13 mei is de 133ste dag van het jaar (134ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 232 dagen tot het einde van het jaar.

[bewerken] Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 2000 - Vuurwerkramp in Enschede, 23 doden en ongeveer 950 gewonden.
  • 2008 - Brand verwoest de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Delft.

•  Oorlog
  • 1940 - Laatste kabinetsvergadering in Nederland voor het vertrek van de regering naar Engeland, in het Fort aan den Hoek van Holland.
  • 1940 - Bloed, zweet en tranenspeech van Churchill in het Lagerhuis.

Johan van Oldenbarnevelt
onthoofd in 1619

•  Politiek
  • 1619 - Johan van Oldenbarnevelt wordt in Den Haag onthoofd op last van de Staten-Generaal. Hij was ter dood veroordeeld wegens landverraad en hoogverraad. Zelf vond hij dat hij onschuldig was en hij diende daarom geen gratieverzoek in, omdat dat een impliciete schuldbekentenis zou inhouden.
  • 1830 - Ecuador wordt onafhankelijk.
  • 1888 - Brazilië schaft de slavernij af.
  • 1931 - Verkiezing van Paul Doumer tot president van Frankrijk.
  • 1999 - Verkiezing van Carlo Azeglio Ciampi tot tiende president van Italië.

•  Religie
  • 535 - De Romein Agapitus I wordt tot paus gekozen.
  • 1497 - Paus Alexander VI excommuniceert de Florentijnse Dominicaan en tiran Girolamo Savonarola.
  • 1572 - Verkiezing van kardinaal Ugo Boncompagni tot Paus Gregorius XIII.
  • 1585 - Paus Sixtus V creëert één nieuwe kardinaal.
  • 1914 - Bisschopswijding van Laurentius Schrijnen, bisschop van Roermond.
  • 1917 - Drie kinderen zeggen de Heilige Maagd Maria gezien te hebben boven een boom in Cova da Irianear nabij Fatima in Portugal.
  • 1917 - Bisschopswijding van Eugenio Pacelli, nuntius in Beieren, te Rome door Paus Benedictus XV.
  • 1920 - Heiligverklaring van Margaretha Maria Alacoque (1647-1690), Frans religieuze en mystica
  • 1923 - Zaligverklaring van Robertus Bellarminus (1542-1621), Italiaans theoloog en kardinaal.
  • 1948 - Verheffing van de Apostolische Prefectuur Makassar in Indonesië tot Apostolisch vicariaat.
  • 1962 - Bisschopswijding van Gerardus de Vet, Nederlands bisschop van Breda, door zijn voorganger Joseph Baeten in de kathedraal van Breda.
  • 1967 - Eendaags bezoek van Paus Paulus VI aan Fatima in Portugal voor de viering van de vijftigste verjaardag van de verschijning van Maria.
  • 1976 - Ontslag van de Italiaan Angelo Felici als nuntius in Nederland en benoeming van de Ier John Gordon tot zijn opvolger.
  • 1981 - Aanslag op Paus Johannes Paulus II in Rome.
  • 2005 - Benoeming van de Amerikaan William Levada tot prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer van de Romeinse Curie als opvolger van Joseph Ratzinger.
  • 2006 - Zaligverklaring van Anna Maria Tauscher (1855-1938), stichteres van de Karmelietessen van het Goddelijk Hart van Jezus, in de kathedraal van Roermond.

