Ten artykuł dotyczy państwa. Zobacz też: Góry Togo.

Republique togolaise Republika Togijska
Flaga Togo Godło Togo
Dewiza: (fr.) Travail, Liberté, Patrie (Praca, Wolność, Ojczyzna)
Hymn: Salut à toi, pays de nos aïeux (Chwała tobie, kraju naszych pradziadów)
Język urzędowy	francuski
Stolica	Lomé
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Faure Gnassingbé
Szef rządu	premier Gilbert Houngbo
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	124. na świecie 56 785 km² ~4,2%
Liczba ludności (2010)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	106. na świecie 5 837 017▲ 102,8 osób/km²
Jednostka monetarna	frank CFA (XOF)
Niepodległość	od Francji 27 kwietnia 1960
Strefa czasowa	UTC ±0
Kod ISO 3166	TG
Domena internetowa	.tg
Kod samochodowy	RT
Kod telefoniczny	+228

Wybrzeże Togo w 1885

Togo, Republika Togijska – państwo w zachodniej Afryce nad Zatoką Gwinejską. Graniczy z Ghaną, Beninem i Burkina Faso.

[edytuj] Ustrój polityczny

Togo to republika. Według konstytucji z 1992 głową państwa jest prezydent, wybierany w głosowaniu powszechnym na 5 lat. Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego Zgromadzenia Narodowego z wyborów powszechnych (81 deputowanych) o kadencji 5-letniej. Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele, powoływanym przez prezydenta spośród większości parlamentarnej. Od 1969 roku Togo rządził Związek Ludu Togo (RPT). Wybory z 1993 roku okazały się sukcesem partii opozycyjnych, najwięcej mandatów zdobył Komitet Działania na rzecz Odnowy (CAR). RTP zdobył jednak o jeden mandat mniej niż CAR i dzięki pomocy mniejszych partii zdołał utrzymać status partii rządzącej. Wybory z 1999 roku zostały zbojkotowane przez opozycję i w parlamencie zasiedli praktycznie jedynie reprezentanci RPT.^[1]

[edytuj] Podział administracyjny

 Osobny artykuł: Podział administracyjny Togo.

Togo dzieli się na 5 regionów i stolicę, razem stanowi to 30 prefektur i jedną gminę. Stolicą Togo jest Lomé.

[edytuj] Geografia

 Osobny artykuł: Geografia Togo.

Togo położone jest w zachodniej Afryce, nad Zatoką Gwinejską. Graniczy od wschodu z Beninem, od zachodu z Ghaną, a od północy z Burkina Faso. Większość powierzchni państwa zajmują góry i tereny wyżynne. Na południu kraju znajduje się aluwialna nizina nadbrzeżna stopniowo przechodząc na północy w wyżynę. Na południowo-zachodnim brzegu kraju przebiega pasmo Gór Togo (Atakora). Togo posiada piaszczyste wybrzeże z licznymi lagunami i mierzejami. Średnie temperatury miesięczne wahają się w granicach 23-32 °C.

[edytuj] Historia

 Osobny artykuł: Historia Togo.

Do 1918 Togo obejmowało także część obecnej Ghany i było kolonią niemiecką, która po pierwszej wojnie światowej została podzielona pomiędzy Wielką Brytanię i Francję. Po II wojnie światowej część brytyjska w wyniku referendum została przyłączona do Ghany. Mieszkający w części brytyjskiej Togijczycy, którzy nie zgodzili się przyjąć obywatelstwa ghanijskiego zostali wysiedleni do Togo, a ich majątki przejęte przez rząd Ghany. Część francuska jako autonomiczna republika weszła w skład Unii Francuskiej.

27 kwietnia 1960 roku Togo uzyskało niepodległość. W 1967 roku w wyniku bezkrwawego przewrotu władzę w Togo objął Gnassingbé Eyadema - jego rządy nie należały jednak do bezkrwawych. Zmarł 5 lutego 2005. Był najdłużej rządzącym dyktatorem w Afryce. Władzę w kraju przejął po nim jego syn Faure Gnassingbé.

[edytuj] Gospodarka

Kraj jest słabo rozwinięty gospodarczo. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca — 446 dolarów amerykańskich (2004).

Podstawą gospodarki jest rolnictwo — wytwarza ok. 34% produktu krajowego brutto i zatrudnia ok. 69% zawodowo czynnych. Grunty orne zajmują 11,3% powierzchni kraju, większość zajęta pod uprawę roślin żywieniowych, głównie manioku, jamsu, ryżu, kukurydzy, sorga, na pn. — prosa. Na eksport uprawia się kawę, bawełnę oraz orzeszki ziemne, orzeszki karité, kakaowiec (dawniej gł. uprawa eksportowa). Hodowla trzody chlewnej na pd., bydła na pn. Hoduje się też owce i kozy. Połowy ryb w lagunach i na morzu.

