[edytuj] Rok 1926 ogłoszono

• Rokiem Świętym Jakubowym

[edytuj] Wydarzenia w Polsce

• 1 stycznia – Zawichost uzyskał prawa miejskie.
• 3 stycznia – w Katowicach odbyła się konsekracja pierwszego biskupa śląskiego ks. Augusta Hlonda, późniejszego prymasa Polski.
• 6 stycznia – Polski Klub Literacki powołał komisję w składzie: J. Kaden-Bandrowski, S. Krzywoszewski, J. Lorentowicz, K. Makuszyński, W. Sieroszewski i L. Staff. Komisja miała przeprowadzić realizację projektu utworzenia Polskiej Akademii Literatury.
• 7 stycznia – podczas rozkopywania kanałów obok kościoła Mariackiego w Krakowie natrafiono na dawne cmentarzysko. Robotnicy wydobyli kilka czaszek i piszczeli, które zostały przewiezione na cmentarz Rakowicki.
• 12 stycznia – grupa działaczy PSL Wyzwolenie utworzyła Stronnictwo Chłopskie.
• 10 lutego – rozporządzeniem Rady Ministrów RP zostały nadane prawa miejskie Gdyni, niedawnej rybackiej wioski, która stała się jednym z najmłodszych polskich miast.
• 21 marca – powstał klub sportowy Broń Radom.
• 25 marca – utworzono Instytut Badań Artylerii.
• 4 kwietnia – ukazało się pierwsze wydanie czasopisma katolickiego Niedziela.
• 11 kwietnia – został założony Polski Związek Szachowy (PZSzach).
• 12 kwietnia – Józef Karśnicki został przewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego.
• 18 kwietnia – spółka "Polskie Radio" oficjalnie uruchomiła w Warszawie swój pierwszy nadajnik.
• 5 maja – upadł rząd Aleksandra Skrzyńskiego.
• 9 maja – w Warszawie płotkarka Ludwika Gorloff ustanowiła rekord Polski w biegu na 80 m ppł. wynikiem 14,4 s.
• 10 maja – powołano trzeci rząd Wincentego Witosa.
• 12 maja – Józef Piłsudski dokonał przewrotu majowego. Piłsudski z popierającymi go oddziałami wkroczył do Warszawy.
• 14 maja – zakończyły się walki w Warszawie. Do dymisji podali się premier Wincenty Witos i prezydent Stanisław Wojciechowski.
• 15 maja – utworzono rząd Kazimierza Bartla, a obowiązki Prezydenta przejmuje Marszałek Sejmu Maciej Rataj.
• 23 maja – pierwszy oficjalny lekkoatletyczny rekord świata ustanowiony przez Polkę/Polaka. Halina Konopacka w rzucie dyskiem uzyskała 34,15 m.
• 31 maja:
  • wybory prezydenckie: w głosowaniu Zgromadzenia Narodowego zwyciężył Józef Piłsudski, który odmówił objęcia urzędu.
  • wybuch gazu błotnego na jeziorach Stańczyki.
• 1 czerwca – ponowne głosowanie w Zgromadzeniu Narodowym, w wyniku którego wybrano na prezydenta Ignacego Mościckiego. Dzień wcześniej zgromadzenie wskazało Józefa Piłsudskiego, ale odmówił on przyjęcia urzędu.
• 4 czerwca – Mościcki został zaprzysiężony na prezydenta RP.
• 13 czerwca – w Krakowie powstała PPS-Lewica.
• 19 czerwca:
  • w Warszawie odbyła się prapremiera opery Król Roger Karola Szymanowskiego.
  • Karol Rolle został prezydentem Krakowa.
• 24 czerwca – powstała Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych.
• 27 czerwca – w Warszawie, płotkarz Stefan Kostrzewski ustanowił rekord Polski w biegu na 400 m ppł. - 56,8 s.
• 1 lipca – Oliwa została przyłączona do Gdańska.
• 10 lipca – w Warszawie, Józef Jaworski ustanowił rekord Polski w biegu na 1 500 m wynikiem 4:09,4 s.
