[edytuj] Wydarzenia w Polsce

• 31 marca – otwarto nowe ujście Wisły.
• 1 maja – uruchomiono latarnię w Krynicy Morskiej.
• 5 maja – pożar strawił połowę zabudowań Wasilkowa.
• 15 lipca – we Lwowie ukazało się pierwsze wydanie czasopisma Przegląd Wszechpolski.
• 28 lipca – delegaci chłopscy na zjeździe w Rzeszowie założyli Stronnictwo Ludowe.
• 4 września – w Warszawie otwarto Średnią Szkołę Mechaniczno-Techniczną.
• 28 września – w Warszawie odbyła się prapremiera Strasznego Dworu zakończona wielką manifestacją patriotyczną.
• 22 listopada – uruchomiono dwie pierwsze linie tramwajowe w Elblągu.
• 11 grudnia – uruchomiono pierwszą linię tramwajową w Bielsku.

• Oddano do użytku monumentalny gmach Collegium Medicum UJ.

[edytuj] Wydarzenia na świecie

• 5 stycznia – w Paryżu odbyła się publiczna degradacja kapitana Alfreda Dreyfusa, niesłusznie skazanego za zdradę państwa na dożywocie.
• 12 stycznia – powstała brytyjska organizacja National Trust, zajmująca się ochroną zabytków i przyrody.
• 13-14 stycznia – I wojna włosko-abisyńska: zwycięstwo wojsk włoskich w bitwie pod Coatit.
• 14 stycznia – Dezső Bánffy został premierem Węgier.
• 15 stycznia:
  • światowa premiera baletu Jezioro łabędzie Piotra Czajkowskiego, w Petersburgu.
  • I wojna włosko-abisyńska: w Erytrei Włosi pokonują wojska etiopskie pod Senafé.
• 20 stycznia – promieniowania rentgenowskiego (promieni X), po raz pierwszy użyto je w celach klinicznych. W Dartmouth w stanie New Hampshire zastosowano je do zbadania i złożenia złamanej ręki.
• 9 lutego – w mieście Holyoke (Massachusetts) odbył się w tamtejszej sali gimnastycznej premierowy pokaz gry w piłkę siatkową nazywaną wtedy Mintonette.
• 13 lutego – bracia Auguste Lumiere i Louis Lumiere złożyli patent na kinematograf.
• 14 lutego – premiera w londyńskim St. James's Theatre komedii Oscara Wilde'a Bądźmy poważni na serio (ang. The Importance of Being Earnest).
• 22 lutego – Ottomar Anschütz, wynalazca tachyskopu (szybkowidza), odpłatnie prezentuje w Berlinie 40 historyjek obrazkowych (300 widzów).
• 4 marca – wojna chińsko-japońska: zwycięstwo wojsk japońskich w bitwie pod Yingkou.
• 22 marca – pierwszy pokaz filmu braci Lumiere w Paryżu. Pokazano na nim film Wyjście robotników z fabryki Lumière w Lyonie zrealizowany zaledwie 3 dni wcześniej.
• 17 kwietnia:
  • w Simonoseki został zawarty pokój kończący wojnę chińsko-japońską. Japonia zajęła półwysep Liaodong, Formozę oraz Wyspy Rybackie.
  • braci Lumiere przedstawili kinematograf fachowej publiczności w paryskiej Sorbonie (druga prezentacja odbyła się 8 listopada)
• Maj – we Włoszech rozegrano pierwsze zawody samochodowe na trasie Turyn-Asti-Turyn.
• 7 maja – w Sankt Petersburgu Aleksandr Popow zademonstrował Rosyjskiemu Towarzystwu Fizyko-Chemicznemu radio własnej konstrukcji.
• 25 maja:
  • Oscar Wilde został skazany na dwa lata ciężkich robót za homoseksualizm.
  • Tang Jingsong został pierwszym prezydentem Republiki Tajwanu.
