Kid Cudi
Kid Cudi podczas koncertu w San Francisco, w lipcu 2009 roku
Imię i nazwisko	Scott Ramon Seguro Mescudi
Pseudonim	Kid Cudi, KiD CuDi, Cudder
Data i miejsce urodzenia	30 stycznia 1984 Cleveland, Ohio
Pochodzenie	Stany Zjednoczone
Gatunek	hip hop, alternatywny hip hop, rock alternatywny, neo-psychedelia
Aktywność	od 2006
Powiązania	WZRD, Dot da Genius, Kanye West, Chip tha Ripper, Ratatat
Strona internetowa

Scott Ramon Seguro Mescudi^[1], powszechnie znany pod pseudonimem scenicznym Kid Cudi (ur. 30 stycznia 1984^[2]) – amerykański raper, wokalista i aktor. Popularność zdobył wraz z premierą jego debiutanckiego mixtape'u A Kid Named Cudi w 2008 roku. Od tego czasu, Kid Cudi wydał dwa albumy studyjne i współpracował z takimi artystami, jak m.in.: Kanye West, Jay-Z, Common, David Guetta, Rihanna i MGMT^[3].

[edytuj] Wczesne życie

Kid Cudi urodził się w Cleveland, w stanie Ohio i dorastał w Shaker Heights oraz Solon^[4]. Jego ojciec – malarz domowy, nauczyciel i weteran sił powietrznych z okresu II wojny światowej – miał pochodzenie meksykańsko–indiańskie, natomiast jego matka – nauczycielka śpiewu w szkole Roxboro Middle School w Cleveland Heights – była Afroamerykanką^[5][6]. Ojciec Cudiego zmarł na raka, gdy ten miał jedenaście lat; jego śmierć miała silny wpływ na kształtowanie osobowości Mescudiego i jego późniejszą twórczość^[6]. Cudi przez dwa lata uczęszczał do Shaker Heights High School, aby później przenieść się do Solon High School, gdzie zdał egzamin GED. Po ukończeniu szkoły średniej Mescudi rozpoczął studia na University of Toledo na kierunku film, jednak po roku nauki porzucił dalszą edukację^[4].

[edytuj] Kariera muzyczna

Cudi zaczął rapować pod koniec nauki w szkole średniej, czerpiąc inspirację od grup tworzących alternatywny hip hop, takich jak The Pharcyde i A Tribe Called Quest^[6]. Z myślą o rozwoju kariery muzycznej, przeprowadził się do nowojorskiego Brooklynu^[1]. W lipcu 2008 roku ukazał się pierwszy mixtape Mescudiego, A Kid Named Cudi, stworzony we współpracy z marką odzieżową 10.Deep. Album dostępny był do darmowego pobrania w Internecie^[7]. Mixtape zwrócił uwagę Kanye Westa, co zaskutkowało tym, że jeszcze tego samego roku Cudi podpisał kontrakt z wytwórnią GOOD Music, należącą do Westa.

Kid Cudi występujący podczas SummerStage w Nowym Jorku, w 2008 roku

Kid Cudi pojawił się gościnnie na albumie 808s & Heartbreak (2008) Kanye Westa, wykonując razem z nim utwór "Welcome to Heartbreak". Ponadto, miał swój wkład w tworzenie dwóch innych piosenek z tej płyty: "Heartless" i "Paranoid". W konsekwencji, Cudi skupił na sobie uwagę mediów; został określony mianem artysty, którego twórczość należy obserwować przez magazyny Rolling Stone, Vibe, The Source i XXL. Z kolei BBC News umieścił Mescudiego w gronie najbardziej obiecujących młodych artystów 2009 roku^[8].

Cudi dał swój pierwszy występ telewizyjny na gali MTV Video Music Awards w 2008 roku, podczas której zaśpiewał u boku Travisa Barkera oraz DJ–a AM. 17 lutego 2009 roku pojawił się w programie MTV Dogg After Dark, prowadzonym przez Snoop Dogga, w którym zaśpiewał "Day 'n' Nite". Dwa dni później, wraz z Kanye Westem, był gościem programu BET 106 & Park, podczas którego odbyła się oficjalna premiera wideoklipu do "Day 'n' Nite". 16 marca 2009 roku Kid Cudi wystąpił podczas koncertu specjalnego mtvU, a dzień później zaśpiewał trzy piosenki w programie Last Call with Carson Daly w telewizji NBC. W przeciągu kolejnych tygodni pełnił rolę muzycznego gościa w The Late Show with David Letterman oraz Jimmy Kimmel Live!.

W 2009 roku Mescudi pojawił się cameo w wideoklipie Solange do piosenki "T.O.N.Y.", a także w teledysku The Black Eyed Peas do utworu "I Gotta Feeling". Poza tym znalazł się na okładkach dwóch magazynów: Complex (sierpień/wrzesień 2009) i URB (sierpień 2009). We wrześniu 2009 roku japońska firma odzieżowa A Bathing Ape wprowadziła na rynek koszulki projektu Cudiego.

[edytuj] 2009–obecnie: seria Man on the Moon

Debiutancki album Cudiego, Man on the Moon: The End of Day, ukazał się 15 września 2009 roku nakładem Universal Motown^[9]. W premierowym tygodniu płyta znalazła 104,419 nabywców w Stanach Zjednoczonych, dzięki czemu uplasowała się na 4. miejscu Billboard 200^[10]. Album promowały trzy single: "Day 'n' Nite", "Make Her Say" (oryginalnie zatytułowany "I Poke Her Face", samplujący piosenkę Lady Gagi "Poker Face", i nagrany z udziałem Kanye Westa oraz Commona), a także "Pursuit of Happiness" (nagrany z udziałem MGMT i Ratatat)^[11][12]. Man on the Moon: The End of Day uzyskał status złotej płyty według RIAA, rozchodząc się w ponad 500 tysiącach egzemplarzy na terenie Stanów Zjednoczonych^[13]. "Day 'n' Nite" i "Make Her Say" przyniosły Cudiemu trzy nominacje do nagród Grammy w 2010 roku^[14].

