)
19 sierpnia – Zofia Mrozowska, aktorka teatralna i filmowa (ur. 1922)
8 września – Antonin Magne, francuski kolarz (ur. 1904)
15 września – Fryderyk Scherfke, polski piłkarz, uczestnik IO 1936 oraz MŚ 1938 (ur. 1909)
25 września – Leopold III, król Belgów (ur. 1901)
18 października – Marj Mitchell, kanadyjska curlerka (ur. 1948)
30 października – Jerzy Wiśniewski (ur. 1928), polski historyk, genealog, badacz (ur. 1928)
7 listopada – Germaine Tailleferre, kompozytorka francuska (ur. 1892)
10 listopada – Jalu Kurek, polski poeta i prozaik, przedstawiciel Awangardy Krakowskiej (ur. 1904)
16 grudnia – Kusan Suryŏn, koreański mistrz sŏn (jap. zen) (ur. 1909)
25 grudnia – Joan Miró, hiszpański malarz (ur. 1893)
26 grudnia – Jozef Šimko, słowacki taternik, działacz turystyczny i autor literatury taternickiej (ur. 1909)

data dzienna nieznana:
- Jerzy Łukaszewicz, polski polityk (ur. 1931)

Zdarzenia astronomiczne[edytuj | edytuj kod]

11 maja – kometa IRAS-Araki-Alcock minęła Ziemię w odległości 4,67 mln km, najbliżej od roku 1770.
11 czerwca – całkowite zaćmienie Słońca
25 czerwca – zaćmienie Księżyca
4 grudnia – obrączkowe zaćmienie Słońca

Nagrody Nobla[edytuj | edytuj kod]

z fizyki – Subramanyan Chandrasekhar, William Alfred Fowler
z chemii – Henry Taube
z medycyny – Barbara McClintock za badania nad transpozonami
z literatury – William Golding
nagroda pokojowa – Lech Wałęsa
z ekonomii – Gerard Debreu

Święta ruchome[edytuj | edytuj kod]

Tłusty czwartek: 10 lutego
Ostatki: 15 lutego
Popielec: 16 lutego
Niedziela Palmowa: 27 marca
Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 29 marca
Wielki Czwartek: 31 marca
Wielki Piątek: 1 kwietnia
Wielka Sobota: 2 kwietnia
Wielkanoc: 3 kwietnia
Poniedziałek wielkanocny: 4 kwietnia
Wniebowstąpienie Pańskie: 12 maja
Zesłanie Ducha Świętego: 22 maja
Boże Ciało: 2 czerwca

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

1983

Spis treści

Rok 1983 ogłoszono[edytuj | edytuj kod]

Wydarzenia w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Wydarzenia na świecie[edytuj | edytuj kod]

Urodzili się[edytuj | edytuj kod]

Zmarli[edytuj | edytuj kod]

Zdarzenia astronomiczne[edytuj | edytuj kod]

Nagrody Nobla[edytuj | edytuj kod]

Święta ruchome[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Menu nawigacyjne

Narzędzia osobiste

Przestrzenie nazw

Warianty

Wyświetleń

Więcej

Szukaj

Nawigacja

Dla czytelników

Dla wikipedystów

Narzędzia

Drukuj lub eksportuj

W innych językach