Баш бит

Википедиягә рәхим итегез! Бу күптелле, эченә һәркем яза алган энциклопедия. Татар телендә 64 371 мәкалә бар. География Мәдәният Тарих Кино Фән Биология Татарстан Спорт Бөтен порталлар

Сайланган мәкалә

Этано́л (эти́л спирты, метилкарбино́л, шәраб спирты яки алкого́ль) — бератомлы, C₂H₅OH формулалы спирт (C₂H₆O), бератомлы спиртлар гомологик рәтенең икенче вәкиле, стандарт шартларда очучан, кабынучан, үзенә бертөрле исле, төссез сыекча. Судан җиңелрәк (тыгызлыгы 0,8 г/см³), 78,3 °С та кайный, суда яхшы эри һәм үзе дә күп кенә органик һәм органик булмаган матдәләрне яхшы эретә. 1993 елга кадәр гамәлдә булган ГОСТ буенча этил спирты – башта ярсыта, аннары нерв системасын параличлый торган көчле наркотик матдә. Медицинада антисептик, төрле дарулар нигезе булуы белән кыйммәтле. Этил спирты шулай ук ягулык, буяу эреткеч буларак кулланыла. Этил спирты углеводлар әчешү процессында чүпрә гөмбәләре эшчәнлеге нәтиҗәсендә барлыкка килә. Этил спиртын алуда төп чыганак булып бөртеклеләр, бәрәңге, чөгендер һәм шулай ук кәгазь һәм агач производствосы тора.

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Яхшы мәкалә

Мамай морза (ﻣﺎﻣﺎﻲ, үл. 1380) - Алтын Урда бәкләрибәге һәм төмән башлыгы. 1361-1380 елларда Алтын Урдада зур йогынтыга ия була, ханнарны билгели, Бату нәселеннән булган ханнар исеменнән Алтын Урданың көнбатыш өлешендә хакимлек итә. Мамайның 1380 елда Алтын Урданың канунлы ханы Туктамыш тарафыннан җиңелгәннән соң, дәүләттә чуалыш дәвере тәмамлана.

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сез беләсезме?

• Явыз урман иясе мифик образы язма әдәбиятта Габдулла Тукайга кадәр 1878 елда чуаш әдәбиятында сурәтләнгән.
• Русия алдындагы хезмәтләр өчен орденның барлык дәрәҗәләренә ия 20 шәхес арасында Минтимер Шәймиев бар.
• 1934 елда данлыклы фамилиядә хәреф хатасы киткән өчен Чишмә районы гәзитенең мөхәррире эшеннән алына.
• Октябрьски — дөньяда татарча шәһәр гәзите чыгарган өч шәһәрнең берсе.
• Казаноргсинтез — Русиядә полиэтилен җитештерүче иң зур ширкәт.
• Башкортстан Республикасында 54 районның яртысында район гәзитләре татар телендә басыла.
• Туберкулездан дәвалау өчен Татарстанда беренче шифаханә профессор Алексей Казем-Бек тырышлыгы белән оештырыла.
• Казан музее тереклек иясе (кошлар) төшерелгән кытай кәгазендә басылган Коръәнне күргәзмәгә куйды.
• 2014 елда Казанда 6 дәүләт театры һәм бер 1 «ирекле» театр эшли.
• Беренче Башкортстан АССР дәүләт премиясе язучы Һәдия Дәүләтшинага вафатыннан соң дөнья күргән романы өчен билгеләнгән.
• XX гасыр башында Казанның иң матур бинасы исеме өчен рәсми булмаган бәйгедә яңа салынган Казан сәнгать мәктәбе бинасы һәм төзекләндерелгән Шәмил йорты ярышалар (рәсемнәрдә).
  Архив • Яңа чыгарылыш әзерләү • Үзгәртү

Бу көнне ... (23 октябрь)

Венгриядә җөмһүрият бәйрәме

• 1689 — Инглиз парламенты Хокуклар турында Билльне кабул итә.
• 1890 — татар язучысы, драматург Афзал Таһиров туа.
• 1917 — РСДРП утырышында хәрби түнтәрелеш хакында карар кабул ителә.
• 1920 — итальян балалар язучысы Джанни Родари дөньяга килә.
• 1931 — татар язучысы, журналист, Тукай премиясе лауреаты Марсель Зарипов туа.
• 1941 — татар шагыйре Аитзәк Аитов Бөек Ватан сугышында һәлак була.
• 1942 — Икенче бөтендөнья сугышы барышында Мисырда инглиз һәм алман гаскәрләре арасында сугыш башлана.
• 1946 — БМО Генераль Ассамблеясенең беренче утырышы башлана.
• 1974 — Венада XXII Олимпия уеннары Мәскәүдә узачак дигән карар чыгарыла.
  Башка вакыйгалар • Үзгәртү • Проект • Яңартырга

Сайланган рәсем

Әфганстан кызлары һәм малайлары укыган мәктәп ачык һавада, агач күләгәсендә урнашкан

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Сайланган исемлекләр һәм порталлар

Соңгы сайланган портал:		Татарлар тарихы
Соңгы сайланган исемлек:		Татарлар - Советлар Берлеге Каһарманнары исемлеге

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Өмә

Бу атнада мәкаләләр язу өмәсе багышланган: Казанның истәлекле урыннары

Соңгы өмәләр: 1 атна элек: Кышкы олимпик төрләр 2 атна элек: Идел-Урал буе елгалары 3 атна элек: Көньяк Америка илләре башкала һәм шәһәрләре

Архив • Кандидатлар • Үзгәртү

Башка бүлекләр

Ярдәм бүлеге — Википедияны үзгәртү эшендә ярдәм итү бүлеге.

Җәмгыять үзәге — Яңалыклар, проектлар һ.б.

Бәхәслек — Татар Википедиясе форумы.

Тугандаш проектлар

Wikipedia проекты табышсыз Wikimedia Фонды тарафыннан оештырылды. Wikimedia шулай ук ирекле эчтәлек белән күптелле булган башка wiki проектларны да алып бара:

Meta-Wiki Wiki проекты идарәсе	Викисүзлек Күптелле сүзлек	Wikibooks Ирекле дәреслек	Wikiquote Өзекләр җыентыгы	Wikisource Ирекле китапханә	Викисәфәр

Deutsch (Алманча) – English (Инглизчә) – Español (Испанча) – Français (Франсузча) – 日本語 (Японча) – Português (Португалча) – Русский (Русча) – Türkçe (Төрекчә) – Тулы телләр исемлеге

---

Азәрбайҗанча – Башкортча – Кырым татарча – Чуашча – Гагаузча – Каракалпакча – Карачай-Балкарча – Казакъча – Кыргызча – Төрекмәнчә – Төрекчә – Татарча – Уйгырча – Үзбәкчә – Якутча