•  Sport
  • 1885 - Op woensdag 13 mei wordt de Nederlandsche Kolfbond opgericht in de sociëteit De Vereniging te Haarlem. Honderd jaar later, op maandag 13 mei 1985, krijgt de bond het predicaat Koninklijk.
  • 1950 - Op Silverstone, Groot-Brittannië wordt de eerste race verreden van het eerste Formule 1 kampioenschap.
  • 1984 - In Rijsel winnen de Nederlandse hockeysters de Europese titel door de Sovjet-Unie in de finale met 2-0 te verslaan.
  • 1984 - Johan Cruijff neemt afscheid als voetballer. Tijdens de wedstrijd Feyenoord - FC Zwolle gaat hij 10 minuten voor tijd onder groot applaus van het veld.
  • 1987 - AFC Ajax wint de Europa Cup II door in de finale te winnen van Lokomotiv Leipzig met 1-0, door een doelpunt van Marco van Basten.
  • 1990 - In navolging van de mannenploeg behalen de Nederlandse hockeysters de wereldtitel. In Sydney verslaat het elftal van bondscoach Roelant Oltmans gastland Australië met 3-1.
  • 1992 - AFC Ajax wint de Uefa Cup door in de finale te winnen van Torino FC (0-0 thuis en 2-2 uit).
  • 1998 - Chelsea wint de Europa Cup II. In de finale in Stockholm is de Engelse voetbalclub met 1-0 te sterk voor het Duitse VfB Stuttgart.
  • 1999 - AFC Ajax wint de KNVB beker door in de finale Fortuna Sittard te verslaan met 2-0.
  • 1999 - Katja Staartjes staat als eerste Nederlandse vrouw op de top van Mount Everest.
  • 2009 - Louis van Gaal maakt zijn overstap bekend van AZ naar FC Bayern München.

•  Wetenschap en technologie
  • 1637 - Op last van kardinaal Richelieu wordt het tafelmes geïntroduceerd, zodat de dolk aan tafel niet langer nodig is.
  • 1884 - De American Institute of Electrical Engineers (AIEE), voorloper van de IEEE wordt opgericht.

