Opio
Opioa droga analgesiko narkotiko bat da, lo-belar batetatik (Papaver somniferum) ateratzen dena. Honek hartzen duenarengan logura sorten du batez ere.
Eduki-taula |
Etimologia [aldatu]
Grekerako "opion"-etik dator izena eta zukua esan nahi du, honek lo-belarra moztean jariatzen den latexari egiten dio erreferrentzia.
Opioaren beste izen batzuk, o-fu-jung "pozoin beltza" txineraz, ahiphema hindiz edo schameteriak persieraz. Ingelesez GOM akronimoarekin ere ezagutzen da, honek God’s Own Medicine esan nahi du, Jainko beraren sendagaia.
Opioaren historia [aldatu]
Opioaren inguruko lehen idatziak Teofrastok idatzi zituen K. a. III. mendean, nahiz eta landarearen errepresentazioak sumeriarren garaitik egin diren.
Txinan, opioaren erabilera eta landaketak Opio Gerrak ekarri zituen.
Gaur egun, Asia hegoekialdeko herrialdeak dira opioaren produzitzailerik handienak, nondik heroina bezala mundu osoan zehar zabaltzen duten. Landare hau mediterraneotik eraman zuen hara Alexandro Handiak.
Bilketa eta prestaketa [aldatu]
Opioa lo-belarren buru berdeetan ebaki txikiak eginez ateratzen da, lorearen hostoak erori eta egun gutxira. Ebakietatik esne itxurako latex zuri bat ateratzen da, lehortzean erretxin arre likatxu bat bihurtzen dena. Erretxin honetatik opio garbia ateratzen da, eta hau denbora gehiago lehortzen utziz gero, kristal itxurako harri ilunagoa bihurtzen da, alkaloideen kontzentrazioagatik.
Opioak ondorengo alkaloideak ditu
Fenantrenoak
Benzilisokinolinak
Printzipio aktiboak ateratzeko landare xehatua erabiltzen da. Herrialde gutxik legeztatzen dute lo-landarearen landaketa printzipio aktiboen lorpenarentzat, horien artean India, Turkia eta Espainia, sororik gehienak Iberiar penintsularen hegoaldean aurkitzen direlarik.
Ondorioak [aldatu]
Lehenengo ondorioak nekea eta logalea dira, ondoren azkurak eta inurridurak agertzen dira gorputz osotik. Azkenik haluzinazioak, okadak eta goragaleak.
Ekoizpena [aldatu]
Heroina ekoizteko lo-belar soro gehienak Afganistanen daude, Urrezko Ilgora deritzon eskualdean. Mollah Omar talibanak 2001ean landaketa debekatu zituen, ekoizpen kopurua ia desafertzeraino gutxituz. Baina 2002tik aurrera, berreskuratzen joan zen eta egun ekoizpen maila handia dute.
| Urtea | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2006 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tona kop. | 2300 | 2200 | 2800 | 2700 | 4565 | 3300 | 200 | 3400 | 3600 | 4200 | 6100 |
Hartzeko erak [aldatu]
Pipetan errez, egosita edanez edota erretzeko paperarekin bilduta irentsita hartu daiteke.
Irensten bada, erretzeko paperarekin bildu izan ohi da duen zapore ezatseginetik babesteko eta ordu erdi batean egiten du eragina, zeinak 6 edo 8 ordu iraun dezake. Botagura eragin ohi du eta hau dela eta, askok opio bolatxoa ipurditik sartzen du, horrela eragin bera duelarik baina sabeleko eragin negatiboa saihestuz.
Marihuana porru baten antzera erre daiteke tabako pixka batekin, baina eragina nabariagoa izateko pipan erre behar izaten da.
Opioa munduan [aldatu]
Herrialde oso gutxik onartzen dute opioaren landatzea, baina Indiak, Frantziak, Turkiak, Espainiak eta atzoko Jugoslaviak. India munduko legezko lehen ekoizlea da. Adibidez Frantziak munduko %25 ekoizten du. Legez kanpo Asiako herrialdeak dira nagusi, Afganistan da honen erakusle. Estatu batuak dira opio gehien erosten duen herrialdea da.
Legedia [aldatu]
Munduko herrialde gehienetan 1 taldeko drogatzat hartzen da eta ondorioz debekatuta dago beraren salerosketa eta berori edukitzea.
Opioaren gudak [aldatu]
Guda hau Erresuma Batuaren eta Txinaren arteko guda bat izan zen, dena opioaren merkataritzarengatik. Lin Hse Tsu-k gutun bat bidali zion Victoria erreginari, opioaren komertzioa uzteko erregutuz. Ondorioz mendebaldeko merkatari asko joan ziren Txinara narkotrafikoan ibiltzeko. Guda marinel ingeles batzuek txinatar bat hil eta beraien ematea debekatu zenean hasi zen. 19840. urtean ontzi ingelesak Txinaratz abiatu ziren eta garaipen izugarria lortu zuen. Ondorioz Hong Kong Erresuma Batuko eskuetan jauzi zen, hori gutxi balitz Lin Turkestanera erbesteratu zen. Azkenean mendebaldarrek zituzten trabak deuseztatu zituzten.