• 11 lipca – w Warszawie, Stefan Ołdak ustanowił rekord Polski w biegu na 800 m wynikiem 1:58,4 s.
• 20 lipca – marszałek Józef Piłsudski utworzył kompanię zamkową – pierwszy etatowy pododdział reprezentacyjny Wojska Polskiego.
• 1 sierpnia – powstał Narodowy Związek Powstańców i Byłych Żołnierzy.
• 2 sierpnia – wzmocniono pozycję prezydenta uchwalając nowelę sierpniową do konstytucji marcowej.
• 4 sierpnia – znowelizowano konstytucję marcową (tzw. nowela sierpniowa uchwalona 2 sierpnia 1926).
• 7-8 sierpnia – V Mistrzostwa Polski Kobiet w lekkiej atletyce. Cztery zwycięstwa Haliny Konopackiej: dysk - 34,90 m (RŚ); kula - 8,16 m; oszczep - 27,44 m; 5-bój.
  • 8 sierpnia – sprinterka Helena Woynarowska ustanowiła rekord Polski w biegu na 100 m - 13,6 s.
• 12-13 sierpnia – VII Mistrzostwa Polski Mężczyzn w lekkiej atletyce. Pięć zwycięstw Stefana Kostrzewskiego 4 x 100 m - 45,6 s.; 4 x 400 m - 3:31,6 s.; 800 m - 2:03,4 s.; 110 m ppł. - 16,7 s.; 400 m ppł. - 56,8 s.
• 5 września – w Warszawie, Helena Woynarowska ustanowiła rekord Polski w biegu na 200 m - 29,0 s.
• 6 września – Michał Grażyński został wojewodą śląskim.
• 16 września – Polska wybrana niestałym członkiem Rady Ligi Narodów.
• 27 września – powstał trzeci rząd Kazimierza Bartla.
• 28 września – na mocy rozporządzenia Prezydenta RP z mocą ustawy utworzono Polskie Koleje Państwowe.
• 30 września – upadł trzeci rząd Kazimierza Bartla.
• 2 października – utworzono pierwszy rząd Józefa Piłsudskiego.
• 5 października – podczas pierwszego lotu samolotu JD-2 doszło do pęknięcia przewodu paliwowego i pożaru, w wyniku czego pilot por. Kazimierz Kalina został ciężko poparzony.
• 10 października – powstała radykalna partia ukraińska Sel-Rob (istniała do 26 września 1932).
• 12 października – prymasem Polski został biskup śląski August Hlond.
• 13 października – premiera filmu Zew morza.
• 20 października – Rydułtowy zostały gminą.
• 24 października – z inicjatywy Adolfa Klimowicza, Pawła Karuzo i Janka Pozniaka powołano Zjednoczenie Białoruskiej Chrześcijańskiej Demokracji (BChD), której głównym celem było utworzenie zjednoczonego i demokratycznego państwa białoruskiego.
• 25-26 października – zjazd w Nieświeżu.
• 31 października – powstał Polski Związek Hokeja na Trawie.
• 4 listopada – wydano dekret prasowy (ograniczenie wolności prasy w Polsce).
• 27 listopada – odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach Królewskich.
• 4 grudnia – Roman Dmowski utworzył Obóz Wielkiej Polski.
• 29 grudnia – utworzono przedsiębiorstwo Żegluga Polska z siedzibą w Gdyni.

• Powstanie polskiej ligi piłkarskiej.
• W Wilnie pojawiła się publiczna komunikacja autobusowa.

[edytuj] Wydarzenia na świecie

• 1 stycznia:
  • w Irlandii rozpoczęto nadawanie regularnych programów radiowych (2RN – późniejsza stacja „Radio Éireann”).
  • po reformach przeprowadzonych przez Mustafę Kemala Atatürka Turcja przeszła na kalendarz gregoriański.
• 3 stycznia – powstała należąca do koncernu General Motors marka Pontiac.
• 4 stycznia:
  • Andrej Liapczew został premierem Bułgarii.
  • założono turecki klub sportowy İstanbulspor A.Ş.
