Η Γερμανοεβραία πολιτική επιστήμονας και φιλόσοφος Χάνα Άρεντ αναλαμβάνει να καλύψει για το περιοδικό The New Yorker τη δίκη του ναζί εγκληματία Άντολφ Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ και σοκάρει τους πάντες με τη θαρραλέα, αντισυμβατική προσέγγισή της.
Χρονικό απ'τη ζωή της διανοήτριας που ανέτρεψε την αντίληψη του μεταπολεμικού δυτικού κοσμού για την έννοια του Κακού σημαδεύοντας την πολιτική και φιλοσοφική σκέψη με το βιβλίο της «Ο Αϊχμαν στην Ιερουσαλήμ: Εκθεση για την Κοινοτοπία του Κακού» απ'την Margarethe von Trotta (The Lost Honour of Katharina Blum.1975, Rosa Luxemburg.1986). Μεγάλωσε στο Βερολίνο. Σπούδασε φιλοσοφία υπό τον Μάρτιν Χάιντεγκερ με τον οποίο είχε μια μακροχρόνια ερωτική σχέση, για την οποία αργότερα τής ασκήθηκε κριτική εξαιτίας της υποστήριξης του Χάιντεγκερ προς το ναζιστικό κόμμα. Με την άνοδο του ναζισμού κατέφυγε στη Γαλλία. Μετά την εισβολή των ναζί στο Παρίσι οδηγείται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης απ'όπου αποδρά με τον σύζυγο της για Νέα Υόρκη. Εκεί ασχολήθηκε με την πανεπιστημιακή διδασκαλία και την συγγραφή δοκιμίων πολιτικής φιλοσοφίας σχετικά με τον ολοκληρωτισμό.
Το 1960 συλλαμβάνεται απ'την Μοσάντ ο Άντολφ Άιχμαν, αρχιτέκτονας των στρατοπέδων συγκέντρωσης/υπευθύνος για τον συντονισμό της Τελικής Λύσης, που είχε διαφύγει στην Αργεντινή με τη βοήθεια του Βατικανού. Στην δίκη-θέαμα παρακολουθεί τον Άιχμαν να απολογείται μέσα από γυάλινο αλεξίσφαιρο κλουβί και αντι για ένα σαδιστικό τέρας βλέπει ένα ανθρωπίδιο, ένα φρικτά φυσιολογικό άτομο, έναν αφοσιωμένο δημόσιο υπαλληλίσκο ακραίας μορφής που απλά έκανε το στρατιωτικό του καθήκον και εκτελούσε πειθήνια εντολές (θα σκότωνε ακόμα και τον πατέρα του αν είχε λάβει διαταγή), τιμώντας τον όρκο του στον Χίτλερ. Απαλλαγμένος απ'το βάρος της ατομικής συνείδησης και παραμερίζοντας κάθε ηθική αξία μπροστά στο γραφειοκρατικό στόχο του συνετελούσε στο μεγαλύτερο έγκλημα του αιώνα. Επιστρέφει με κούτες απ'τα πρακτικά της δίκης στη ΝΥ και προκαλεί σάλο ερμηνεύοντας τον Άιχμαν λέγοντας πως το Κακό στον 20ο αιώνα αποδείχτηκε πιο ριζοσπαστικό από ό,τι αναμενόταν και σχετίζεται κυρίως με το φαινόμενο της απαξίωσης του ανθρώπου ως άνθρωπο (και όχι του ατομικισμού). Στο δικαστήριο δεν δικαζόταν κάποιο σύστημα, ούτε κάποιος -ισμός, ούτε καν ο αντισημιτισμός. Μόνο ένας άνθρωπος που δεν είχε κάνει ποτέ τίποτα με δική του πρωτοβουλία. Το μεγαλύτερο κακό στον κόσμο δεν προέρχεται από ανθρώπους