[bewerken] Geboren

Maria Christina van Oostenrijk
geboren in 1742

Beatrice Arthur
geboren in 1922

Stevie Wonder
geboren in 1950

Ilse DeLange
geboren in 1977

Johnny Hoogerland
geboren in 1983

Marianne Vos
geboren in 1987

• 1560 - Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg, stadhouder van Friesland (overleden 1620)
• 1655 - Michelangelo dei Conti, Paus Innocentius XIII (overleden 1724)
• 1742 - Maria Christina van Oostenrijk, landvoogdes van de Oostenrijkse Nederlanden (overleden 1798)
• 1774 - Pierre-Narcisse Guérin, Frans kunstschilder (overleden 1833)
• 1792 - Paus Pius IX (overleden 1878)
• 1842 - Arthur Sullivan, Brits componist (overleden 1900)
• 1850 - Modest Tsjaikovski, Russisch dichter en dramaturg (overleden 1916)
• 1882 - Georges Braque, Frans kunstschilder (overleden 1963)
• 1883 - Henk Sneevliet ("Maring"), Nederlands politicus en verzetsstrijder (overleden 1942)
• 1896 - Charles Pahud de Mortanges, Nederlands ruiter en meervoudig olympisch kampioen (overleden 1971)
• 1900 - Karl Wolff, Duits SS-Obergruppenführer (overleden 1984)
• 1901 - Witold Pilecki, Pools beroepsmilitair en verzetsman (overleden 1948)
• 1907 - Daphne du Maurier, Brits schrijfster (overleden 1989)
• 1909 - Heinrich Müller, Oostenrijks voetballer en voetbalcoach (overleden 2000)
• 1912 - Theo van Baaren, Nederlands dichter en godsdiensthistoricus (overleden 1989)
• 1912 - Gil Evans, Canadees jazzmusicus (overleden 1988)
• 1912 - Marcel Thielemans, Vlaams zanger en trombonist (overleden 2003)
• 1913 - Theo Helfrich, Duits autocoureur (overleden 1978)
• 1914 - Joe Louis, Amerikaans zwaargewicht bokser (overleden 1981)
• 1914 - Johnnie Wright, Amerikaans country-zanger (overleden 2011)
• 1922 - Otl Aicher, Duits grafisch vormgever (overleden 1991)
• 1922 - Beatrice Arthur, Amerikaans actrice (o.a. Dorothy in The Golden Girls) (overleden 2009)
• 1922 - Truus Dekker, Nederlands actrice
• 1922 - Rudolf Sitte, Duits beeldhouwer (overleden 2009)
• 1924 - Concetto Lo Bello, Italiaans voetbalscheidsrechter (overleden 1991)
• 1927 - Archie Scott-Brown, Schots autocoureur (overleden 1958)
• 1928 - Theo Saat, Nederlands atleet
• 1930 - Jacques Vercruysse, Belgisch atleet (overleden 2001)
• 1931 - Jim Jones, Amerikaans religieus cultleider (overleden 1978)
• 1934 - Paddy Driver, Zuid-Afrikaans autocoureur
• 1937 - Roger Zelazny, Amerikaans schrijver (overleden 1995)
• 1938 - Lucille Starr, Canadees zangeres
• 1939 - Harvey Keitel, Amerikaans acteur
• 1941 - Imca Marina, Nederlands zangeres
• 1941 - Ritchie Valens, Amerikaans zanger (overleden 1959)
• 1942 - Guido Horckmans, Vlaams acteur
• 1944 - Heleentje van Cappelle, Nederlands zangeres
• 1944 - Armistead Maupin, Amerikaans auteur
• 1948 - Desiderio Navarro, Cubaans kunst- en cultuurcriticus
• 1949 - Zoë Wanamaker, Amerikaans actrice
• 1950 - Stevie Wonder, Amerikaans zanger, producer en songwriter
• 1951 - Herman Philipse, Nederlands filosoof
• 1952 - Jean-Paul Bertrand-Demanes, Frans voetbaldoelman
• 1952 - Manfred Langer, Nederlands eigenaar van de Amsterdamse discotheek iT (overleden 1994)
• 1953 - Harm Wiersma, Nederlands dammer en politicu
• 1954 - Johnny Logan, Iers zanger en driemaal winnaar van het Eurovisiesongfestival
• 1960 - Dick van den Toorn, Nederlands acteur
• 1961 - Dick van Egmond, Nederlands voetbalscheidsrechter
• 1961 - Dennis Rodman, Amerikaans basketballer en acteur
• 1963 - Arvid Engegård, Noors musicus en dirigent
• 1963 - Christian Perez, Frans voetballer
• 1967 - Chuck Schuldiner, Amerikaans metalmuzikant (overleden 2001)
• 1969 - Remco Pardoel, Nederlands vechtsporter
• 1972 - Pieta van Dishoeck, Nederlands roeister
• 1972 - Ralph Ferron, Luxemburgs voetballer
• 1974 - Tijs van der Aa, Nederlands statisticus
• 1977 - Ilse DeLange, Nederlands zangeres
• 1977 - Samantha Morton, Engels actrice
• 1977 - Tarik Sektioui, Marokkaans voetballer
• 1979 - Carl Philip van Zweden, Zweedse prins
• 1979 - Mile Krstev, Macedonisch voetballer
• 1981 - Nicolás Frutos, Argentijns voetballer
• 1981 - Rebecka Liljeberg, Zweeds actrice
• 1981 - Dmitrij Vaľukevič, Wit-Russisch/Slowaaks atleet
• 1982 - Kevin Begois, Belgisch voetbaldoelman
• 1982 - Amine Laâlou, Marokkaans atleet
• 1982 - Donnie Nietes, Filipijns professioneel bokser
• 1982 - Maarten Wynants, Belgisch wielrenner
• 1983 - Edouard Duplan, Frans voetballer
• 1983 - Johnny Hoogerland, Nederlands wielrenner
• 1983 - Grégory Lemarchal, Frans zanger (overleden 2007)
• 1983 - Yaya Touré, Ivoriaans voetballer
• 1984 - Dawn Harper, Amerikaans atlete
• 1985 - Yusuke Minato, Japans noordse combinatieskiër
• 1985 - Ganbaatar Tögsbayar, Mongolisch voetballer
• 1986 - Robert Pattinson, Engels acteur en musicus
• 1986 - Alexander Rybak, Noors zanger en winnaar van het Eurovisiesongfestival 2009
• 1987 - Kyle Richardson, Australisch zwemmer
• 1987 - Marianne Vos, Nederlands wielrenster
• 1988 - Guillermo Meza, Mexicaans voetballer (overleden 2010)
• 1990 - Íris Guðmundsdóttir, IJslands alpineskiester
• 1990 - Enni Rukajärvi, Fins snowboardster
• 1992 - Keltie Hansen, Canadees freestyleskiester
• 1993 - Romelu Lukaku, Belgisch voetballer
• 1993 - Debby Ryan, Amerikaans zangeres en actrice
• 1994 - Cameron McEvoy, Australisch zwemmer