Krótko po premierze debiutanckiego albumu Mescudi ujawnił na swoim blogu plany na przyszłość, zakładające kolaboracje z Chip tha Ripper, a następnie z duetem Ratatat^[15]. W międzyczasie Cudi pojawił się w utworze "Already Home" Jaya-Z, wydanym na albumie The Blueprint 3, a także w piosence "That Tree" Snoop Dogga z płyty More Malice^[16][17].

Pierwotne plany artysty na kolejny album studyjny zakładały stworzenie płyty kolaboracyjnej, zatytułowanej Cudder and the Revolution of Evolution. W wywiadzie Cudi przyznał, że nagrał już kilkanaście piosenek z takimi artystami, jak Snoop Dogg, Travis Barker, Clipse, Cage i Pharrell; ponadto, stwierdził, że chciałby, aby na albumie znalazły się również kolaboracje z Drake'em, Green Day, Kings of Leon, Robinem Thicke, The Killers i The Postal Service. W kwietniu 2010 roku Kid ogłosił, że nazwa jego drugiej płyty została zmieniona z Cudder and the Revolution of Evolution na Man on the Moon II: The Legend of Mr. Rager^[18][19]. Album miał premierę 9 listopada 2010 roku i zadebiutował na 3. pozycji Billboard 200, rozchodząc się w pierwszym tygodniu w 169 tysiącach kopii w Stanach Zjednoczonych^[20]. Jedynym promującym go singlem był "Erase Me", nagrany z udziałem Kanye Westem.

Pod koniec 2010 roku Kid Cudi utworzył wraz z producentem Dot da Genius zespół rockowy Wizard. Jednak w kwietniu roku następnego Cudi ogłosił, że grupa zmieniła nazwę na 2 Be Continuum, tłumacząc to słowami: "Potrzebowałem czegoś bardziej oryginalnego, czegoś innego. Ale mimo zmiany, [zespół i jego nazwa] stanowi magię w najlepszym wydaniu."^[21]. W listopadzie 2011 roku Cudi oznajmił, że nazwa grupy została ostatecznie zmieniona na WZRD, a jej debiutancki album ukaże się 30 stycznia 2012 roku, w dzień 28. urodzin Scotta^[22].

Podczas koncertu w nowojorskiej Roseland Ballroom, w kwietniu 2011 roku, Cudi poinformował o nowej nazwie jego wytwórni płytowej; trzeci album studyjny artysty ukaże się nakładem Wicked Awesome Records. Według nieoficjalnych informacji, tytuł kolejnej płyty Mescudiego ma brzmieć Man on the Moon: The Ghost in the Machine, a sama seria Man on the Moon ma stanowić trylogię^[23] .

[edytuj] Kariera aktorska

Kid Cudi występuje obecnie w jednej z głównych ról w serialu komediowym Jak to się robi w Ameryce, emitowanym przez HBO od 2010 roku^[24].

[edytuj] Życie prywatne

11 czerwca 2010 roku Kid Cudi został aresztowany przez nowojorską policję pod zarzutem uszkodzenia cudzego mienia i posiadania nielegalnych substancji^[25]. Pomimo tego, kolejnego dnia artysta wystąpił bez opóźnień na festiwalu Bonnaroo w stanie Tennessee.

[edytuj] Dyskografia

 Osobny artykuł: Dyskografia Kida Cudiego.

• Man on the Moon: The End of Day (2009)
• Man on the Moon II: The Legend of Mr. Rager (2010)

[edytuj] Nagrody i nominacje

 Osobny artykuł: Lista nagród i nominacji Kida Cudiego.

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna Kida Cudiego (ang.)
• Kid Cudi w bazie IMDb (ang.)
• Kid Cudi na MySpace

Kanye West
Imię i nazwisko	Kanye Omari West
Data i miejsce urodzenia	8 czerwca 1977 Atlanta, Georgia
Pochodzenie	Chicago, Illinois
Gatunek	hip hop
Zawód	raper, producent, wokalista, muzyk
Aktywność	od 1996
Wytwórnia płytowa	GOOD Music, Roc-A-Fella, Def Jam
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kanye Omari West (/ˈkɑn.jeɪ/; ur. 8 czerwca 1977^[1]) – amerykański raper, wokalista i producent muzyczny. Rozpoznawalność w przemyśle zyskał dzięki dokonaniom producenckim w wytwórni Roc-A-Fella Records; rozgłos przyniósł mu w szczególności wkład w album The Blueprint Jaya-Z. Początkowo jego styl produkcji utworów polegał na zapożyczaniu sampli wokalnych z piosenek soulowych, a następnie łączeniu ich z jego własnymi kompozycjami instrumentalnymi. W kolejnych latach West poszerzał swoją paletę muzyczną, czerpiąc inspirację z R&B lat 70., barokowego popu, trip hopu, rocka stadionowego, folku, synth popu, a także muzyki alternatywnej, elektronicznej i klasycznej^[2].

Debiutancki album Westa, The College Dropout, miał premierę w 2004 roku. Rok później ukazała się jego druga płyta – Late Registration. Kolejne wydawnictwa studyjne Kanye objęły: Graduation (2007), 808s & Heartbreak (2008) oraz My Beautiful Dark Twisted Fantasy (2010). W sierpniu 2011 roku miała miejsce premiera Watch the Throne, pierwszego albumu kolaboracyjnego w twórczości Kanye, nagranego w duecie z Jayem-Z. Wszystkie albumy Westa spotkały się z pozytywnymi ocenami krytyków; każdy z nich uzyskał ponadto status co najmniej platynowej płyty w Stanach Zjednoczonych^[3]. Raper jest również zdobywcą osiemnastu nagród Grammy^[4][5]. Za wyjątkiem The College Dropout, pięć kolejnych albumów Kanye zadebiutowało na szczycie Billboard 200^[6]. West uznany został za 3. artystę dekady 2000–2009 pod względem cyfrowej sprzedaży singli, jako że 5 jego piosenek znalazło co najmniej 3 miliony nabywców w Internecie^{[7][8][9][10]}. W sumie cyfrowa sprzedaż utworów Westa w Stanach Zjednoczonych wynosi ponad 25 milionów kopii; dzięki temu, zajmuje 2. miejsce na liście artystów z największą liczbą zakupionych cyfrowo piosenek^[11].