που επιλέγουν να είναι κακοί, αλλά από ασήμαντους ανθρώπους που κάτω από κατάλληλη χειραγώγηση, βλέπουν τα πράγματα μονομερώς, αρνούνται την ατομικότητα τους και την λογική κρίση για να ενταχθούν σε ένα σχήμα που τους προσδίδει σημαντικότητα και υπηρετούν μέχρι τέλους. Αυτή η ανικανότητα αυτόνομης σκέψης επέτρεψε σε πάρα πολλούς συνηθισμένους ανθρώπους να διαπράξουν το κακό, με έναν οργανωμένο και συστηματικό τρόπο, θεωρώντας το προφανή, νόμιμο και κανονικό, σε γιγαντιαία κλίμακα. Αυτό το φαινόμενο ονομάσε Κοινοτυπία Του Κακού. Επιπλέον επικρίνει δριμύτατα τους ηγέτες των εβραϊκών κοινοτήτων που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, για τον έναν ή τον άλλο λόγο συνεργάστηκαν με τους ναζί για την καταστροφή του ίδιου τους του λαού. Το βιβλίο σήκωσε θύελλα αντιδράσεων και η Άρεντ κατηγορήθηκε ως διεστραμμένη ιδιοφυία, για αντισημητισμό και υπεράσπιση των ναζί. Το πείραμα του Milgram (βλ. Compliance.2012), των κρατουμένων του Stanford (βλ. Das Experiment.2001), το τρίτο κύμα (βλ. Die Welle.2008) και οι ψηφοφόροι της χα την δικαίωνουν.
Η ταινία παρακολουθεί την Άρεντ (1906–1975) στο δικαστήριο (αυθεντικά αποσπάσματα απ'τη δίκη), στο πανεπιστημίο, την σχέση της με σύζυγο, φοιτητές, Χαιντεγκερ (σε φλασμπακ), φίλους, εχθρούς, εκδότες και τσιγάρο. Η (έστω κινηματογραφική και περηλιπτική) γνωριμία με τη σκέψη και το έργο της Άρεντ και η ερμηνεία της Barbara Sukowa υπερκαλύπτουν την ακαδημαικότητα, την αδιάφορη σκηνοθεσία και τους επιφανειακούς 2ους ρόλους.
1. H μοναδική εξέγερση που σημειώθηκε σε στρατοπεδο συγκέντρωσης εδω
Χρονικό απ'τη ζωή της διανοήτριας που ανέτρεψε την αντίληψη του μεταπολεμικού δυτικού κοσμού για την έννοια του Κακού σημαδεύοντας την πολιτική και φιλοσοφική σκέψη με το βιβλίο της «Ο Αϊχμαν στην Ιερουσαλήμ: Εκθεση για την Κοινοτοπία του Κακού» απ'την Margarethe von Trotta (The Lost Honour of Katharina Blum.1975, Rosa Luxemburg.1986). Μεγάλωσε στο Βερολίνο. Σπούδασε φιλοσοφία υπό τον Μάρτιν Χάιντεγκερ με τον οποίο είχε μια μακροχρόνια ερωτική σχέση, για την οποία αργότερα τής ασκήθηκε κριτική εξαιτίας της υποστήριξης του Χάιντεγκερ προς το ναζιστικό κόμμα. Με την άνοδο του ναζισμού κατέφυγε στη Γαλλία. Μετά την εισβολή των ναζί στο Παρίσι οδηγείται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης απ'όπου αποδρά με τον σύζυγο της για Νέα Υόρκη. Εκεί ασχολήθηκε με την πανεπιστημιακή διδασκαλία και την συγγραφή δοκιμίων πολιτικής φιλοσοφίας σχετικά με τον ολοκληρωτισμό.