[bewerken] Overleden

Gary Cooper
overleden 13 mei in 1961

Dan Blocker in Bonanza
overleden 13 mei in 1972

Rafael Escalona
overleden 13 mei in 2009

Donald Dunn
overleden 13 mei in 2012

• 1619 - Johan van Oldenbarnevelt (71), Nederlands politicus (raadpensionaris)
• 1734 - James Thornhill (58), Engels kunstschilder
• 1832 - Georges Cuvier (62), Frans geoloog, patholoog-anatoom, zoöloog en paleontoloog
• 1835 - John Nash (82), Brits architect
• 1871 - Daniel Auber (89), Frans componist
• 1930 - Fridtjof Nansen (68), Noors ontdekkingsreiziger, wetenschapper en staatsman
• 1951 - Marianne Philips (65), Nederlands schrijver
• 1952 - Edgar Michiels van Verduynen (66), Nederlands politicus
• 1958 - Nico Broekhuysen (81), Nederlands onderwijzer, uitvinder van het korfbal
• 1960 - Harry Schell (38), Amerikaans autocoureur
• 1961 - Gary Cooper (60), Amerikaans acteur
• 1966 - Henk van Randwijk (56), Nederlands verzetsman en journalist
• 1972 - Dan Blocker (43), Amerikaans acteur
• 1984 - Joop Geesink (71), Nederlands filmproducent
• 1987 - Ismael Rivera (55), Puerto Ricaans zanger
• 1988 - Chet Baker (58), Amerikaans jazztrompettist
• 1992 - Bart Zoet (49), Nederlands wielrenner en olympisch kampioen
• 1994 - Duncan Hamilton (74), Brits autocoureur
• 2005 - Eddie Barclay (84), Frans platenproducer
• 2005 - Adriano Zamboni (71), Italiaans wielrenner
• 2006 - Jaroslav Pelikan (82), Amerikaans theoloog en historicus
• 2007 - Chen Xiaoxu (41), Chinees actrice en zakenvrouw
• 2008 - Saad Al-Abdullah Al-Salim Al-Sabah (78), Koeweits sjeik, voormalig emir
• 2008 - John Phillip Law (70), Amerikaans acteur
• 2008 - Dick Langerhorst (62), Nederlands zwemmer
• 2009 - Frank Aletter (83), Amerikaans acteur
• 2009 - Achille Compagnoni (94), Italiaans alpinist
• 2009 - Rafael Escalona (81), Columbiaans troubadour
• 2009 - Ad Moons (91/92), Nederlands atleet
• 2009 - Anne Scott-James (95), Engels journaliste en schrijfster
• 2011 - Wallace McCain (81), Canadees ondernemer
• 2012 - Donald "Duck" Dunn (70), Amerikaans basgitarist en songwriter
• 2012 - Les Leston (91), Brits autocoureur

[bewerken] Viering/herdenking

• Rooms-Katholieke kalender:
  • Heilige Rolande († c. 774)
  • Heilige Servatius van Maastricht († 384), derde van de vier IJsheiligen (van 11 tot 14 mei) - Gedachtenis (in Bisdom Roermond en Bisdom Den Bosch)
  • Onze-Lieve-Vrouw van Fátima (1917) - Vrije Gedachtenis

[bewerken] Weerextremen

[bewerken] Nederland

Dagrecords^[1]

• 1902 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 4,8 °C
• 1969 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 23,1 °C
• 1941 - Laagste minimumtemperatuur 0,2 °C
• 1945 - Hoogste maximumtemperatuur 30,6 °C
• 1955 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 11,3 m/s
• 1980 - Langste zonneschijnduur 14,6 uur
• 1972 - Langste neerslagduur 14 uur
• 1915 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 23 mm
• 1980 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 36 %

[bewerken] België

Dagrecords^[2]

• 1902 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 5,5 °C
• 1998 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 23,4 °C
• 1885 - Laagste minimumtemperatuur 0,7 °C
• 1998 - Hoogste maximumtemperatuur 30,1 °C
• 1946 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 17,8 mm

Dit artikel gaat over de maand mei. Zie Mei (doorverwijspagina) voor overige betekenissen.