Witryna About.com umieściła Kanye Westa na 8. miejscu listy najlepszych hip hopowych producentów muzycznych^[12]. W 2008 roku MTV wyróżniła go jako "najlepszego MC w grze"^[13]. W 2010 roku ta sama stacja telewizyjna nadała Westowi tytuł Mężczyzny Roku MTV^[14]. Z kolei magazyn Billboard uznał Kanye za 3. najlepszego producenta dekady 2000–2009, a BET umieściła go na 3. miejscu listy najwybitniejszych raperów XXI wieku^[15][16].

West prowadzi własną wytwórnię płytową GOOD Music, z którą kontrakty posiadają tacy artyści, jak m.in.: John Legend, Common oraz Kid Cudi^[17]. Symbolem i znakiem rozpoznawczym Westa jest tzw. "Dropout Bear" – miś pluszowy, którego wizerunek zdobił okładki trzech albumów i kilku singli rapera; sam miś pojawiał się także w jego wideoklipach^[18].

[edytuj] Wczesne życie

Kanye West urodził się w Atlancie, w stanie Georgia^[19]. Jego rodzice rozwiedli się, gdy ten miał trzy lata. W konsekwencji, Kanye przeprowadził się wraz z matką do Chicago^[20]. Jego ojciec, Ray West, w przeszłości członek Czarnych Panter, był wielokrotnie nagradzanym, jednym z pierwszych czarnoskórych fotoreporterów pracujących dla The Atlanta Journal-Constitution. Obecnie Ray West zajmuje się doradztwem chrześcijańskim^[20]. Matka Westa, dr Donda West, wykładała literaturę angielską na Clark Atlanta University, a także stała na czele katedry literatury angielskiej na Chicago State University; Donda porzuciła karierę naukową, by pełnić funkcję menedżerki Kanye. West dorastał w środowisku typowej klasy średniej, uczęszczając do Polaris High School w Oak Lawn na przedmieściach Chicago^[21][22]. Zapytany o swoje oceny, odpowiedział: "Dostawałem piątki i szóstki. I nie udaję."^[23] Podczas nauki w szkole, Kanye produkował utwory dla lokalnych artystów^[24].

West uczęszczał na zajęcia sztuki w American Academy of Art; rozpoczął również studia na Chicago State University, jednak przerwał je, aby w pełni poświęcić się karierze muzycznej^[24].

[edytuj] Kariera muzyczna

[edytuj] 1996–2003: początki kariery

Pierwsze profesjonalne produkcje w działalności Westa pochodzą z 1996 roku i obejmują osiem piosenek, jakie Kanye wyprodukował na debiutancki album rapera Grava, Down to Earth. Mimo iż płyta okazała się komercyjnym fiaskiem, West stopniowo zwiększał swoją renomę w środowisku muzycznym, współpracując z coraz popularniejszymi artystami. W latach 1998–99 produkował utwory dla m.in.: Jermaine'a Dupri, Foxy Brown i Goodie Mob.

Przełom w karierze Kanye nastąpił w 2000 roku, kiedy to związał się z wytwórnią Roc-A-Fella Records, produkując utwory dla należących do niej artystów. Wśród jego produkcji z tego okresu pochodzi chociażby dobrze przyjęty utwór "This Can't Be Life" Jaya-Z, wydany na albumie The Dynasty: Roc La Familia^[25].

Po zacieśnieniu współpracy z Jayem-Z, West był jednym z producentów jego albumu The Blueprint z 2001 roku^[26]. Wśród utworów, za które odpowiadał był główny singel z płyty – "Izzo (H.O.V.A.)", a także utwory "Heart of the City (Ain't No Love)" oraz "Takeover" (diss przeciwko Nasowi i duetowi Mobb Deep); od tego czasu, Kanye kilkakrotnie pracował z Mobb Deep i Nasem^[26].

Produkcje Westa z The Blueprint spotkały się z uznaniem ze strony krytyków muzycznych, nadając mu miano jednego z najbardziej cenionych producentów muzycznych w branży hip hopowej. Status ten uzyskał zanim zyskał sławę jako raper i artysta solowy. W latach 2002–03 Kanye współpracował z m.in.: Nasem, Scarface'em, Mos Defem, T.I., Ludacrisem i raperem DMX. Jednocześnie kontynuował działalność producencką dla Roc-A-Fella Records, a także odpowiadał za cztery piosenki Jaya-Z wydane na kontynuacji The Blueprint, The Blueprint²: The Gift & The Curse.

W 2003 roku West zaangażowany był w spór finansowy dotyczący piosenki "Heartbeat" rapera Royce da 5'9", wydanej na jego albumie Build & Destroy: The Lost Sessions, a wyprodukowanej przez Kanye. West twierdził, że Royce nigdy nie zapłacił za stworzone przez niego bity; zamiast tego, nagrał utwór i umieścił go na swojej płycie. W efekcie, Kanye ogłosił, że nigdy więcej nie będzie współpracował z Royce Da 5'9"^[27]. Po kilku latach, w 2007 roku, sprawę skomentował sam Royce, mówiąc: "Nigdy nie było między nami żadnych napięć. [...] Cała ta sytuacja nie była jakimś wielkim problemem."^[28]

Po osiągnięciu sukcesu jako producent, West zaczął dążyć do rozwoju kariery jako artysta solowy. Wciąż napotykał jednak przeszkody na drodze do podpisania kontraktu z wytwórnią płytową. Chris Anokute, odpowiedzialny w tamtym okresie za A&R w Def Jam, przyznał, że Kanye przedstawiał mu dema swojego materiału solowego przy okazji każdej wizyty w jego biurze^[29]. Z kolei Jay-Z wytłumaczył, że Roc-A-Fella była początkowo niechętna wesprzeć Westa w roli rapera, widząc go przede wszystkim w roli producenta muzycznego^[30]. Wiele wytwórni uważało ponadto, że West nie odniesie takiego sukcesu komercyjnego, jak raperzy, którzy reprezentują "wizerunek uliczny", dominujący w kulturze hip hopowej^[25].

