วิกิพีเดีย:เงื่อนไขสำหรับเนื้อหาที่ใช้งานโดยชอบธรรม
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
 |
เอกสารหน้านี้เป็นนโยบายวิกิพีเดียที่มีการคิดพิจารณาเกี่ยวกับกฎหมาย |
- สำหรับแนวปฏิบัติเกี่ยวกับเนื้อหาที่ใช้งานโดยชอบธรรมแบบเต็ม (รวมทั้งนโยบายนี้และเกณฑ์ที่เกี่ยวข้อง) ดูที่ วิกิพีเดีย:เนื้อหาที่ใช้งานโดยชอบธรรม
- จากข้อมตินโยบายสัญญาอนุญาตของมูลนิธิวิกิมีเดีย วันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2550 เอกสารนี้ถือเป็น นโยบายหลักการยกเว้น (EDP) สำหรับวิกิพีเดียภาษาไทย
หลักการและเหตุผล[แก้]
- เพื่อรองรับพันธกิจของวิกิพีเดียที่จะผลิตเนื้อหาเสรีอย่างยั่งยืน เพื่อเผยแพร่ ดัดแปลง และประยุกต์ใช้ โดยผู้ใช้ทุกคนในสื่อทุกประเภทอย่างไร้ขีดจำกัด
- เพื่อลดความเสี่ยงทางกฎหมาย โดยจำกัดจำนวนเนื้อหาไม่เสรี และใช้เกณฑ์ที่เคร่งครัดกว่ากฎเกณฑ์ภายใต้กฎหมายการใช้งานโดยชอบธรรมของสหรัฐอเมริกา
- เพื่ออำนวยความสะดวกต่อการใช้เนื้อหาไม่เสรีอย่างรอบคอบสมควร เพื่อรองรับการพัฒนาสารานุกรมที่มีคุณภาพ
นโยบาย[แก้]
ไม่มีการให้สิทธิ์โดยอัตโนมัติเพื่อใช้เนื้อหาไม่เสรีในบทความหรือหน้าอื่นบนวิกิพีเดีย ตามแนวปฏิบัติของวิกิพีเดียบทความและหน้าอื่นใดอาจใช้ข้อความที่ตัดตอนบางส่วนอย่างคำต่อคำจากสื่อที่มีลิขสิทธิ์ โดยอ้างอิงหรือกล่าวอ้างไปยังแหล่งข้อมูลต้นฉบับหรือผู้แต่งอย่างเหมาะสม และแสดงคำกล่าวในทางตรงด้วยอัญประกาศ <blockquote> หรือวิธีการอื่นที่คล้ายกันโดยเฉพาะ ส่วนเนื้อหาไม่เสรีอื่น อาทิรูปภาพ คลิปเสียง และคลิปวิดีโอที่มีลิขสิทธิ์ และไฟล์สื่ออื่นที่ขาดสัญญาอนุญาตเนื้อหาเสรี อาจสามารถใช้บนวิกิพีเดียภาษาไทยได้ถ้าเข้าเกณฑ์ทั้งหมดสิบข้อดังต่อไปนี้
- ไม่มีเนื้อหาเสรีทดแทนได้ เนื้อหาไม่เสรีจะถูกใช้เมื่อไม่อาจหาหรือสร้างเนื้อหาเสรีซึ่งให้ข้อมูลเชิงสารานุกรมอย่างเดียวกันมาทดแทนได้ในขณะนั้น เมื่อเป็นไปได้เนื้อหาไม่เสรีจะถูกเปลี่ยนเป็นเนื้อหาเสรีหรือทางเลือกอื่นที่เสรีมากกว่าหากมีคุณภาพที่ยอมรับได้ "คุณภาพที่ยอมรับได้" หมายถึงคุณภาพที่เพียงพอต่อการใช้งานเชิงสารานุกรม