• 11 czerwca – start pierwszego długodystansowego wyścigu samochodowego. Na trasie Paryż-Bordeaux-Paryż o długości 1178 km, zwycięstwo odniósł Francuz E. Levassor na samochodzie spalinowym Panhard-Levassor.
• 12 czerwca – kongres Towarzystwa Fotograficznego w Lyonie, podczas którego braci Lumiere kręcili i natychmiast wywoływali różne krótkie filmy.
• 21 czerwca – otwarto Kanał Cesarza Wilhelma (obecna nazwa Kanał Kiloński).
• 25 czerwca – w Wielkiej Brytanii utworzono trzeci rząd lorda Salisbury'ego.
• 27 sierpnia – uruchomiono komunikację tramwajową w Bratysławie.
• 31 sierpnia – Ferdinand von Zeppelin złożył patent na budowę sterowca sztywnego dużych rozmiarów (w 1898 początek budowy, zakończenie w VI 1900 – otrzymał oznaczenie LZ 1).
• 12 września – w Porto uruchomiono komunikację tramwajową.
• 21 września – pierwszy międzynarodowy mecz lekkoatletyczny: London Athletic Club – New York Athletic Club (wszystkie 11 konkurencji wygrali Amerykanie). Bieg na dystansie 100 y wygrał B.Wefers (9,8 s.).
• 23 września – Francja: powstała Powszechna Konfederacja Pracy.
• 28 września – w holenderskim Grave założono zgromadzenie zakonne Misjonarze Świętej Rodziny.
• 30 września – Madagaskar stał się protektoratem Francji.
• 21 października – po 5 miesiącach istnienia Republika Tajwanu została zlikwidowana przez wojska japońskie.
• Listopad – w USA odbył się pierwszy wyścig samochodowy na kontynencie amerykańskim. 87,5 km trasę Chicago-Evanston, w trudnych zimowych warunkach, najszybciej (czas: 10 h 23 min.) pokonał Amerykanin Ch.Dureya.
• 1 listopada:
  • założenie pierwszego na świecie automobilklubu narodowego. Powstał Automobilklub Amerykański (American Motor League). 12 dni później założono Automobilklub Francji (Automobile Club de France) – główny organizator sportu samochodowego w Europie.
  • bracia Max i Emil Skladanowscy przedstawili w berlińskim variete Wintergarten "żywe obrazy" za pomocą bioskopu (2 projektory i 2 kamery).
• 5 listopada – George B. Selden opatentował pierwszy amerykański samochód.
• 8 listopada – Wilhelm Röntgen rozpoczął obserwację promieniowania rentgenowskiego (promieni X).
• 11 listopada – włoski wynalazca Filoteo Alberini opatentował kinetograf.
• 27 listopada – Alfred Nobel spisał testament, w którym ustanowił nagrodę nazwaną później jego imieniem.
• 7 grudnia – rozpoczęła się abisyńsko-włoska bitwa pod Amba Alagi.
• 9 grudnia – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę Aspasia.
• 15 grudnia:
  • I wojna włosko-abisyńska: wojska egipskie rozpoczęły oblężenie Mekelie.
  • zwycięstwo kubańskich powstańców nad wojskami hiszpańskimi w bitwie nad rzeką Mal Tiempo.
• 22 grudnia – Hirobumi Itō został pierwszym premierem Japonii.
• 28 grudnia:
  • Wilhelm Conrad Roentgen opublikował pierwszy artykuł o odkryciu promieniowania rentgenowskiego (promieniowania X).
  • bracia Ludwik i August Lumière uruchomili w suterynie kawiarni Grand Cafè przy bulwarze Kapucynów w Paryżu pierwsze stałe komercyjne kino wyposażone w zbudowany przez nich kinematograf.