Ostatecznie, Kanye podpisał kontrakt z wytwórnią Roc-A-Fella. Kariera Westa jako artysty solowego rozpoczęła się wraz z jedną zwrotką, w której rapował na albumie The Blueprint²: The Gift & The Curse Jaya-Z.

[edytuj] 2004–05: The College Dropout i Late Registration

23 października 2002 roku West, wracając do domu ze studia nagraniowego, uczestniczył w poważnym wypadku samochodowym; wydarzenie stanowiło inspirację dla jego pierwszego w karierze singla – "Through the Wire"^[31].

West i Jamie Foxx wykonujący "Gold Digger" podczas konwencji Partii Demokratycznej w Denver, w stanie Colorado

W lutym 2004 roku premierę miał debiutancki album studyjny Kanye, The College Dropout, który został pozytywnie przyjęty przez krytyków oraz szeroką publiczność. Z albumu pochodzi utwór "Jesus Walks", w którym West mówi o swojej głębokiej wierze; raper wykonywał piosenkę podczas licznych wystąpień, a w tym w ramach koncertu charytatywnego Live 8 w Filadelfii^[32]. Płyta zdefiniowała styl, z którego słynie raper, a który obejmuje liczne gry słów oraz sampling^[31]. Do artystów, którzy gościnnie pojawili się na albumie należą m.in.: Jay-Z, Ludacris, Consequence, Talib Kweli, Mos Def i Common. The College Dropout uzyskał status trzykrotnie platynowej płyty według RIAA, rozchodząc się w Stanach Zjednoczonych w ponad 3 milionach egzemplarzy^[33]. Ponadto, The College Dropout okrzyknięty został mianem najlepszego albumu roku 2004 roku przez Rolling Stone, The Village Voice i Spin^[34][35]. Magazyn Time wyróżnił płytę jako jeden ze stu najlepszych albumów wszech czasów^[36]. Z kolei XXL w swojej retrospektywnej edycji przyznał The College Dropout perfekcyjną ocenę "XXL", którą wcześniej otrzymało zaledwie szesnaście płyt^[37]. Entertainment Weekly uznał The College Dropout za najlepszy album dekady 2000–09^[38]. The College Dropout zyskał siedem nominacji do nagród Grammy, wygrywając ostatecznie w dwóch kategoriach^[39].

Kompletując drugi album solowy, West współpracował z amerykańskim kompozytorem muzyki filmowej, Jonem Brionem^[40]. Late Registration miał premierę 30 sierpnia 2005 roku i, podobnie jak poprzednik, został bardzo przychylnie odebrany przez recenzentów; wybrany został najlepszą płytą roku przez liczne publikacje, a w tym USA Today, The Village Voice, Spin i Time^{[40][41][42][43][44]}. Magazyn Rolling Stone umieścił Late Registration na szczycie listy najlepszych wydawnictw 2005 roku, opisując go jako "absurdalnie wirtuozowski klasyk hip hopu"^[45]. Jednocześnie wydawnictwa Kanye Westa zajmowały szczyty list najlepszych albumów roku 2004 i 2005 według Rolling Stone, The Village Voice i Spin przez dwa kolejne lata z rzędu. Late Registration okazał się również sukcesem komercyjnym, rozchodząc się w premierowym tygodniu w ponad 860 tysiącach kopii w Stanach Zjednoczonych i debiutując na szczycie Billboard 200^[46]. W sumie album znalazł ponad 3 miliony nabywców na rynku amerykańskim, uzyskując status trzykrotnie platynowej płyty^[33]. Late Registration przyniósł Westowi osiem nominacji do nagród Grammy, między innymi w kategoriach album roku oraz nagranie roku (za "Gold Digger")^[47].

22 sierpnia 2005 roku telewizja MTV wyemitowała program specjalny All Eyes on Kanye West, w którym West oficjalnie sprzeciwił się zjawisku homofobii w branży hip hopowej, twierdząc: "Głośne wyrażanie własnych poglądów i łamanie barier zawsze było istotą hip hopu, jednak obecnie wszyscy ze środowiska hip hopowego dyskryminują homoseksualistów."^[48] Swoje słowa poparł osobistymi doświadczeniami – przyznał, że momentem zwrotnym w jego postawie był okres, kiedy dowiedział się, że jeden z jego kuzynów jest gejem^[49]. Kanye zarysował podobieństwa pomiędzy walką Afroamerykanów o wolności, a współczesnymi ruchami na rzecz praw osób homoseksualnych^[49].

[edytuj] 2007–09: Graduation i 808s & Heartbreak

West podczas koncertu w Kuala Lumpur, w Malezji, w 2007 roku

Na początku 2007 roku opublikowany został nowy utwór Westa – "Classic (Better Than I've Ever Been)", a media przyjęły, że może on być pierwszym singlem z kolejnego albumu rapera. Jednak firma Nike szybko wyjaśniła, że piosenka powstała z myślą o rocznicy wprowadzenia na rynek modelu obuwia Air Force 1^[50]. 25 marca 2007 roku Kanye i jego ojciec Ray West wsparli Światowy Dzień Wody uczestnicząc w wydarzeniu Walk for Water^[51].

W 2007 roku, po dwuletniej przerwie, Kanye powrócił do roli kolumnisty w dziale mody magazynu Complex^[52]. 7 lipca West wystąpił wraz z The Police i Johnem Mayerem podczas amerykańskiego koncertu w ramach akcji Live Earth^[53].

W lipcu 2007 roku West podjął decyzję o zmianie daty wydania Graduation – jego trzeciego albumu studyjnego, z pierwotnego 18 września, na 11 września, czyli ten sam termin, w którym premierę miała płyta Curtis 50 Centa^[54]. W odpowiedzi, 50 Cent zadeklarował, że jeśli Graduation rozejdzie się w pierwszym tygodniu w większej liczbie kopii niż Curtis, zaprzestanie on tworzenia nowych albumów solowych. Ostatecznie jednak 50 Cent wycofał się ze swoich słów^[55]. W dniu premiery sprzedaż Graduation wyniosła 437 tysięcy egzemplarzy, wzrastając do 957 tysięcy kopii po upływie pierwszych siedmiu dni w Stanach Zjednoczonych^[56]. Dzięki temu, album zadebiutował na szczycie Billboard 200^[56]. Od tego czasu, uzyskał status podwójnie platynowej płyty, znajdując ponad 2 miliony nabywców na rynku amerykańskim^[33]. Graduation wybrany został albumem roku 2007 przez USA Today oraz Entertainment Weekly^[57][58]. Album przyniósł Kanye osiem nominacji do nagród Grammy, zdobywając ostatecznie trzy statuetki^[59][60]. Podczas ceremonii West zaśpiewał dwa utwory: "Stronger" (z Daft Punk) oraz "Hey Mama" (na cześć niedawno zmarłej matki)^[61].