- สำหรับการทดสอบอย่างเร็ว ก่อนที่จะเพิ่มเนื้อหาไม่เสรีซึ่งจำเป็นต้องกำหนดเหตุผลของการใช้งาน ให้ถามตัวคุณเองว่า เนื้อหาไม่เสรีนี้สามารถแทนที่ด้วยรุ่นเสรีที่ให้ผลอย่างเดียวกันหรือไม่ และ เรื่องนั้น ๆ สามารถใช้ข้อความสื่อความหมายอย่างพอเพียงโดยไม่ต้องใช้เนื้อหาไม่เสรีเลยหรือเปล่า ถ้าคำตอบคือใช่สำหรับคำถามข้อใดข้อหนึ่ง อาจเป็นไปได้ว่าเนื้อหาไม่เสรีดังกล่าวไม่เข้ากับเกณฑ์นี้
- เคารพต่อโอกาสเชิงพาณิชย์ เนื้อหาไม่เสรีจะไม่ถูกใช้ในสภาวะที่อาจแทนที่บทบาททางการค้าดั้งเดิมของสื่ออันมีลิขสิทธิ์ต้นฉบับ
-
- การใช้งานน้อยที่สุด หากมีเนื้อหาไม่เสรีจำนวนมากที่สื่อความหมายเดียวกัน ให้เลือกใช้เพียงส่วนเดียวที่สื่อความหมายได้ดีที่สุด
- ขอบเขตแห่งการใช้งานน้อยที่สุด ผลงานทั้งชิ้นจะไม่ถูกใช้ถ้าส่วนหนึ่งเพียงพอต่อการอธิบาย ให้ใช้เนื้อหาคุณภาพ/ความเที่ยงตรง/อัตราบิตที่ต่ำ แทนที่จะใช้เนื้อหาคุณภาพ/ความเที่ยงตรง/อัตราบิตที่สูง (โดยเฉพาะในกรณีที่การใช้สื่อต้นฉบับอาจถือเป็นการจงใจละเมิดลิขสิทธิ์) เกณฑ์ข้อนี้มีผลบังคับรวมถึงเนมสเปซ ไฟล์: อีกด้วย
- เคยเผยแพร่มาก่อนแล้ว เนื้อหาไม่เสรีต้องเคยถูกตีพิมพ์หรือเผยแพร่ต่อสาธารณชนภายนอกวิกิพีเดียมาก่อน
- เข้ากันได้ เนื้อหาไม่เสรีต้องเข้ากันได้กับมาตรฐานเนื้อหาทั่วไปของวิกิพีเดียและเป็นสารานุกรม
- สอดคล้องกับนโยบายเฉพาะสื่อ เนื้อหาไม่เสรีต้องเข้ากับนโยบายของสื่อประเภทนั้นในวิกิพีเดีย ตัวอย่างเช่น รูปภาพจะต้องเข้ากับนโยบายการใช้ภาพ
- ใช้อย่างน้อยในหนึ่งบทความ เนื้อหาไม่เสรีดังกล่าวต้องถูกใช้ในบทความอย่างน้อยหนึ่งบทความ
- มีนัยสำคัญตามบริบท เนื้อหาไม่เสรีจะถูกใช้ก็ต่อเมื่อ การแสดงเนื้อหาดังกล่าวช่วยเพิ่มความเข้าใจอย่างมีนัยสำคัญให้กับผู้อ่านเกี่ยวกับหัวข้อนั้น และการงดเว้นเนื้อหาดังกล่าวจะทำให้ความเข้าใจลดด้อยถอยลง
- จำกัดตำแหน่งที่อยู่ เนื้อหาไม่เสรีอนุญาตให้ใช้เฉพาะในบทความต่าง ๆ (ที่ไม่ใช่หน้าแก้ความกำกวม) และเฉพาะเนมสเปซบทความเท่านั้น เว้นแต่เข้าข่ายข้อยกเว้น (ได้แก่หน้าต่าง ๆ นอกเนมสเปซบทความที่สำคัญต่อการสร้างหรือการจัดการสารานุกรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งหน้าที่ใช้สำหรับจัดการกับเนื้อหาไม่เสรีที่เป็นปัญหา)
- เพื่อป้องกันมิให้หมวดหมู่รูปภาพแสดงรูปขนาดย่อ ให้เพิ่ม __NOGALLERY__ ลงไปในหน้าหมวดหมู่ และเมื่อเนื้อหาไม่เสรีเป็นหัวข้อของการอภิปราย ให้ใส่ลิงก์เชื่อมโยงแทนการใส่รูปภาพ คลิปเสียง คลิปวิดีโอ และสื่ออื่นโดยตรงในเนื้อความ
