Zie Wales (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Wales.

Wales Cymru
(Details) (Details)
Basisgegevens
Officiële landstaal	Engels en Welsh
Hoofdstad	Cardiff (Caerdydd)
Regeringsvorm	Constitutionele monarchie
Staatshoofd	Elizabeth II
Religie	Protestants, Rooms-Katholiek
Oppervlakte	20.761 km²
Inwoners	2.921.100 (140/km²)
Overige
Motto	Cymru am byth (Nederlands: Wales voor altijd)
Volkslied	Hen Wlad fy Nhadau
Munteenheid	Pond sterling (GBP)
UTC	0 (Zomer: UTC +1)
Portaal    Landen & Volken

Wales (Nederlands, verouderd: Wallis, Welsh: Cymru, Latijn: Cambria) is een voormalig vorstendom en vormt met Engeland, Noord-Ierland en Schotland één staat: het Verenigd Koninkrijk. Wales ligt in het westen van het eiland Groot-Brittannië en grenst in het oosten aan Engeland. Wales kent een eigen taal, een eigen vlag en binnenlands bestuur, maar in de internationale betrekkingen speelt als soevereine staat alleen het Verenigd Koninkrijk een rol. Wales is dus geen land in de strikte betekenis van 'onafhankelijke staat', maar wel in een wat ruimere betekenis van 'begrensd gebied met een politieke identiteit'. Wales telt bijna 3 miljoen inwoners. De naam komt van het Germaanse woord Walha (vreemdeling) dat mogelijk afgeleid is van de naam van de Keltische stam de Volcae. Ook Wallonië, Walachije en het Zwitserse Wallis zijn van dit woord afgeleid.

[bewerken] Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Wales voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Romeinen gaven aan het huidige Wales de naam Cambria, en bouwden een groot aantal forten in het zuiden van het land, tot Carmarthen in het westen.

Er is bewijs dat de Romeinen verder westwaarts trokken en van daaruit naar Ierland overstaken. Zij bouwden ook het amfitheater in Caerleon, het best bewaarde in Groot-Brittannië. De Romeinen waren ook druk in het noorden van het land, en volgens de Mabinogion zou Magnus Maximus, een van de laatste keizers van het rijk, getrouwd zijn met een Elen (of Helen), de dochter van een Welsh stamhoofd nabij het huidige Caernarfon.

Door het bergachtige terrein met grote hoeveelheden regen is Wales nooit door de Angelsaksen ingenomen. Een van de Saksische koningen, Offa van Mercia, wordt gezien als degene die een grote aarden wal (of dijk) liet bouwen langs de grens met zijn koninkrijk om de Welsh buiten te houden. Delen van Offa's Dyke kunnen tot op vandaag worden bekeken.

De verovering van Wales door de Normandiërs was er niet onmiddellijk in 1066 toen Engeland werd verslagen, maar het ging geleidelijk, en het proces werd uiteindelijk afgerond in 1282, toen koning Eduard I van Engeland Llywelyn de Laatste versloeg. Eduard bouwde een groot aantal stenen kastelen om de Welsh in bedwang te kunnen houden. De bekendste staan (nog steeds) in Caernarfon, Conwy en Harlech.

[bewerken] Geografie

De kust van Wales

Wales ligt op een schiereiland in het centrale westen van het eiland Groot-Brittannië. De oppervlakte van Wales is zo'n 20.779 km², ongeveer even groot als Slovenië. Het is ruwweg 274 km van noord naar zuid en 97 km van oost naar west. Wales wordt begrensd door Engeland in het oosten en door de zee in de overige windrichtingen; het Kanaal van Bristol in het zuiden, het Sint-Georgekanaal in het zuidwesten en de Ierse Zee in het noordwesten en noorden. Alles bij elkaar heeft Wales een kustlijn van 1200 km. Verder liggen er enkele eilanden voor de kust van Wales, waarvan Anglesey (Welsh: Ynys Môn) in het noordwesten het grootste is.

Het landschap van Wales is voor een groot deel bergachtig, vooral in het noorden en het midden van het land. De bergen zijn gevormd tijdens het Paleozoïcum, vooral het Cambrium, en hebben verder hun vorm gekregen gedurende het Weichselien, de laatste ijstijd. De Brecon Beacons (Welsh: Bannau Brycheiniog) liggen in het zuiden, met de Pen-y-Fan (886 meter) als hoogste punt, en vormen een verbinding met de Cambrian Mountains, in het midden van Wales, die zich verder uitstrekken naar het noorden. De hoogste bergen van Wales zijn te vinden in Snowdonia (Welch: Eryri) in het noorden van Wales; met de Snowdon (1085 meter) als de hoogste berg.