W sierpniu 2007 roku West pojawił się gościnnie w serialu telewizji HBO Ekipa, wykorzystując go jako platformę dla premiery swojego nowego singla – "Good Life", podczas napisów końcowych.

West podczas koncertu w 2008 roku

Podczas gali MTV Video Music Awards, która odbyła się 7 września 2008 roku, West premierowo wykonał nowy utwór, "Love Lockdown". Piosenka, pozbawiona rapu – zamiast tego zawierająca wyłącznie wokal z użyciem auto-tune, pochodziła z czwartego albumu Kanye, 808s & Heartbreak. Płyta miała w założeniu ukazać się 16 grudnia 2008 roku, jednak we wrześniu artysta poinformował, że zakończył pracę nad materiałem i premiera nowego albumu odbędzie się w listopadzie. Na początku października West niespodziewanie pojawił się na scenie koncertu T.I. w Los Angeles, gdzie ogłosił, że 808s & Heartbreak ukaże się 25 listopada. Ostatecznie płyta wydana została dzień wcześniej, 24 listopada, a drugim promującym ją singlem był "Heartless". 808s & Heartbreak zadebiutował na 1. miejscu Billboard 200, rozchodząc się w pierwszym tygodniu w nieco ponad 450 tysiącach egzemplarzy na terenie Stanów Zjednoczonych^[62]. Album uzyskał status platynowej płyty według RIAA, znajdując ponad 1,6 miliona nabywców na rynku amerykańskim^[63]. Witryna internetowa Jam! wyróżniła 808s & Heartbreak jako najlepszy album 2008 roku^[64]. Mimo licznych wyróżnień od krytyków, album został niemalże całkowicie pominięty w nominacjach do 51. ceremonii rozdania nagród Grammy, zdobywając zaledwie jedną^[65]. Jermaine Hall z magazynu Vibe stwierdził, że wpływ na to mógł mieć incydent z udziałem Westa podczas gali MTV Video Music Awards w 2009 roku, jednak bardziej prawdopodobnym powodem jest zdecydowana zmiana dotychczasowej stylistyki rapera na jego nowej płycie^[66]. Mimo braku wyróżnień za 808s & Heartbreak, Kanye zdobył w 2009 roku dwie statuetki Grammy za utwory kolaboracyjne^[67][68].

W sierpniu 2008 roku West, wraz z Wyclefem Jeanem i N.E.R.D., wystąpił podczas Narodowej Konwencji Partii Demokratycznej w Denver, by wesprzeć kandydaturę Baracka Obamy na urząd Prezydenta Stanów Zjednoczonych^[69]. W styczniu 2009 roku artysta pojawił się na scenie podczas balu inauguracyjnego dla młodzieży, zorganizowanego przez MTV z okazji inauguracji Obamy^[70]. 18 lutego West otrzymał nagrodę Brit Award dla najlepszego artysty międzynarodowego. Jako że nie był on obecny na gali, wyróżnienie zaakceptował w przemowie wideo, w której powiedział: "Barack jest najlepszym międzyrasowym mężczyzną, ale ja jestem dumny z bycia najlepszym międzynarodowym facetem na świecie."^[71]

W kwietniu 2009 roku Kanye nagrał z zespołem 30 Seconds to Mars utwór "Hurricane", który miał ukazać się na albumie grupy This Is War^[72]. Jednak ze względu na spory prawne między wytwórniami artystów, nie doszło do tego. Ostatecznie piosenka wydana została na edycji deluxe This Is War, pod rozszerzonym tytułem "Hurricane 2.0"^[73][74].

[edytuj] 2010–obecnie: My Beautiful Dark Twisted Fantasy i Watch the Throne

W maju 2010 roku West gościnnie użyczył swojego głosu postaci Kenny'ego Westa w serialu animowanym telewizji Fox The Cleveland Show^[75].

West spędził pierwszą połowę 2010 roku w Honolulu na Hawajach, pracując nad kolejnym albumem studyjnym, noszącym roboczy tytuł Good Ass Job. Jako swoje muzyczne inspiracje w tworzeniu albumu, Kanye wyróżnił Mayę Angelou, Gila Scott-Herona i Ninę Simone^[76][77]. Po tym jak West wyraził zainteresowanie samplowaniem jednej z piosenek Bon Iver, w studio nagraniowym na Oahu zjawił się Justin Vernon; efektem ich prac był gościnny udział wokalny Vernona w kilku nowych utworach, włączając w to "Lost in the World"^[78]. Kanye wykonał "Lost in the World" podczas Macy's Thanksgiving Day Parade w Nowym Jorku, w listopadzie 2010 roku^[79].

12 września 2010 roku, podczas gali MTV Video Music Awards, Kanye wykonał wraz z raperem Pusha T premierowy utwór – "Runaway"^[80]. Krótko po występie West przyznał, że pracuje nad 35–minutowym filmem krótkometrażowym, opartym na tejże piosence. Obraz był silnie inspirowany film noir i skupia się na upadłym feniksie, w którym zakochuje się Kanye^[81].