- มีคำอธิบายสื่อ หน้าคำอธิบายรูปภาพ คลิปเสียง คลิปวิดีโอ และสื่ออื่น ต้องมีส่วนประกอบต่อไปนี้
- แหล่งที่มาของสื่ออันมีลิขสิทธิ์ หากเป็นไปได้ให้เพิ่มเติมด้วยสารสนเทศเกี่ยวกับศิลปิน ผู้จัดพิมพ์/ผู้เผยแพร่ และผู้ถือลิขสิทธิ์ ซึ่งสิ่งนี้จะช่วยประเมินมูลค่าตลาดของสื่ออันมีลิขสิทธิ์ที่นำมาใช้
- ป้ายระบุสถานะลิขสิทธิ์ที่แสดงว่า ข้อกำหนดนโยบายวิกิพีเดียยอมให้ใช้งานได้ สำหรับรายชื่อป้ายระบุสถานะลิขสิทธิ์ต่าง ๆ ดูได้ที่ วิกิพีเดีย:ป้ายระบุสถานะลิขสิทธิ์ของไฟล์#ป้ายสัญญาอนุญาตการใช้งานโดยชอบธรรม
- ชื่อบทความแต่ละบทความที่อ้างสิทธิการใช้งานโดยชอบธรรมของสื่อนั้น (แนะนำให้ทำลิงก์เชื่อมโยงด้วย) และเหตุผลของการใช้งานแบบไม่เสรีโดยแยกอธิบายแต่ละบทความโดยเฉพาะ เหตุผลของการใช้งานต้องเขียนด้วยภาษาธรรมดาและชัดเจน และเกี่ยวเนื่องกับการใช้แต่ละประการ
การบังคับใช้[แก้]
- ไฟล์ที่ระบุเหตุผลของการใช้งานสำหรับอย่างถูกต้องสำหรับบางบทความ (แต่ไม่ใช่ทุกบทความ) จะไม่ถูกลบ แต่หากไฟล์ไม่ได้แสดงเหตุผลในการใช้งานที่เหมาะสม ให้เพิ่มเหตุผลลงไป หรือนำไฟล์ออกจากบทความที่ขาดเหตุผลของการใช้งานนั้น ๆ
- ไฟล์ที่อ้างสิทธิการใช้แบบไม่เสรีที่ไม่มีการใช้งานในบทความใด (เกณฑ์ข้อ 7) อาจถูกลบหลังมีการแจ้งเตือนแล้วเจ็ดวัน
- ไฟล์ที่ถูกใช้ในบทความและอัปโหลดหลังจากวันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2549 ซึ่งไม่เข้ากับนโยบายนี้ จะถูกลบ หลังจากการแจ้งเตือนผู้อัปโหลดแล้ว 48 ชั่วโมง เพื่อหลีกเลี่ยงการลบไฟล์ ให้ผู้อัปโหลดหรือชาววิกิพีเดียคนอื่นแสดงเหตุแห่งการใช้งานแบบไม่เสรีซึ่งสอดคล้องกับเกณฑ์ข้างต้นทั้งสิบข้อให้ชัดเจน สำหรับไฟล์ที่ถูกใช้ในบทความและอัปโหลดก่อนหน้าวันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2549 กำหนดการลบจะขยายเป็นเจ็ดวันแทน
- โปรดทราบว่า เป็นหน้าที่ของผู้ใช้ที่ต้องการนำเข้าหรือคงไว้ซึ่งเนื้อหาในการอธิบายเหตุผลของการใช้งานที่ถูกต้อง ผู้ใช้ที่นำออกหรือลบออกซึ่งเนื้อหาไม่มีหน้าที่ดังกล่าว
เกณฑ์การลบเนื้อหาไม่เสรีถูกกำหนดไว้แล้วใน วิกิพีเดีย:เงื่อนไขสำหรับการลบทันที