• Lenin założył w Petersburgu Związek Walki o Wyzwolenie Klasy Robotniczej.
• Joseph Conrad (Józef Korzeniowski) wydał w Anglii swą pierwszą powieść Szaleństwo Almayera.

[edytuj] Urodzili się

• 1 stycznia – Edgar Hoover, amerykański prawnik, dyrektor FBI (zm. 1972)
• 2 stycznia – Folke Bernadotte, szwedzki dyplomata (zm. 1948)
• 31 stycznia – Stanisław Młodożeniec, polski poeta, współtwórca futuryzmu (zm. 1959)
• 17 lutego – Stefan Barsanescu, rumuński pedagog, profesor (zm. 1984)
• 21 lutego – Henrik Dam, duński biochemik, fizjolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1976)
• 13 marca – Roman Wilkosz, polski malarz, projektant, nauczyciel pedagog (zm. 1967)
• 20 marca - Józef Joachim Grzyb, legionista, odznaczony Virtuti Militari (zm. 1940 - zamordowany w Charkowie)
• 29 marca – Ernst Jünger, pisarz niemiecki (zm. 1998)
• 3 kwietnia – Mario Castelnuovo-Tedesco, włoski kompozytor (zm. 1968)
• 20 kwietnia – Jerzy Petersburski, polski kompozytor (zm. 1979)
• 6 maja – Rudolf Valentino, amerykański aktor filmowy pochodzenia włoskiego (zm. 1926)
• 11 maja – Jan Parandowski, pisarz, prezes PEN Clubu (zm. 1978)
• 19 maja – Stanisław Kopański, szef Sztabu Naczelnego Wodza, dowódca Brygady Strzelców Karpackich, inżynier, generał dywizji Wojska Polskiego. (zm. 1976)
• 21 maja
  • Lázaro Cárdenas del Río, polityk meksykański, prezydent Meksyku w latach 1934–1940 (zm. 1970)
  • Nikifor Krynicki, polski malarz prymitywista pochodzenia łemkowskiego (zm. 1968)
• 1 czerwca – Tadeusz Bór-Komorowski, dowódca Armii Krajowej (zm. 1966)
• 12 czerwca - Wanda Dubieńska, pierwsza polska olimpijka
• 16 czerwca – Antoni Chruściel, polski dowódca wojskowy, generał, dowódca AK w powstaniu warszawskim (zm. 1960)
• 24 czerwca – Jack Dempsey, amerykański mistrz świata w wadze ciężkiej w boksie zawodowym (zm. 1983)
• 8 lipca – Igor Tamm, fizyk rosyjski, laureat Nagrody Nobla w 1958 roku (zm. 1971)
• 10 lipca – Carl Orff, niemiecki kompozytor i dyrygent (zm. 1982)
• 12 lipca – Jaromír Korčák, czeski geograf, demograf i statystyk (zm. 1989)
• 24 lipca – Robert Graves, brytyjski powieściopisarz (zm. 1985)
• 29 sierpnia – Jerzy Kirchmayer, polski generał (zm. 1959)
• 16 września – Franciszek Żwirko, lotnik polski (zm. 1932)
• 19 września – Virginia Rappe, amerykańska aktorka (zm. 1921)
• 25 września – Sylvester Saller ofm, biblista katolicki, archeolog, franciszkanin (zm. 1976)
• 2 października – Groucho Marx, komik amerykański (zm. 1977)
• 3 października – Siergiej Jesienin, poeta rosyjski (zm. 1925)
• 8 października – Juan Perón, dyktator argentyński (zm. 1974)
• 20 października – Franciszek Jóźwiak, pierwszy główny komendant MO (zm. 1966)
• 30 października – Maria Kuncewiczowa, polska pisarka (zm. 1989)
• 9 listopada - Józef Kojder, polski oficer zawodowy, kawaler Virtuti Militari (zamordowany w Charkowie 1940)
• 15 listopada
  • Olga Romanowa, wielka księżna rosyjska, córka cara Mikołaja II, święta prawosławna (rozstrzelana z rodziną przez CzeKa) (zm. 1918)
  • Antoni Słonimski, polski pisarz i felietonista (zm. 1976)
• 25 listopada – Ludvík Svoboda, czeski polityk i wojskowy, prezydent Czechosłowacji (zm. 1979)
• 14 grudnia – Jerzy VI, król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (zm. 1952)
• 25 grudnia – Stefan Rowecki (pseudonim Grot), generał, komendant główny Armii Krajowej (zm. 1944)
• Aleksy Sobaszek – polski duchowny, błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego (zm. 1942)

[edytuj] Zmarli

• 5 stycznia – Władysław Podkowiński, polski malarz impresjonista (ur. 1866)
• 5 sierpnia – Fryderyk Engels, niemiecki filozof, teoretyk komunistyczny (ur. 1820)
• 28 września – Ludwik Pasteur, francuski mikrobiolog i chemik (ur. 1822)
• 27 listopada – Aleksander Dumas (syn), francuski pisarz i dramaturg (ur. 1824)
• Aarifi Pasza – turecki polityk, Wielki Wezyr (ur. 1819)

[edytuj] Zobacz też

• 1895 w filmie
• 1895 w muzyce
• 1895 w literaturze
• 1895 w sztuce

[edytuj] Święta ruchome

• Tłusty czwartek: 21 lutego
• Ostatki: 26 lutego
• Popielec: 27 lutego
• Niedziela Palmowa: 7 kwietnia
• Wielki Czwartek: 11 kwietnia
• Wielki Piątek: 12 kwietnia
• Wielka Sobota: 13 kwietnia
• Wielkanoc: 14 kwietnia
• Poniedziałek wielkanocny: 15 kwietnia
• Wniebowstąpienie: 23 maja
• Zesłanie Ducha Świętego: 2 czerwca
• Boże Ciało: 13 czerwca

  W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
1895