Mei, getijdenboek uit Brugge, zestiende eeuw

Fout bij het aanmaken van de miniatuurafbeelding: Onjuiste parameters voor miniatuurafbeelding

Afbeelding van mei uit Très Riches Heures du Duc de Berry

Mei is de vijfde maand in het jaar van de gregoriaanse kalender en telt 31 dagen. Mei is misschien vernoemd naar de Griekse godin Maia of Romeinse vruchtbaarheidsgodin Bona Dea, wier feest in mei werd gevierd. Mei wordt ook wel de bloeimaand of Mariamaand genoemd.

Mei valt op het noordelijk halfrond geheel in de lente en op het zuidelijk halfrond geheel in de herfst.

In de Keltische traditie is 1 mei het begin van de zomer, dat wordt gevierd met het Beltane-feest.

De Romeinen vierden diverse voorjaarsfeesten. Begin mei hadden ze het meerdaagse bloesemfeest, de Floralia geheten. Op de eerste dag van mei vierden ze het feest van de aardgodin Bona Dea ('de Goede Godin'), die later met de Griekse godin Maia werd geïdentificeerd. Zij was de oudste en mooiste van de Pleiaden, de zeven dochters van Atlas en Pleione. Het Griekse woord μαια (maia) betekende oorspronkelijk 'moeder' en later 'vroedvrouw' (μαιεια-maieia).

De Romeinen vereerden deze Griekse moedergodin opdat zij de dingen van de natuur zou laten groeien. Zij noemden de meimaand (Maius in het Latijn) naar haar. Het Latijnse woord maior (= 'groter') is aan maia verwant, zo ook het woord maiestas (= 'aanzien', 'pracht', 'het hoog in aanzien zijn', 'verheven zijn').

In de Middeleeuwen ontstond in Italië het gebruik om de maand mei te wijden aan Maria, de "Moeder van God".

Op de gregoriaanse kalender wordt mei voorafgegaan door april en gevolgd door juni.

[bewerken] Trivia

• In geen enkel jaar - dus ook niet in een schrikkeljaar - zijn er maanden die op dezelfde dag van de week beginnen als mei.
• De sterrenbeelden van mei zijn Stier en Tweelingen.
• Joodse naam: Sivan
• Oudnederlandse/puristische naam: bloeimaand
• Romeinse naam: Maius
• Mei, de laatste maand van de lente, wordt gewoonlijk geassocieerd met een lieflijk soort weer: warm, maar niet heet, met lange en nog steeds langer wordende dagen en met een volop levende, groeiende en bloeiende natuur. Op licht depressieve mensen heeft de maand vaak een helend effect. Het dichterlijke beeld dat de maand oproept is heel vaak gebruikt, bijvoorbeeld in Heinrich Heines gedicht Im Wunderschönen Monat Mai en in Herman Gorters duizenden verzen lange Mei.

[bewerken] Weerspreuken

Bij deze maand horen de volgende weerspreuken:

• Een koude mei, een gouden mei.
• Onweer in mei maakt de boeren blij.
• Avonddauw en zon in mei: hooi met karren in de wei.^[1]
• In mei leggen alle vogels een ei.
• De meimaand tot juichmaand uitverkoren, heeft nochtans rijm achter de oren.
• Als het regent in mei, is april voorbij.

[bewerken] Gebeurtenissen

• 1 mei - Beltane het keltische begin van de zomer
• 1 mei - Dag van de arbeid
• 4 mei - Nationale Dodenherdenking in Nederland
• 5 mei - Bevrijdingsdag in Nederland
• 11, 12, 13 en 14 mei - IJsheiligen
• 31 mei - Maria Visitatie of Maria Middelares

[bewerken] Weerstatistieken maand mei in Nederland

Gemiddelden

Langjarige gemiddelden in het tijdvak 1971-2000.

Extremen

Hieronder volgen ranglijsten voor de hoogste en laagste gemiddelde temperatuur, de grootste en laagste neerslagsom en het grootste en laagste aantal uren zonneschijn, zoals gemeten op het KNMI-station in De Bilt tussen 1901 en 2012.