Nazwę piątego albumu Kanye została ostatecznie zmieniona na My Beautiful Dark Twisted Fantasy, zaś sama płyta miała premierę 22 listopada 2010 roku^[82]. Wydawnictwo zadebiutowało na 1. miejscu listy Billboard 200, rozchodząc się w pierwszym tygodniu w 496 tysiącach egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych^[83]. Od tego czasu My Beautiful Dark Twisted Fantasy uzyskała status platynowej płyty według RIAA, znajdując ponad milion nabywców na rynku amerykańskim^[33]. Album uzyskał bardzo dobre recenzje krytyków muzycznych. Anslem Samuel z XXL przyznał mu perfekcyjną ocenę "XXL"^[84]. My Beautiful Dark Twisted Fantasy wybrany został najlepszą płytą roku 2010 roku przez liczne publikacje, a w tym: Spin, Billboard, Time, Slant, Pitchfork Media, Vibe, Rolling Stone, The Washington Post, The A.V. Club, a także wszystkich trzech dziennikarzy muzycznych dziennika The New York Times (Jona Caramanica, Nate'a Chinena oraz Jona Parelesa)^{[85][86][87][88][89][90][91][92][93][94][95]}. Ten sam tytuł albumowi nadał również The Village Voice w wyniku głosowania przeprowadzonego w gronie krytyków; My Beautiful Dark Twisted Fantasy wygrał największą przewagą w historii tygodnika^[96][97].

8 sierpnia 2011 roku ukazał się pierwszy w karierze Westa album kolaboracyjny, Watch the Throne, nagrany w duecie z Jayem-Z^[98][99]. Płyta pozostawała w stadium produkcji od sierpnia 2010 roku, kiedy to Kanye zapoczątkował inicjatywę GOOD Friday; polegała ona na premierze nowych utworów w każdy kolejny piątek pomiędzy 20 sierpniem, a świętami Bożego Narodzenia w grudniu 2010 roku^[100]. Album rozszedł się w pierwszym tygodniu w 436 tysiącach egzemplarzy na terenie Stanów Zjednoczonych i zadebiutował na szczycie Billboard 200 – jako piąta w karierze płyta Westa i dwunasta Jaya-Z, która tego dokonała^[101]. Jednocześnie w ciągu debiutanckich siedmiu dni Watch the Throne został zakupiony w iTunes Store w liczbie 290 tysięcy kopii, łamiąc rekord dla największej tygodniowej sprzedaży cyfrowej iTunes w historii^[101].

12 lutego 2012 roku West zdobył cztery statuetki na gali rozdania nagród Grammy, a w tym trzy za album My Beautiful Dark Twisted Fantasy i jedną w kategorii najlepsze wykonanie rap za utwór "Otis", nagrany w duecie z Jayem-Z, pochodzący z albumu Watch the Throne^[102].

[edytuj] Inna aktywność

[edytuj] Działalność biznesowa

W sierpniu 2008 roku West ogłosił plany otwarcia dziesięciu restauracji Fatburger na terenie Chicago. Pierwsza z nich, umiejscowiona w Orland Park, zaczęła działać we wrześniu tego samego roku. Otwarcie drugiego lokalu nastąpiło w styczniu 2009 roku; procesy związane z oddaniem do użytku trzeciej restauracji pozostają w fazie finalizacji. Należąca do Kanye firma KW Foods LLC wykupiła prawa do marki Fatburger w Chicago^[103].

[edytuj] Moda

17 lutego 2009 roku West określony został jednym z 10 najbardziej stylowych mężczyzn w Stanach Zjednoczonych według magazynu GQ^[104].

W kwietniu 2009 roku, w sklepach marki Nike premierę miały nowe modele obuwia sportowego – Air Yeezy, zaprojektowane przez Westa i czerpiące nazwę od jego przydomka "Yeezy"^[105].

West, znany prywatnie jako wielbiciel mody, wielokrotnie sam wcielał się w rolę projektanta^[106]. 22 stycznia 2009 roku, podczas Paryskiego Tygodnia Mody, po raz pierwszy oficjalnie zaprezentowana została linia obuwia, którą Kanye zaprojektował dla domu mody Louis Vuitton^[107]. Modele, w cenach od 870 do 1140 dolarów, pojawiły się w butikach marki latem tego samego roku^[108].

W 2011 roku Kanye stworzył we współpracy z francuską manufakturą M/M ekskluzywną linię jedwabnych apaszek. Pięć wariantów, w jakich były dostępne, powstało pod wpływem inspiracji pracami graficznymi George'a Condo, jakie ten wykonał dla albumu My Beautiful Dark Twisted Fantasy^[109][110]. Apaszki dostępne były w limitowanej ilości – po 100 z każdego modelu, za kwotę około 400 dolarów każda^[110].

Obecnie West pracuje wraz z brytyjską projektantką Louise Goldin nad własną kolekcją odzieży dla kobiet^[111]. Część linii została przedstawiona podczas Nowojorskiego Tygodnia Mody, który odbył się we wrześniu 2011 roku^[111].

[edytuj] Działalność filantropijna

W 2003 roku West założył fundację Kanye West Foundation. W sierpniu 2007 roku raper poprowadził koncert charytatywny, który odbył się z okazji nawiązania współpracy pomiędzy jego fundacją i Strong American Schools. Wspólne działania obu organizacji mają na celu pomoc latynoskim i afroamerykańskim dzieciom w kontynuacji nauki w szkole i zdobywaniu wykształcenia w każdym stadium edukacji: począwszy od szkół podstawowych, przez średnie, na wyższych skończywszy. Kanye wsparł własną fundację zasilając jej konto o 500 tysięcy dolarów.

West wielokrotnie udzielał się w różnorakich akcjach charytatywnych, a w tym m.in.: Millions More Movement, 100 Black Men of America, koncercie Live Earth, wziął udział w marszu z okazji Światowego Dnia Wody, biegach charytatywnych Nike, akcji MTV na rzecz młodych weteranów wojny w Iraku, a także w programach mających pomóc ofiarom huraganu Katrina^[112].

[edytuj] Styl i wpływy muzyczne

West pracujący w studio z No I.D.

Na początku kariery, styl produkcji Kanye Westa często wykorzystywał sample wokalne, zazwyczaj z soulowych piosenek, połączone z jego własnymi kompozycjami instrumentalnymi^[26]. Jego pierwszym ważnym wydawnictwem zawierającym charakterystyczny sampling wokalny był "This Can't Be Life", utwór Jaya-Z z albumu The Dynasty: Roc La Familia.

