صفحهٔ اصلی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

مقالهٔ برگزیده

Protocetus BW.jpg

فرگشت آب‌بازسانان به روند فرگشتی پدید آمدن دسته‌های مختلف آب‌بازسانان گفته می‌شود. آب‌بازسانان بزرگ‌ترین گروه از پستانداران دریایی هستند که شامل نهنگ‌ها، دلفین‌ها، و گرازماهی‌ها می‌شوند. این گروه از پستانداران نزدیک به ۸۸ عضو دارد و اعضای آن در بیشتر آب‌های آزاد جهان و چند رودخانه بزرگ حضور دارند.

گاودریاییان و آب‌بازسانان قدیمی‌ترین و نخستین جانوران شناخته شده در میان دیگر پستانداران دریایی هستند. نیاکان این هر دو گروه در ۵۴–۵۳ میلیون سال پیش در دوره ائوسن پا به درون آب گذاشتند تا از جانوران و گیاهان درون آن تغذیه کنند. نیاکان اعضای راسته گاودریاییان گیاه‌خوار بودند و دو گروه عمده باقی‌مانده از این راسته – گاوهای دریایی و داگونگ – از گیاهان دریایی نزدیک به سطح آب تغذیه می‌کنند. نیاکان گوشت‌خوار آب‌بازسانان را اما جفت‌سمانی تشکیل دادند که ظاهری همچون گرگ‌های امروزین داشتند و برای خوردن ماهی و سخت‌پوستان به درون آب‌های شیرین رفتند.

نخستین آب‌بازسانان در نزدیک ۵۰ میلیون سال پیش در کناره‌های اقیانوس باستانی تتیس در جایی که امروزه هند و پاکستان قرار دارند پدیدار شدند. با گذشت نزدیک به ۲ میلیون سال، آن‌ها توانایی زندگی در هر دو محیط خشکی و آبی را داشتند. نزدیک به ۵ میلیون سال بعد و در ۴۵ م.س.پ.، آب‌بازسانان آغازین به طور کامل با زندگی در آب خو گرفته بودند و فرزندان خود را در آن به دنیا آورده و شیر می‌دادند. تا ۳۵ م.س.پ.، این جانوران پاهای عقبی خود را از دست داده بودند و برای تغذیه و مکان‌یابی از پژواک بهره می‌گرفتند. نیاز خو گرفتن بیشتر این گروه با حرکت در آب و روش‌های شکار در آن باعث تغییرات بسیار در ساختار بدنی آن‌ها شد. این‌ها شامل صاف شدن کامل ستون مهره‌ها، از دست دادن پاهای عقبی به شکل کامل و به دست آوردن دم‌باله به عنوان وسیله پیش‌رانشی، چرخش حفره بینی به سوی بالای سر و پدید آمدن سوراخ تنفسی، و بسیاری دیگر دگرگونی‌های ریختی می‌شوند.


ادامه...

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند.

هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدید آوردند.

ویکی‌پدیای فارسی پس از دو سال از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی در آذر ۱۳۸۲ (دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و به کمک تلاش و کوشش شبانه‌روزی علاقه‌مندان رشد فرهنگ و ادب فارسی، اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و همچنین بزرگترین ویکی‌پدیا در میان زبان‌های خاورمیانه و زبان‌های راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی است. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۹ بهمن ۱۳۹۲ خورشیدی) ۳۵۰٬۴۷۷ نوشتار دارد.


برای اطلاعات بیشتر ... ویکی‌پدیا فارسی، دربارهٔ ویکی‌پدیا

یادبودها

امروز: شنبه، ۸ فوریه ۲۰۱۴ میلادی برابر ۱۹ بهمن ۱۳۹۲ هجری خورشیدی

Assaut-Kin-Tchéou.jpg
رویداد
زادروز
درگذشت


روز قبل ۷ فوریه - روز بعد: ۹ فوریه

آیا می‌دانستید که ...؟

The assassination of Chosroës Parvez.jpg

درون‌مایه

نگارهٔ برگزیدهٔ امروز

آهن

امروز ۸ فوریه ۲۰۱۴، یکصد و هشتادمین سالگرد زادروز دمیتری مندلیف است. وی پایه‌گذار جدول تناوبی عناصر شیمیائی موسوم به جدول مندلیف است.
توضح نگاره: تکه‌های آهن پالوده شده با خلوص ۹۹٫۹۷ % که به روش الکترولیت حاصل شده‌اند. همچنین در نگاره، یک تکه آهن به حجم یک سانتی‌متر مکعب و با خلوص ۹۹٫۹۹۹۹ % دیده می‌شود.

کاربر:Alchemist-hp

دیگر پروژه‌های بنیاد ویکی‌مدیا

ویکی‌پدیا پروژه‌ای است از بنیاد غیر انتفاعی ویکی‌مدیا است که دارای تعدادی پروژهٔ چندزبانه و دارای محتویات آزاد با عناوین زیر است:

فراویکی
هماهنگ‌کنندهٔ پروژه‌های ویکی‌مدیا
ویکی‌انبار
انبار پرونده‌های چندرسانه‌ای عمومی
ویکی‌خبر
مرجع خبری با محتوای آزاد
ویکی‌داده ویکی‌داده
پایگاه دانش آزاد
ویکی‌کتاب
متون و کتابچه راهنماهای آزاد
ویکی‌گفتاورد
مجموعه‌ای از نقل قول‌ها
ویکی‌گونه
راهنمای گونه‌های زیستی
ویکی‌نبشته
متون پایه و مرجع آزاد
ویکی‌واژه
فرهنگ واژه‌ها و اصطلاح‌نامه

ویکی‌پدیا در زبان‌های دیگر

فهرست کامل • ارتباط با زبان‌های دیگر