[bewerken] Weerstatistieken maand mei in België

[bewerken] Gemiddelden en records

Vanaf 2011 werden de nieuwe normale waarden opnieuw berekend op basis van de gemiddelde metingen in Ukkel over de referentieperiode 1980-2010. ^[4]

De oude normalen hebben verschillende referentieperiodes. ^[5]

De records gelden vanaf de oude referentieperiodes tot heden.

Overzicht van de hoogste en laagste 5 waarden voor de maand mei vanaf 1833 voor gemiddelde temperatuur en neerslaghoeveelheid en aantal neerslagdagen en vanaf 1887 voor zonneschijnduur(*) in Ukkel.

[bewerken] Extremen

• 1833 - Tijdens dit eerste jaar van de geregistreerde waarnemingen valt er maar 1,4 mm regen in de maand mei. Dit is de droogste maand mei tot op heden.
• 1856 - 30 van de 31 dagen valt er regen, het dubbele van normaal.
• 1901 - De maand die net is afgelopen zal de droogste blijven van alle meimaanden in Ukkel: er viel slechts 9,3 mm neerslag (normaal: 61,9 mm).
• 1902 - De maand mei die net is afgelopen zal de koudste van de eeuw blijven voor Ukkel: de gemiddelde temperatuur bedraagt slechts 8,5 °C (normaal: 12,8 °C).
• 1937 - Deze maand mei telt zeven zomerdagen in Ukkel (dit record zal geëvenaard worden in 1989).
• 1947 - Deze maand mei is de warmste van de eeuw in Ukkel: de gemiddelde temperatuur bedraagt er 15,8 °C (normaal: 12,7 °C). In hetzelfde station tellen we tijdens deze maand negen zomerdagen en een hittedag.
• 1965 - Tijdens deze maand mei valt er in Ukkel 145,6 mm neerslag (normaal: 61,9 mm). Dit is de recordwaarde voor de maand mei.
• 1984 - Tijdens de afgelopen maand mei scheen de zon in Ukkel slechts 66 uur (normaal: 201 uur). Dit is de somberste maand mei van de eeuw.
• 1989 - De afgelopen maand mei is uitzonderlijk voor Ukkel. Er zijn slechts vier regendagen, het kleinste aantal van de eeuw voor de maand mei (normaal: 16 dagen). De gemiddelde temperatuur evenaart het record van 1947: 15,8 °C (normaal: 12,7 °C). De zon schijnt gedurende 323 uur (normaal: 201 uur): dit is bijgevolg niet alleen de zonnigste maand mei van de eeuw in Ukkel maar zelfs de zonnigste maand van de eeuw zonder meer.
• 2008 - Dit jaar brengt ons de warmste meimaand ooit, waarbij zowel gemiddelde, maximum- als minimumtemperatuur rond de 2 °C boven het normale gemiddelde uitkomen.

Bron: KMI, Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Zoek mei op in het WikiWoordenboek.

Zie de categorie [/index.php/Commons:Category:May?uselang=nl#mw-subcategories May] van Wikimedia Commons voor meer mediabestanden.

lez:ТӀулvep:Semendku

Tunku Abdul Rahman kan verwijzen naar:

• Tunku Abdul Rahman (1903-1990), de premier van Maleisië tussen 1957 en 1970, ook wel Vader van Maleisië genoemd
• de oorspronkelijke naam van Tuanku Abdul Rahman (1895-1960), de eerste koning van Maleisië

Dit is een doorverwijspagina, bedoeld om de verschillen in betekenis of gebruik van Tunku Abdul Rahman inzichtelijk te maken. Op deze pagina staat een uitleg van de verschillende betekenissen van Tunku Abdul Rahman en verwijzingen daarnaartoe. Bent u hier via een pagina in Wikipedia terechtgekomen? Pas dan de verwijzing naar deze doorverwijspagina aan, zodat toekomstige bezoekers direct op de juiste pagina terechtkomen. Bekijk alle artikelen waarvan de naam begint met Tunku Abdul Rahman.