Togo posiada jedne z największych na świecie złóż fosforytów (na pd. w Akoupamé i Hahotoé) — wydobycie 2,1 mln ton, 2000 (754 tysięcy t w przeliczeniu na czysty składnik). Eksploatuje się także wapienie, marmury, sól. Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wodnych. Przemysł wytwarza tylko 20,4% produktu krajowego brutto, obejmuje głównie niewielkie zakłady spożywcze i włókiennicze oraz cementownie. Rzemieślnicy wyrabiają tkaniny, produktów z liści palmowych i słomy, garncarstwo.

Sieć komunikacyjna słabo rozwinięta. Linie kolejowe (dł. 568 km) głównie w pd. części kraju. 7,9 tys. km dróg kołowych, w tym 2,5 tys. km o utwardzonej nawierzchni głównie port morski i lotnisko w Lomé, port wywozu fosforytów — Kpemé.

Wywóz fosforytów (48% wartości eksportu — 1991), kawy (3,6%), kakao, bawełny do Holandii, Francji, Hiszpanii, USA. Import maszyn i środków transportu, żywności, tkanin bawełnianych, produktów naftowych z Chin Indii, Francji, Holandii, Niemiec oraz Wielkiej Brytanii.

[edytuj] Demografia

[edytuj] Religia

• Katolicyzm - 25%

 Osobny artykuł: Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Togo.

• Animizm - 24%
• Islam - 24%
• Protestantyzm - 18%:
  • Kościół Ewangelicko-Prezbiteriański - 6,5%
  • Zbory Boże - 3,3%
  • Kościół Metodystyczny - 1,0%, oraz wiele innych
• Świadkowie Jehowy - 0,3%

 Osobny artykuł: Świadkowie Jehowy w Togo.

^[2]

[edytuj] Kultura

Tę sekcję należy dopracować zgodnie z zaleceniami edycyjnymi: rozwinąć ją. Po wyeliminowaniu niedoskonałości prosimy usunąć szablon {{Dopracować}} z kodu tego artykułu.

Dziedzictwem urastającym do symbolu Togo jest Koutammakou, ziemia ludu Batammariba z bardzo charakterystyczną architekturą wkomponowaną w półpustynny krajobraz. Są to gliniane domy z wieżami, zwane także pałacami (Takienta), choć sama nazwa może być myląca. Jest to jeden z najbiedniejszych regionów Togo, a warunki życia mieszkańców tych pałaców nie charakteryzują się luksusem.

W 2004 roku Koutammakou znalazło się na liście dziedzictwa kulturowego UNESCO.

[edytuj] Sport

Pierwszy w historii Togo medal na igrzyskach olimpijskich zdobył w Pekinie w 2008 roku Benjamin Boukpeti, reprezentant tego kraju w kajakarstwie górskim, który w slalomie kategorii K-1 zajął 3 miejsce. Reprezentacja Togo w piłce nożnej awansowała do Mistrzostw Świata w Niemczech w 2006, które ukończyła na ostatnim miejscu w grupie G.

Źródło: http://whc.unesco.org/en/list/1140

Przypisy

• [2]

[edytuj] Linki zewnętrzne

  W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
Togo

• Republika Togo (fr.) - oficjalna strona
• Oficjalna strona Zgromadzenia Narodowego (fr.)

p • d • e Państwa Afryki Algieria • Angola • Benin • Botswana • Burkina Faso • Burundi • Czad • Demokratyczna Republika Konga • Dżibuti • Egipt • Erytrea • Etiopia • Gabon • Gambia • Ghana • Gwinea • Gwinea Bissau • Gwinea Równikowa • Kamerun • Kenia • Komory • Kongo • Lesotho • Liberia • Libia • Madagaskar • Malawi • Mali • Maroko • Mauretania • Mauritius • Mozambik • Namibia • Niger • Nigeria • Republika Południowej Afryki • Republika Środkowoafrykańska • Republika Zielonego Przylądka • Rwanda • Senegal • Seszele • Sierra Leone • Somalia • Suazi • Sudan • Sudan Południowy • Tanzania • Togo • Tunezja • Uganda • Wybrzeże Kości Słoniowej • Wyspy Świętego Tomasza i Książęca • Zambia • Zimbabwe Terytoria zależne Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego (Wielka Brytania) • Majotta (Francja) • Reunion (Francja) • Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha (Wielka Brytania) Państwa nieuznawane na arenie międzynarodowej Sahara Zachodnia[1] • Somaliland[2] Integralne części państw położonych poza Afryką Ceuta (część Hiszpanii) • Isla de Alborán (część Hiszpanii) • Isla del Perejil (część Hiszpanii) • Islas Chafarinas (część Hiszpanii) • Madera (część Portugalii) • Melilla (część Hiszpanii) • Peñón de Alhucemas (część Hiszpanii) • Peñón de Vélez de la Gomera (część Hiszpanii) • Sokotra (część Jemenu) • Wyspy Kanaryjskie (część Hiszpanii) • Wyspy Rozproszone (część Francuskich Terytoriów Południowych i Antarktycznych) • Wyspy Selvagens (część Portugalii) ↑ obecnie okupowana przez Maroko. ↑ nieuznana niepodległość od Somalii ogłoszona 18 maja 1991