West przyznał, że producent Wu-Tang Clan, RZA, miał bardzo duży wpływ na jego własny styl muzyczny^[22][113]. Poza tym przy wielu okazjach wyróżniał raperów z Wu-Tang – Ghostface Killah i Ol' Dirty Bastard, jako jednych ze swoich ulubionych artystów, "Wu-Tang? Ja i moi przyjaciele rozmawiamy o tym cały czas... Uważamy, że Wu-Tang wywarł bardzo duży wpływ na muzykę. Od slangu, do stylu ubioru, skeczy i samplingu. RZA wykorzystywał podobny styl produkcji, jakim dziś posługuję się ja."^[114] Sam RZA wypowiedział się na temat tych porównań w wywiadzie dla magazynu Rolling Stone: "Darzę Kanye wielkim szacunkiem. Spotkaliśmy się rok albo dwa lata temu, a on zaczął chwalić to, co robię. [...] Kanye jest jednym z największych artystów na świecie. Z kolei my powtarzamy, że 'Wu-Tang jest wieczny'. Kanye inspiruje ludzi, by stawali się tacy, jak on."^[115]

West podczas koncertu w 2007 roku, w tle 11-osobowa sekcja smyczkowa

Podczas gdy na przestrzeni lat Kanye coraz rzadziej wykorzystuje sampling, jego produkcje wciąż zawierają skomplikowane, charakterystyczne aranżacje instrumentalne. Według rapera, ich początki sięgają czasów, gdy West zasłuchiwał się w twórczość grupy trip hopowej Portishead. Jej album koncertowy Roseland NYC Live z 1998 roku, nagrany z udziałem Orkiestry Filharmonii Nowojorskiej, zainspirował Kanye do włączenia do jego hip hopowych produkcji sekcji smyczkowej^[2]. W pierwszych latach działalności West nie mógł finansowo pozwolić sobie na wykorzystanie wszystkich instrumentów smyczkowych, za wyjątkiem współpracy z izraelską wiolonczelistką Miri Ben-Ari. Jednak wraz z osiągnięciem sukcesu komercyjnego, Kanye zatrudnił własną, 11-osobową orkiestrę smyczkową. W tamtym okresie, West był jedyną gwiazdą popu, która koncertowała z sekcją smyczkową^[2].

West wielokrotnie powtarzał, że poza pracą częściej od hip hopu słucha muzyki rockowej, wymieniając Franz Ferdinand, Red Hot Chili Peppers oraz The Killers jako jedne ze swoich ulubionych zespołów. Ponadto, tworząc album Graduation, Kanye czerpał inspirację od takich formacji, jak U2, The Rolling Stones i Led Zeppelin^[116]. Jako fan muzyki niezależnej, West wykorzystuje swoją stronę internetową, by promować grupy grające indie rocka, publikując ich wideoklipy oraz piosenki w specjalnej sekcji^[117]. Raper współpracował również z artystami sceny niezależnej: Santigold, Peter Bjorn and John i Lykke Li^[118].

[edytuj] Życie osobiste

[edytuj] Związki

W 2008 roku zakończył się związek Westa i projektantki Alexis Phifer. Para spotykała się ze sobą z licznymi przerwami od 2002 roku. W 2006 roku West oświadczył się Alexis. Phifer przyznała w wywiadzie dla People, że "zawsze jest smutno, gdy kończą się takie rzeczy, ale pozostaliśmy przyjaciółmi"^[119].

W 2008 roku Kanye zaczął umawiać się z modelką Amber Rose; latem 2010 roku raper oficjalnie potwierdził, że para rozstała się^[120].

[edytuj] Śmierć matki

Donda West w sierpniu 2007 roku

10 listopada 2007 roku matka Kanye, Donda West, zmarła w wieku 58 lat, w wyniku komplikacji spowodowanych operacjami plastycznymi – zmniejszeniem piersi i abdominoplastyką^[121]. Chirurg plastyczny Andre Aboolian odmówił wykonania zabiegów, uważając, że stan zdrowia Dondy West może powodować ryzyko wystąpienia zawału serca^[121]. Aboolian odesłał ją do lekarza, który miał zbadać pracę jej serca^[121]. Jednak Donda nigdy nie udała się do specjalisty i poddała się operacjom, które wykonał doktor Jan Adams^[121].

Adams wysłał kondolencje rodzinie Dondy, jednak odmówił dyskutować publicznie o procedurach operacyjnych ze względu na umowę poufności^[122]. Adams był w przeszłości dwukrotnie oskarżony o działania niezgodne z etyką lekarską i dwukrotnie przegrał sprawy sądowe; prowadzone było również postępowanie w sprawie odebrania mu uprawnień medycznych^{[123][124][125]}. 20 listopada 2007 roku Adams miał pojawić się w Larry King Live, jednak opuścił studio tuż przed swoim występem. Dwa dni później ponownie zjawił się w programie, jednak już w obecności pełnomocnika, twierdząc, że jest tu wyłącznie po to, by się bronić. Adams przyznał, że niedawno opublikowane wyniki autopsji mówią "sama za siebie"^[126]. Finałowy raport koronera, upubliczniony 10 stycznia 2008 roku, za przyczynę śmierci Dondy podał "chorobę wieńcową i wiele pooperacyjnych czynników powstałych z powodu lub w wyniku liposukcji i mammoplastyki"^[127]. Pogrzeb Dondy West odbył się 20 listopada 2007 roku w Oklahoma City^[128].

Dwa dni po pogrzebie Dondy, w londyńskiej arenie The O2, West zagrał swój pierwszy koncert od śmierci matki. Zadedykował jej wykonania dwóch utworów: "Hey Mama" oraz "Don't Stop Believin'" (cover piosenki zespołu Journey). To samo robił podczas wszystkich pozostałych występów w ramach trasy Glow in the Dark^[129].

Podczas konferencji prasowej w Nowej Zelandii, w grudniu 2008 roku, West po raz pierwszy wypowiedział się o śmierci swojej matki, mówiąc: "To było jak utrata ramienia i nogi, i próba normalnego chodzenia mimo ich braku."^[130]

W reakcji na sprawę Dondy West, gubernator stanu Kalifornia Arnold Schwarzenegger podpisał, a zarazem wprowadził w życie ustawę "Donda West Law", która narzuca obowiązek posiadania przez pacjentów aktualnego świadectwa zdrowia, aby móc poddać się części operacji plastycznych^[131].