Το 1960 συλλαμβάνεται απ'την Μοσάντ ο Άντολφ Άιχμαν, αρχιτέκτονας των στρατοπέδων συγκέντρωσης/υπευθύνος για τον συντονισμό της Τελικής Λύσης, που είχε διαφύγει στην Αργεντινή με τη βοήθεια του Βατικανού. Στην δίκη-θέαμα παρακολουθεί τον Άιχμαν να απολογείται μέσα από γυάλινο αλεξίσφαιρο κλουβί και αντι για ένα σαδιστικό τέρας βλέπει ένα ανθρωπίδιο, ένα φρικτά φυσιολογικό άτομο, έναν αφοσιωμένο δημόσιο υπαλληλίσκο ακραίας μορφής που απλά έκανε το στρατιωτικό του καθήκον και εκτελούσε πειθήνια εντολές (θα σκότωνε ακόμα και τον πατέρα του αν είχε λάβει διαταγή), τιμώντας τον όρκο του στον Χίτλερ. Απαλλαγμένος απ'το βάρος της ατομικής συνείδησης και παραμερίζοντας κάθε ηθική αξία μπροστά στο γραφειοκρατικό στόχο του συνετελούσε στο μεγαλύτερο έγκλημα του αιώνα. Επιστρέφει με κούτες απ'τα πρακτικά της δίκης στη ΝΥ και προκαλεί σάλο ερμηνεύοντας τον Άιχμαν λέγοντας πως το Κακό στον 20ο αιώνα αποδείχτηκε πιο ριζοσπαστικό από ό,τι αναμενόταν και σχετίζεται κυρίως με το φαινόμενο της απαξίωσης του ανθρώπου ως άνθρωπο (και όχι του ατομικισμού). Στο δικαστήριο δεν δικαζόταν κάποιο σύστημα, ούτε κάποιος -ισμός, ούτε καν ο αντισημιτισμός. Μόνο ένας άνθρωπος που δεν είχε κάνει ποτέ τίποτα με δική του πρωτοβουλία. Το μεγαλύτερο κακό στον κόσμο δεν προέρχεται από ανθρώπους που επιλέγουν να είναι κακοί, αλλά από ασήμαντους ανθρώπους που κάτω από κατάλληλη χειραγώγηση, βλέπουν τα πράγματα μονομερώς, αρνούνται την ατομικότητα τους και την λογική κρίση για να ενταχθούν σε ένα σχήμα που τους προσδίδει σημαντικότητα και υπηρετούν μέχρι τέλους. Αυτή η ανικανότητα αυτόνομης σκέψης επέτρεψε σε πάρα πολλούς συνηθισμένους ανθρώπους να διαπράξουν το κακό, με έναν οργανωμένο και συστηματικό τρόπο, θεωρώντας το προφανή, νόμιμο και κανονικό, σε γιγαντιαία κλίμακα. Αυτό το φαινόμενο ονομάσε Κοινοτυπία Του Κακού. Επιπλέον επικρίνει δριμύτατα τους ηγέτες των εβραϊκών κοινοτήτων που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, για τον έναν ή τον άλλο λόγο συνεργάστηκαν με τους ναζί για την καταστροφή του ίδιου τους του λαού. Το βιβλίο σήκωσε θύελλα αντιδράσεων και η Άρεντ κατηγορήθηκε ως διεστραμμένη ιδιοφυία, για αντισημητισμό και υπεράσπιση των ναζί. Το πείραμα του Milgram (βλ. Compliance.2012), των κρατουμένων του Stanford (βλ. Das Experiment.2001), το τρίτο κύμα (βλ. Die Welle.2008) και οι ψηφοφόροι της χα την δικαίωνουν.
Η ταινία παρακολουθεί την Άρεντ (1906–1975) στο δικαστήριο (αυθεντικά αποσπάσματα απ'τη δίκη), στο πανεπιστημίο, την σχέση της με σύζυγο, φοιτητές, Χαιντεγκερ (σε φλασμπακ), φίλους, εχθρούς, εκδότες και τσιγάρο. Η (έστω κινηματογραφική και περηλιπτική) γνωριμία με τη σκέψη και το έργο της Άρεντ και η ερμηνεία της Barbara Sukowa υπερκαλύπτουν την ακαδημαικότητα, την αδιάφορη σκηνοθεσία και τους επιφανειακούς 2ους ρόλους.
1. H μοναδική εξέγερση που σημειώθηκε σε στρατοπεδο συγκέντρωσης εδω
2.
-poster.jpg)
