Genom

Genom – materiał genetyczny zawarty w podstawowym (haploidalnym) zespole chromosomów. Termin mylony jest z genotypem, czyli całością informacji genetycznej zawartej w chromosomach organizmu.

W zależności od ploidii występują różne liczby genomów u różnych organizmów:

• u prokariontów genom jest pojedynczy i stanowi sumę genów zawartych w ich chromosomie (nukleoidzie),
• diplonty posiadają dwa genomy i tylko ich haploidalne komórki rozrodcze zawierają po jednym genomie,
• poliploidy posiadają więcej niż dwa genomy (np. tetraploid ma cztery genomy, w przypadku tetraploidalnego pszenżyta są to po dwa genomy pszenicy i żyta).

Genom bez przymiotnika u organizmów eukariotycznych odnosi się do DNA jądrowego. Materiał genetyczny mitochondriów i plastydów bywa nazywany odpowiednio genomem mitochondrialnym i plastydowym albo zbiorczo – cytoplazmatycznym. Genomem bywa też nazywany materiał genetyczny wirusów, zarówno w formie DNA, jak i RNA.

Badania genomów

Kompleksowym badaniem całego materiału genetycznego typowych komórek różnych gatunków organizmów zajmuje się genomika. Dokładny opis genomu człowieka został opublikowany w 2001. Badaniom poddano próbki krwi kobiet oraz spermy mężczyzn, dzięki czemu uzyskano informacje o sekwencji zarówno autosomów, jak i obu rodzajów chromosomów płci. Teoretycznie wystarczyłoby zbadać spermę, bo różne plemniki zawierają różne chromosomy płci - albo X, albo Y; zadbano jednak o to, aby analizom poddane było całe DNA zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Badane próbki pobrano od anonimowych dawców z różnych ras i obszarów pochodzenia. Genom człowieka zawiera ok. 20-25 tysięcy genów kodujących białka.

Sekwencjonuje się całe genomy także i innych organizmów, a liczba ukończonych projektów stale rośnie. Jako pierwszy ukończono projekt poznania genomu bakteriofaga Φ-X174, mającego 5368 par zasad. Zsekwencjonował go Frederick Sanger w 1982. Pierwszy ukończony projekt dotyczący bakterii to projekt poznania genomu Haemophilus influenzae wykonany w The Institute for Genomic Research (TIGR) w 1995.

Zobacz też

• proteom
• transkryptom
• konektom

Linki zewnętrzne

• Baza projektów poznania różnych genomów
• Opis i sekwencja genomu człowieka (w rozbiciu na poszczególne chromosomy)