Azia

De Wikipedio
Irez ad: pilotado, serchez
LocationAsia transparent.png

Azia esas la maxim vasta e populoza kontinento dil mondo, cirkum quaropla kam Europa. Ol kovras 8,6% de totala surfaco dil planeto, e havas cirkum 60% de lua totala populo. Azia ed Europa formacas kune superkontinento Eurazia.

  • Surfaco: 44,4 milioni km².
  • Habitanti: 3 879 milioni (2010)[1].

Nedependanta stati en Azia[redaktar | edit source]

Ica esas la listo di tota la nedependanta landi qua havas teritorii en Azia. La maxim populoza lando dil mondo, Populala Republiko di Chinia jacas en Azia.

Politikala mapo di Azia. Ica interpreto de la geografiala limiti di Azia inkluzas Armenia e Gruzia.

[4]

[6]

[9]

[13]

Altra loki[redaktar | edit source]

Abkhazia | Abudabi | Chechenia | Gobi | Himalaya | Kamchatka | Kashmir | Mandjuria | Orea triangulo | Proxim-Oriento | Siberia | Tibet | Turkiana republiko di nordala Chipro

Historiala loki[redaktar | edit source]

Anam | Asirio | Avan-Azia | Babilonia | Burma | Ceylon | Foinikia | Formoza | Galilea | Judea | Kochinchinia | Malayo | Mezopotamia | Persia | Siam

Geografio[redaktar | edit source]

Topografiala mapo di Azia.

Azia esas la centrala ed estala parto di Eurazia, komprenite 50 landi. Azia unionas kun Afrika da Suez peninsulo, e kun Europa da longa bordero, sequante l'Urali.

Extrema punkti
  • Maxim norda loko: Kabo Chelyuskin, Rusia (77˚ 36' N).
  • Maxim esta loko: Kabo Dejnyov, Rusia (169˚ 45' W).
  • Maxim suda loko: Kabo Bulus, Malaizia (1˚ 16' N).
  • Maxim westa loko: Kabo Baba, Turkia (26˚ 4' E).
  • Averajala altitudo dil kontinento: 950 metri.
  • Maxim alta monto: Monto Everest, kun 8,848 metri di altitudo.

Maxim alta monti[redaktar | edit source]

Infre esas la listo di maxim alta monti di Azia e dil mondo. Toti havas plu kam 8,000 metri di altitudo e jacas en Himalaya montaro.

Monto Everest || K2 || Kangchenjunga || Lhotse || Makalu || Cho Oyu || Dhaulagiri I || Manaslu || Nanga Parbat || Annapurna I || Gasherbrum 1ma || Faichan Kangri || Gasherbrum 2ma || Shishapangma

Fluvii[redaktar | edit source]

La 3 maxim granda fluvii di Azia esas:

  1. Yangcekiang 5.630 km.
  2. Yenisei (kun Angara-Selenga) 5.390 km.
  3. Mekong 4.500 km.

lagi e mari[redaktar | edit source]

Aralo | Baikalo | Beringa Maro | Gulfo di Oman | Indiana Oceano | Jordan | Kaspia Maro, Kaspio | Maro di Arabia | Mortinta Maro | Pacifika Oceano, Pacifiko | Reda Maro

Insuli ed Arkipelagi[redaktar | edit source]

Andaman | Bali | Borneo | Chipro | Java | Luzon (Filipini) | Kurili | Singapur | Honshu, Hokkaido, Kyushu, Shikoku (Japonia) | Sri Lanka | Sumatra | Taiwan

Kanali e stretaji[redaktar | edit source]

Suez-kanalo | Dardaneli | Cushima-stretajo | Hormuz-stretajo | Melaka-stretajo | Taiwan-stretajo

Ekonomio[redaktar | edit source]

La 20 maxim granda KLP de Azia.[14]

Rango Lando KLP (2009)
Miliardi di Dolari
1 Flag of the People's Republic of China.svg PR Chinia $8 789
2 Flag of Japan.svg Japonia $4 137
3 Flag of India.svg India $3 560
4 Flag of Russia.svg Rusia $2 116[10]
5 Flag of South Korea.svg Sud-Korea $1 356
6 Flag of Indonesia.svg Indonezia $969,2
7 Flag of Iran.svg Iran $876
8 Flag of Turkey.svg Turkia $863,3
9 Flag of the Republic of China.svg Taiwan $717,7
10 Flag of Saudi Arabia.svg Saudia Arabia $585,8
11 Flag of Thailand.svg Tailando $538,6
12 Flag of Pakistan.svg Pakistan $449,3
13 Flag of Malaysia.svg Malaizia $381,1
14 Flag of the Philippines.svg Filipini $324,8
15 Flag of Hong Kong.svg Hong Kong $301,6
16 Flag of Vietnam.svg Vietnam $258,1
17 Flag of Bangladesh.svg Bangladesh $242,4
18 Flag of Singapore.svg Singapur $235,7
19 Flag of Israel.svg Israel $206,8
20 Flag of the United Arab Emirates.svg Unionita Araba Emirati $201,4
Totalo 20 landi: 27 109,8
Ciel-skraperi en Tokyo, Japonia.

Azia esas la maxim granda produktero e konsumero di nutraji di la Tero, e havas le maxim granda rezervi di minerali dil planeto. Populala Republiko di Chinia - la maxim granda ekonomio de la regiono - divenis la 6ma granda ekonomio dil mondo ye 2006, e kreskas averaje 9,5% omna yari. Altra du granda ekonomii esas Indiana e Japoniana.

Landi kom Japonia o Israel havas moderna industriala ekonomii. On remarkas anke le nomizita Aziana Tigri: Sud-Korea, Republiko di Chinia (Taiwan), Singapur e la regiono di Hong Kong.


Referi[redaktar | edit source]

  1. List of continents by population World Atlas
  2. Armenia esas konsiderata lando inter Europa ed Azia. Kulturale ol partoprenas ad Europa.
  3. Azerbaijan esas konsiderata lando inter Europa ed Azia. La teritorio di Naktichevan esas enklavo qua partoprenas ad Azerbaijan.
  4. Generale, Chipro esas konsiderata Europana lando, ma lua teritorio jacas en Azia.
  5. Granda parto di la teritorio di Egiptia jacas en Afrika, ma Sinai peninsulo jacas en Azia.
  6. Kelka okazioni Gruzia esas konsiderata parto di Europa.
  7. Kelka okazioni Indonezia esas konsiderata lando inter Azia ed Oceania.
  8. Ogasawara insuli e l'insulo di Minami Torishima (Markus insuli) jacas en Oceania.
  9. Kazakstan esas konsiderita lando inter Europa ed Azia.
  10. 10.0 10.1 Rusia havas teritorii en Azia ed en Europa.
  11. Timor-Leste esas konsiderita en kelka okazioni kom parto di Oceania.
  12. Turkia jacas havas teritorii en Azia ed en Europa.
  13. L'insulo di Sokotra jacas en Afrika.
  14. CIA - The World Factbook - Country comparison: National product (rekuperita ye 5 di julio 2010)
Kontinenti di Tero
LocationAfrica.png
Afrika
LocationAntarctica.png
Antarktika
LocationAsia.png
Azia
LocationAmericas.png
Amerika
LocationEurope.png
Europa
LocationOceania.png
Oceania