Lo gascon qu'ei ua varietat de l'occitan parlada au sud e a l'oèst de Garona, en Gasconha e Bearn. Ua varietat de gascon, l'aranés, qu'ei lenga cooficiau en Catalonha. L'aranés qu'ei oficiaument designat com ua varietat locau d'occitan.
Lo gascon qu'ei ric d'ua grana istòria literària e politica. A despart d'autors màgers com Pèir de Garròs, qu'estó emplegat dens la vita juridica deus país gascons e de Bearn (dens aqueste cas, dinc a la Revolucion Francesa) mes tanben en dehòra : au País de Foish (gavidat peus vescomtes de Bearn) e dens las dependéncias deu Reiaume de Navarra : Hauta Navarra, Baisha Navarra e Sola.
Segon una teoria, 34 milions d'annadas aprèp la formacion de la Tèrra, la protoplaneta Teia l’auriá tustada a 40 000 km/h dins un angle oblic, ejectant una granda porcion del mantèl terrèstre dins l'espaci, creant atal la Luna.
La forma del punt d'exclamacion ven de l’exclamacion de jòia « io » en latin, qu’es estada abreujada d'una i al dessús d’una o.
30 de genièr de 2014: L'estudianta americana Amanda Knox, l'acusada principala de l'assassinat de Meredith Kercher, se vei condemnada a 28 ans de preson per la justícia italiana.
14 de genièr de 2014: Morís lo poèta e jornalista argentin Juan Gelman que perdèt sa familha durant la dictatura argentina e luchèt per retrobar sa felena.
30 de decembre de 2013: Lo documentari No Job Land, qu'illustra las dificultats de tres familhas espanhòlas jos la crisi en evocar la corrupcion dels politicians, obten mai e mai de visitas.
