Tuisblad

Welkom by Wikipedia, die vrye ensiklopedie wat deur enigeen gewysig kan word.	Maandag, 3 Februarie 2014 Hier is tans 30 189 artikels in Afrikaans.
Help ons om ’n wêreldklas Afrikaanse ensiklopedie te skep.

Inleiding • Hulp • Kontak

Gebruikersportaal • Voorbladartikels • Kategorieë • Stel ’n vraag

Voorbladartikel

Die seekoei (Hippopotamus amphibius) is 'n groot, oorwegend plantetende Afrika-soogdier, een van slegs twee bestaande spesies in die familie "Hippopotamidae", (vanaf die Grieks ἱπποπόταμος -- hippopotamos, waar hippos "perd" beteken en potamos "rivier" beteken). Die ander spesie is die pigmie-seekoei.

Die seekoei is halfwaterliewend en woon in groepe van vyf tot dertig diere in riviere en mere in Afrika suid van die Sahara. Bedags verkoel hy homself deur in die water of modder te bly. Voortplanting en geboorte gebeur ook hier; met territoriale bulle wat waghou oor hulle stukkie water. Die diere verskyn teen skemer aan wal om gras te vreet. Hoewel groepsverband en -gebied in die water geld, vreet seekoeie alleen op land, sonder beskerming van grondgebied.

Alhoewel hulle op varke en ander gelyktonige hoefdiere lyk, is hul naaste bestaande familie die setaseë (walvisagtiges, soos tornyne, bruinvisse, walvisse, ensovoorts). Die gedeelde voorvader van die walvisse en seekoeie het ongeveer sestig miljoen jaar gelede van die ander gelyktonige hoefdiere afgeskei. Die vroegste bekende seeikoefossiele, van die genus Kenyapotamus in Afrika, dateer terug na ongeveer 16 miljoen jaar gelede.

Die seekoei is herkenbaar aan sy vaatjievormige borskas, enorme bek en tande, haarlose liggaam, stompiebene en geweldige grootte. Dit is ongeveer dieselfde grootte as die witrenoster; slegs olifante is deurgaans swaarder. Ten spyte van die bonkige vorm en kort bene kan 'n seekoei maklik vir 'n mens weghardloop (of stormloop). Teen kort afstande is 'n snelheid van 48 km per uur aangeteken, veel vinniger as 'n olimpiese naelloper. Die seekoei word beskou as Afrika se gevaarlikste soogdier en is van die wêreld se agressiefste diere. Daar is nog 'n geskatte 125 000 tot 150 000 seekoeie regdeur Afrika (suid van die Sahara) oor, met die grootste bevolkings in Zambië (40 000) en Tanzanië (20 000 - 30 000). Hulle bly bedreig as gevolg van wilddiewery, vir hul vleis en ivoorslagtande, en as gevolg van die verlies van hul habitat. Hulle word deur die IUBN geklassifiseer as 'n kwesbare spesie.

...lees verder

In die nuus

Tsjad, Nigerië, Chili, Jordanië en Litaue is die nuwe nie-permanente lede van die Verenigde Nasies se Veiligheidsraad.
Griekeland neem die voorsitterskap van die Europese Unie van Litaue oor.
Letland is die 18de EU-lidland wat die Euro-geldeenheid instel.
Die Franse oorsese gebied Mayotte word 'n sogenaamde région ultrapériphérique in die EU.
Die Letse hoofstad Riga fungeer saam met die Sweedse stad Umeå as die Europese Kultuurhoofstad van 2014.
Die motorvervaardiger Holden se besluit om plaaslike produksie in 2017 te staak plaas 'n vraagteken oor die toekoms van die Australiese motorbedryf.
'n Skaars blou diamant van 29.6-karaat word ontdek in die Cullinanmyn, ongeveer 40 km noord-oos van Pretoria.

Het u geweet...

... dat mens artikels kan soek volgens die eerste letters van die artikelnaam? By die Voorvoegselindeks kan mens byvoorbeeld "ek" intik en alle artikelname wat met "ek" begin, opspoor.

... dat die profeet Mohammed in die gedeeltes van die Koran wat tydens die eerste vyf jaar van sy openbare bediening in Mekka opgeteken is, nie een keer die naam Allah gebruik het nie? In dié tyd het hy na God verwys as "Heer" of "Skepper" (Rabb).

Vandag in die geskiedenis

3 Februarie: Setsubun in Japan

1488 – Bartolomeus Dias van Portugal seil om die Kaap die Goeie Hoop by die suidelike punt van Afrika en land in Mosselbaai.
1509 – Nadat hy die eerste Portugees geword het om tot by Bombaai te seil, voer Francisco de Almeida 'n vloot van 23 skepe aan in 'n deurslaggewende oorwinning oor die gesamentlike vloot van Arabiere, Egiptenare en Indiërs in die Seeslag van Diu, wat die begin van Portugese heerskappy oor die Indiese Oseaan inlui.
1815 – Die eerste kaasfabriek word in Switserland geopen.
1922 – Die Boeregeneraal, Minister van Landbou in die Oranjerivierkolonie en leiersfiguur in die Rebellie van 1914, Christiaan De Wet, sterf op die plaas Klipfontein naby Dewetsdorp, Vrystaat.