Członkostwo w organizacjach międzynarodowych p • d • e Członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ Stali członkowie Chiny • Francja • Rosja • Stany Zjednoczone • Wielka Brytania Do 31 grudnia 2012 Indie • Kolumbia • Niemcy • Portugalia • RPA Do 31 grudnia 2013 Azerbejdżan • Gwatemala • Maroko • Pakistan • Togo p • d • e Unia Afrykańska Algieria • Angola • Benin • Botswana • Burkina Faso • Burundi • Czad • Demokratyczna Republika Konga • Dżibuti • Egipt • Erytrea • Etiopia • Gabon • Gambia • Ghana • Gwinea • Gwinea Bissau • Gwinea Równikowa • Kamerun • Kenia • Komory • Kongo • Lesotho • Liberia • Libia • Madagaskar • Malawi • Mali • Mauretania • Mauritius • Mozambik • Namibia • Niger • Nigeria • Republika Południowej Afryki • Republika Środkowoafrykańska • Republika Zielonego Przylądka • Rwanda • Sahara Zachodnia • Senegal • Seszele • Sierra Leone • Somalia • Suazi • Sudan • Tanzania • Togo • Tunezja • Uganda • Wybrzeże Kości Słoniowej • Wyspy Świętego Tomasza i Książęca • Zambia • Zimbabwe p • d • e Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS) Benin • Burkina Faso • Gambia • Ghana • Gwinea • Gwinea Bissau • Liberia • Mali • Niger • Nigeria • Republika Zielonego Przylądka • Senegal • Sierra Leone • Togo • Wybrzeże Kości Słoniowej p • d • e Strefa franka CFA Zachodnioafrykański frank CFA Benin • Burkina Faso • Gwinea Bissau • Mali • Niger • Senegal • Togo • Wybrzeże Kości Słoniowej Środkowoafrykański frank CFA Czad • Gabon • Gwinea Równikowa • Kamerun • Kongo • Republika Środkowoafrykańska p • d • e Światowa Organizacja Handlu (WTO) Albania • Angola • Antigua i Barbuda • Arabia Saudyjska • Argentyna • Armenia • Australia • Bahrajn • Bangladesz • Barbados • Belize • Benin • Boliwia • Botswana • Brazylia • Brunei • Burkina Faso • Burundi • Chile • Chiny • Chorwacja • Czad • Demokratyczna Republika Konga • Dominika • Dominikana • Dżibuti • Egipt • Ekwador • Fidżi • Filipiny • Gabon • Gambia • Ghana • Grenada • Gruzja • Gujana • Gwatemala • Gwinea • Gwinea Bissau • Haiti • Honduras • Hongkong • Indie • Indonezja • Islandia • Izrael • Jamajka • Japonia • Jordania • Kambodża • Kamerun • Kanada • Katar • Kenia • Kirgistan • Kolumbia • Kongo • Korea Południowa • Kostaryka • Kuba • Kuwejt • Lesotho • Liechtenstein • Macedonia • Madagaskar • Makau • Malawi • Malediwy • Malezja • Mali • Maroko • Mauretania • Mauritius • Meksyk • Mjanma • Mołdawia • Mongolia • Mozambik • Namibia • Nepal • Niger • Nigeria • Nikaragua • Norwegia • Nowa Zelandia • Oman • Pakistan • Panama • Papua-Nowa Gwinea • Paragwaj • Peru • Republika Południowej Afryki • Republika Środkowoafrykańska • Republika Zielonego Przylądka • Rwanda • Saint Kitts i Nevis • Saint Lucia • Saint Vincent i Grenadyny • Salwador • Senegal • Sierra Leone • Singapur • Sri Lanka • Stany Zjednoczone • Suazi • Surinam • Szwajcaria • Tanzania • Tajlandia • Tajwan • Togo • Tonga • Trynidad i Tobago • Tunezja • Turcja • Uganda • Ukraina • Urugwaj • Wenezuela • Wietnam • Wybrzeże Kości Słoniowej • Wyspy Salomona • Zambia • Zimbabwe • Zjednoczone Emiraty Arabskie • Unia Europejska, w tym poszczególne kraje członkowskie: Austria • Belgia • Bułgaria • Cypr • Czechy • Dania • Estonia • Finlandia • Francja • Grecja • Hiszpania • Holandia • Irlandia • Litwa • Luksemburg • Łotwa • Malta • Niemcy • Polska • Portugalia • Rumunia • Słowacja • Słowenia • Szwecja • Węgry • Wielka Brytania • Włochy