صفحهٔ اصلی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

مقالهٔ برگزیده

Kangaroo and joey05.jpg

کیسه‌داران فرورَده‌ای‌ از پستانداران هستند که مشخصه‌شان دارا بودن کیسه‌ای در بدن است که در آن نوزادان خود را بزرگ می‌کنند. همانندی آن‌ها با دیگر پستاندارانی که در فرورده جفت‌داران طبقه‌بندی می‌شوند در این است که هر دو زنده‌زا هستند و این آن‌ها را از تک‌سوراخیانی چون پلاتیپوس و اکیدنه متمایز می‌کند. با این حال برخلاف دیگر پستاندارانی که فرزندان خود را در شکلی متکامل با دارا بودن اعضای زیستی به دنیا می‌آورند، کیسه‌داران نوزادانی کم‌رشدیافته به دنیا می‌آورند که به هیچ وجه قادر به زندگی در دنیای طبیعی بیرون نیستند و ناچارند به درون کیسه مادر بروند تا از شیر مادر تغذیه کنند. از دیدگاه فرگشتی، کیسه‌داران نمونه‌ای یکتا و مهم از چگونگی خو گرفتن به طبیعت و زادآوری را به نمایش می‌گذارند.

از شناخته شده‌ترین کیسه‌داران می‌توان به کانگورو، کوآلا، وامبت، و شیطان تاسمانی اشاره کرد. به جز صاریغ ویرجینیا که در آمریکای شمالی نیز یافت می‌شود، دیگر کیسه‌داران همگی در نیمکره جنوبی زندگی می‌کنند. نزدیک به ۷۰ درصد از ۳۳۴ گونهٔ موجود در این فرورده در استرالزی، که شامل استرالیا و گینه نو و جزایر نزدیک به آن‌ها می‌شود، یافت می‌شوند و ۱۰۰ جانور دیگر باقی‌مانده نیز ساکن قاره آمریکا هستند. بیشتر آن‌ها در آمریکای جنوبی به سر می‌برند و تنها ۱۳ گونه در آمریکای مرکزی زندگی می‌کنند. پدید آمدن تبادل بزرگ در دوران پالئوسن باعث هجوم پستانداران جفت‌دار به آمریکای جنوبی و انقراض گونه‌های بسیاری از کیسه‌داران شد.

کیسه‌داران نخست در قاره‌های شمالی زمین فرگشتیدند، سپس در هنگامی میان ۷۰ تا ۶۳ میلیون سال پیش به قاره‌های جنوبی مهاجرت کردند. کهن‌ترین سنگواره مربوط به یک گونهٔ کیسه‌دار در چین مربوط به ۱۲۵ میلیون سال پیش به دست آمده است. ساختار پاهای جلویی و عقبی نشان می‌دهند که این جانور درخت‌رویی فرز و ماهر بوده و هم بر زمین و هم روی درختان توانایی زندگی داشته‌است. کیسه‌داران در دوران الیگوسن (۳۴–۲۳ میلیون سال پیش) در آسیای مرکزی و شمال آفریقا حضور داشتند و در جنوب آسیا نیز تا دوره متاخر ۱۶٫۴–۱۱ میلیون سال پیش به چشم می‌خوردند. با جدا شدن استرالیا و آمریکای جنوبی از هم در دوره ائوسن، دو گروه بزرگ کیسه‌داران استرالیایی و آمریکای جنوبی از هم جدا شدند و این دو منطقه به پناهگاه‌هایی امن برای زندگی این مهره‌داران تبدیل شدند.


ادامه...

یادبودها

امروز: شنبه، ۷ سپتامبر ۲۰۱۳ میلادی برابر ۱۶ شهریور ۱۳۹۲ هجری خورشیدی

"Benjamin".jpg

امروز: روز استقلال در برزیل.

روز بعد: ۸ سپتامبر – روز قبل ۶ سپتامبر

آیا می‌دانستید که ...؟

Cryolophosauru Japan.jpg

نگارهٔ برگزیدهٔ امروز

ببر

ببر (نام علمی: Panthera Tigris) جانوری در خطر انقراض از تیرهٔ گربه‌ایان است که طول قامت آن به ۳٫۳ متر و وزن آن به بیش از ۳۰۰ کیلوگرم می‌رسد و بزرگ‌ترین گونه از این تیره به شمار می‌رود.

کاربر:Hans Stieglitz

درون‌مایه

دیگر پروژه‌های بنیاد ویکی‌مدیا

ویکی‌پدیا پروژه‌ای است از بنیاد غیر انتفاعی ویکی‌مدیا. این بنیاد چندین پروژهٔ چندزبانه با محتویات آزاد با عناوین زیر دارد:

ویکی‌واژه
فرهنگ واژه‌ها و اصطلاح‌نامه
ویکی‌نَسک
متون و کتابچه راهنماهای آزاد
ویکی‌گفتاورد
مجموعه‌ای از نقل قول‌ها
ویکی‌نبشته
متون پایه و مرجع آزاد
ویکی‌گونه
راهنمای گونه‌های زیستی
ویکی‌خبر
مرجع خبری با محتوای آزاد
ویکی‌انبار
انبار پرونده‌های چندرسانه‌ای عمومی
فراویکی
هماهنگ‌کنندهٔ پروژه‌های ویکی‌مدیا
ویکی‌داده ویکی‌داده
پایگاه دانش آزاد

ویکی‌پدیا در زبان‌های دیگر

فهرست کامل • ارتباط با زبان‌های دیگر