• 6 stycznia – założono niemieckie linie lotnicze Lufthansa.
• 8 stycznia:
  • została zawarta unia między Królestwem Hidżazu a Królestwem Nadżdu, przekształcona w 1932 roku w Arabię Saudyjską.
  • Abd al-Aziz ibn Saud koronował się na króla regionu Hidżaz.
  • Bảo Đại został ostatnim cesarzem Wietnamu.
• 11 stycznia – w Davos (Szwajcaria) reprezentacja Polski w hokeju na lodzie przegrała w swym pierwszym oficjalnym meczu z Austrią 1:13.
• 26 stycznia:
  • John Logie Baird zademonstrował mechaniczny system telewizyjny.
  • w syberyjskiej miejscowości Ojmiakon odnotowano temperaturę powietrza –71,2 °C (azjatycki rekord zimna).
• 31 stycznia – brytyjskie i belgijskie wojska okupacyjne opuściły Kolonię.
• 4 lutego – złoty medal Mistrzostw Świata w skokach narciarskich zdobył 26-letni Norweg Jacob Tullin Thams (skocznia normalna K-90).
• 9 lutego – Tamiza wystąpiła z brzegów zalewając przedmieścia Londynu.
• 11 lutego – znacjonalizowano posiadłości Kościoła katolickiego w Meksyku.
• 16 marca – w Auburn w stanie Michigan (USA) Robert Goddard dokonał pierwszej próby startu rakiety napędzanej paliwem płynnym.
• 23 marca – Eamon de Valera założył partię republikańską Irlandii – Fianna Fáil.
• 7 kwietnia – Violet Gibson, obywatelka brytyjska, dokonała nieudanego zamachu na Mussoliniego.
• 16 kwietnia:
  • w prowincji Kostaryki San José doszło do katastrofy kolejowej – zginęło 178 osób.
  • we francuskiej stoczni zwodowano niszczyciel ORP Burza.
• 21 kwietnia – w Londynie urodziła się Elizabeth Alexandra Mary, przyszła królowa Wielkiej Brytanii z dynastii Windsor.
• 24 kwietnia – został podpisany niemiecko-radziecki Traktat berliński, gwarantujący neutralność sygnatariuszy w przypadku agresji państwa trzeciego na jedną ze stron.
• 25 kwietnia – Mohammad Reza Pahlawi został koronowany na szachinszacha Iranu.
• 1 maja – rozpoczął się strajk górników w Anglii. W krajach posiadających silnie rozwinięte górnictwo, a więc w Stanach Zjednoczonych, w Polsce i w Niemczech, strajk był korzystny dla gospodarki.
• 3 maja – strajk górników przerodził się w strajk generalny w Wielkiej Brytanii.
• 9 maja:
  • stan wojenny został wprowadzony ze względu na strajk generalny w Wielkiej Brytanii.
  • Francuska Marynarka Wojenna zbombardowała Damaszek ze względu na rozruchy, które wywołali w tym mieście druzowie.
  • Richard Byrd i Floyd Bennet dokonali pierwszej próby przelotu samolotem nad biegunem północym.
• 10 maja – w Wielkiej Brytanii rozpoczęły się rozmowy między rządem a strajkującymi górnikami.
• 12 maja:
  • Umberto Nobile, Roald Amundsen, Lincoln Ellsworth i Oscar Wisting przelecieli sterowcem Norge nad Biegunem Północnym.
  • w Wielkiej Brytanii zakończył się strajk generalny – związki zawodowe górników poniosły klęskę w starciu z rządem.
• 17 maja – Wilhelm Marx został kanclerzem Niemiec.
• 23 maja – ustanowiono pierwszą konstytucję w Libanie.
• 28 maja – w Portugalii pod przywództwem Manuela Gomesa da Costa doszło do przewrotu wojskowego – koniec Pierwszej Republiki Portugalskiej.
• 14 czerwca – Brazylia wystąpiła z Ligi Narodów.
• 29 czerwca – Arthur Meighen po raz drugi został wybrany premierem Kanady.