[edytuj] Problemy z prawem

W grudniu 2006 roku Robert "Evel" Knievel pozwał Westa za naruszenie praw do znaku towarowego w jego wideoklipie do utworu "Touch the Sky"^[132]. Knievel uznał, że "wulgarne i obraźliwe" obrazy w teledysku naruszają jego wizerunek^[132]. W klipie do "Touch the Sky" pojawia się bowiem postać "Evela Kanyevela", który za pomocą rakiety próbuje przelecieć nad kanionem. Knievel domagał się odszkodowania oraz zaprzestania rozpowszechniania teledysku. Z kolei przedstawiciele Kanye argumentowali, że wideoklip ma charakter satyry i kwalifikuje się do 1. poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych^[132]. Na kilka dni przed swoją śmiercią w listopadzie 2007 roku, Knievel polubownie rozwiązał sprawę, po osobistym spotkaniu z Westem^[133]. Opisał on później rapera jako "świetnego faceta i dżentelmena"^[133].

11 września 2008 roku West i jego ochroniarz/menedżer trasy Don "Don C." Crowley zostali aresztowani na lotnisku Los Angeles International Airport pod zarzutem wandalizmu. Dwójka wdała się w szarpaninę z paparazzi, niszcząc ich aparaty^[134][135]. Po wpłaceniu 20 tysięcy dolarów grzywny, West został zwolniony z posterunku policji Los Angeles Police Department w Culver City. 26 listopada prokuratura okręgowa zdecydowała, że zarzuty nie zostaną wpisane do kartoteki artysty. Zamiast tego, oskarżono go o wandalizm i naruszenie cudzego mienia^[136][137].

14 listopada 2008 roku West został aresztowany ponownie, w wyniku kolejnej kłótni z paparazzi pod klubem nocnym w Newcastle upon Tyne. Zgodnie z oświadczeniem rzecznika policji, raper został zwolniony z posterunku bez podejmowania dalszych kroków prawnych^[138].

[edytuj] Kontrowersje

[edytuj] Media

West wielokrotnie wywoływał kontrowersje medialne. 2 września 2005 roku, podczas charytatywnego koncertu na rzecz ofiar huraganu Katrina A Concert for Hurricane Relief, transmitowanego przez NBC, West miał być jednym z prezenterów. Kiedy raper w duecie z aktorem Mike'em Myersem zaczęli przemowę, w pierwszej części tekstu Kanye znacznie odbiegł od scenariusza. Następnie swoją kwestię wypowiadał Myers, postępując zgodnie z planem. Kiedy kamera skierowała się na Westa, który miał przedstawić drugą część swojego przekazu, ten powiedział: "George Bush nie dba o czarnych ludzi". W tym momencie, realizator uciął połączenie mikrofonowe i skierował obraz na Chrisa Tuckera, który przez kilka sekund nie był świadomy, że jest filmowany^[139][140]. Sam Bush przyznał w późniejszym wywiadzie, iż był to jeden z "najbardziej obrzydliwych momentów" jego prezydencji^[141].

W styczniu 2006 roku West wywołał kolejne kontrowersje, kiedy pojawił się na okładce magazynu Rolling Stone w wizerunku Jezusa, z cierniową koroną na głowie^[142].

W listopadzie 2010 roku, podczas wywiadu z Mattem Lauerem dla programu NBC Today Show, West wyraził ubolewanie nad swoimi słowami wobec Busha, twierdząc: "nie miałem podstaw, by nazywać Busha rasistą". Następnie dodał: "Wierzę, że w sytuacjach, które są pełne emocji – my, jako istoty ludzkie, nie zawsze obieramy nasze myśli we właściwe słowa." Kolejnego dnia Lauer przeprowadzał wywiad z Bushem, który docenił przeprosiny rapera, mówiąc: "Nie mam w naturze nienawiści. [...] Nie czuję nienawiści do Kanye Westa. Mówiłem raczej o całym środowisku, w którym ludzie mówią rzeczy, by krzywdzić innych. Nikt nie chce być nazwany rasistą, kiedy w sercu wierzy w równość ras."^[143]

Reakcje na słowa Westa były różne, jako że nie wszyscy uznali, iż West powinien przepraszać Busha. "Nie liczyły się słowa, ale esencja uczucia, które narastało w naszej społeczności zbyt długo.", powiedział współzałożyciel wytwórni Def Jam, Russell Simmons^[144]. Z kolei dr Boyce Watkins stwierdził, że "Bush nie zasługiwał na przeprosiny; ty – nie przepraszasz przestępcy, gdy wyczytujesz jego zbrodnie"^[145].

[edytuj] Ceremonie rozdania nagród

W 2004 roku West uczestniczył w swoim pierwszym z licznych incydentów podczas różnych ceremonii rozdania nagród muzycznych. Na gali American Music Awards raper wybiegł z sali, gdy okazało się, że przegrał statuetkę dla najlepszego debiutu na rzecz wokalistki country Gretchen Wilson. Później skomentował to słowami: "Poczułem się tak, jakby ktoś mnie okradł. [...] To ja byłem najlepszym nowym artystą tego roku."^[146] Po ogłoszeniu nominacji do nagród Grammy w 2006 roku, Kanye stwierdził, że "będzie mieć problem", jeśli nie wygra w kategorii Album of the Year. Następnie powiedział: "Nie obchodzi mnie, co robię. Nie dbam o to, jak wiele wygłupów popełniłem – nigdy nie zaprzeczycie, jak wiele pracy włożyłem w tę płytę. Nie chcę słuchać tych politycznie poprawnych tekstów."^[147] 2 listopada 2006 roku, kiedy jego "Touch the Sky" nie zdobył wyróżnienia dla najlepszego wideoklipu na gali MTV Europe Music Awards, Kanye wszedł na scenę, gdy nagrodę odbierały zespoły Justice oraz Simian i zaczął sprzeczać się o to, iż to on powinien był wygrać^[148][149]. 7 listopada, kiedy otwierał koncert U2 w Brisbane, West oficjalnie przeprosił za swoje zachowanie^[150]. Kanye sparodiował później swój incydent z gali VMA w programie Saturday Night Live.