[bewerken] Steden en plaatsen

Zie Lijst van plaatsen in Wales voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Wales heeft slechts enkele grote steden. Deze liggen alle in het zuiden van het land: Cardiff (Caerdydd), de hoofdstad (2005: 302.000 inwoners); Swansea (Abertawe) (2005: 171.000 inwoners); Newport (Casnewydd) (2005: 117.000 inwoners). Het binnenland is dunbevolkt en heeft een ruig karakter; de landstreek Powys beslaat ongeveer 30 procent van de totale oppervlakte van Wales, maar herbergt slechts 4 procent van de bevolking.

In Wales ligt het dorp met de langste naam van Europa: Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch.

[bewerken] Bestuurlijke indeling

Zie Bestuurlijke indeling van Wales voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bestuurlijk is Wales onderverdeeld in 22 hoofdgebieden (Engels: principal areas), die allemaal de bestuurlijke structuur hebben van een unitary authority. Er zijn negen graafschappen, drie steden en tien county boroughs, elk met een vergelijkbare macht. Tussen 1889 en 1974 vormden de historische graafschappen de bestuurlijke indeling. Tussen 1974 en 1996 werden de graafschappen gebruikt die vanaf 1996 bekendstaan als de behouden graafschappen (Engels: preserved counties). Deze laatsten worden sindsdien alleen nog maar voor ceremoniële doeleinden gebruikt.

[bewerken] Bezienswaardigheden

Het kasteel van Caernarfon

[bewerken] Kastelen

De bekendste staan in Caernarfon, Conwy en Harlech.

[bewerken] Mijnstreek

Op het einde van 19e eeuw en in het begin van de 20e eeuw was het zuiden van Wales een heel bedrijvige mijnstreek (vooral steenkool). Er kwamen zelfs Belgische gastarbeiders. De sluiting van de mijnen betekende ook het einde van het economisch belang van Wales. Nu kunnen nog steeds enkele mijnen bezocht worden (o.a. de 'Big Pit' in Blaenavon).

[bewerken] Bevolking

[bewerken] Religie

Yr Eglwys yng Nghymru (de Kerk in Wales) is de Anglicaanse kerk in Wales en heeft 77.881 leden (ongeveer 2,5 procent van de bevolking). Undeb yr Annibynwyr Cymraeg (Unie van onafhankelijke Welshmen) is een congregationalistische kerk en heeft ongeveer 36.000 leden (1 procent van de bevolking). Het aantal leden van de Eglwys Bresbyteraidd Cymru (Presbyteriaanse Kerk van Wales) is 34.819 (1 procent van de bevolking). Undeb Bedyddwyr Cymru (Baptistenunie van Wales) heeft 25.384 leden (1995, 1 procent van de bevolking). De Eglwys Gatholig Rufeinig (Rooms-katholieke Kerk) is ook belangrijk.

[bewerken] Bekende mensen afkomstig uit Wales

• Thomas Coke (1747-1814), methodistisch kerkleider
• Robert Owen (1771-1858), ondernemer en sociaal hervormer
• David Lloyd George (1863-1945), liberaal politicus
• Thomas Edward Lawrence (1888-1935), militair en schrijver
• Anthony Hopkins (1937), acteur
• Shirley Bassey (1937), zangeres
• Tom Jones (1940), zanger
• John Cale (1942), muzikant
• Timothy Dalton (1946), acteur
• Catherine Zeta-Jones (1969), actrice
• Dylan Thomas (1914-1953), dichter/schrijver
• Richard Burton (1925-1984), acteur
• Ryan Giggs (1973), voetballer van Manchester United FC
• Mark Webster (1983), darter
• Craig Bellamy (1979), voetballer van Liverpool FC
• David Greene (1986), atleet en regerend wereldkampioen 400 m horden
• Gareth Bale (1989), voetballer van Tottenham Hotspur FC
• Aaron Ramsey (1990), voetballer van Arsenal FC

[bewerken] Zie ook

• Prins van Wales
• Welshe mythologie

	Verenigd Koninkrijk
Engeland ·  Schotland · Noord-Ierland ·  Wales Regio's van Engeland: East of England · East Midlands · Londen · North East · North West · South East · South West · West Midlands · Yorkshire and the Humber

Zie de categorie [/index.php/Commons:Category:Wales?uselang=nl#mw-subcategories Wales] van Wikimedia Commons voor meer mediabestanden.

52° 21′ N, 3° 38′ W