• 3 lipca:
  • w Czechosłowacji doszło do katastrofy samolotu typu Caudron C.61, należącego do francuskich linii lotniczych „Compagnie Internationale de Navigation Aérienne”.
  • w Londynie, Niemiec Otto Peltzer ustanowił rekord świata w biegu na 800 m wynikiem 1:51,6 s.
• 6 lipca – w Warner Theatre w Nowym Jorku odbyła się pierwsza projekcja filmu ze ścieżką dźwiękową.
• 9 lipca:
  • następny przewrót wojskowy w Portugalii, tym razem pod przywództwem generała António Óscara de Fragoso Carmona.
  • Kuomintang rozpoczyna ekspedycję północną, zbrojną wyprawę przeciwko militarystom w celu zjednoczenia Chin.
• 23 lipca – Fox Film, późniejsza wytwórnia filmów 20th Century Fox, nabył patent pozwalający na zapisanie ścieżki dźwiękowej na taśmie filmowej i zsynchronizowanie obrazu i dźwięku (ang. Movietone sound system).
• 1 sierpnia – założono klub piłkarski SSC Napoli.
• 6 sierpnia:
  • amerykańska pływaczka Gertrude Ederle jako pierwsza kobieta przepłynęła kanał La Manche z Francji do Anglii.
  • w Nowym Jorku odbyła się premiera filmu Don Juan w reżyserii Johna Barrymore z zapisem dźwięku wytwórni filmowej Warner Bros. (Vitaphone – system zapisu dźwięku konkurencyjny do „Movietone sound system”).
• 22 sierpnia:
  • w Grecji, generał Georgios Kondylis (gr. Γεώργιος Κονδύλης) dokonał zamachu stanu i obalił dyktaturę generała Theodorosa Pangalosa (gr. Θεόδωρος Πάγκαλος).
  • w Brunszwiku Niemka Gundel Wittmann ustanowiła rekord świata w biegu na 100 m wynikiem 12,4 s.
• 25 sierpnia – Pawlos Kunduriotis (gr. Παύλος Κουντουριώτης) zostaje prezydentem Grecji – ogłasza koniec dyktatury.
• 26 sierpnia – założono włoski klub piłkarski ACF Fiorentina.
• 27-29 sierpnia – w Göteborgu odbyły się II Światowe Igrzyska Kobiet (złoty medal Haliny Konopackiej w rzucie dyskiem - 37,71 m.)
• 1 września – w Libanie pod protektoratem francuskim Charles Debbas zostaje wybrany prezydentem – Liban staje się republiką konstytucyjną.
• 8 września – w poczet stałych członków Rady Ligi Narodów przyjęto Niemcy.
• 11 września:
  • Hiszpania wycofuje swe członkostwo z Ligi Narodów.
  • anarchista Gino Lucetti usiłował w Rzymie dokonać zamachu na Benito Mussoliniego, rzucając bombę na jego limuzynę.
  • w Berlinie, Niemiec Otto Peltzer ustanowił rekord świata w biegu na 1 500 m wynikiem 3:51,0 s.
• 18 września – potężny huragan przeszedł nad stanem Floryda, dewastując miasto Miami, ponad 100 osób straciło życie, straty przeliczone na dzisiejszą wartość dolara (2008) sięgnęły 100 bilionów.
• 19 września – otwarto stadion San Siro w Mediolanie.
• 20 września – z dwunastu samochodów wypełnionych gangsterami otwarto ogień do hotelu Hawthorne Inn w Chicago, w którym znajdowała się kwatera główna Ala Capone. Tylko jeden z gangsterów współpracujących z Alem Capone został ranny.
• 25 września:
  • Liga Narodów uchwaliła konwencję w sprawie niewolnictwa zakazującą wszelkich form niewolnictwa.
  • William Lyon Mackenzie King ponownie został premierem Kanady.
• 26 września – amerykański bokser Gene Tunney pokonał Jacka Dempseya i został mistrzem świata wagi ciężkiej.
• 2 października – rozpoczęło emisję Radio Słowackie.
• 3 października:
  • Josef Laufer relacjonował pucharowy mecz piłkarski Slavia Praga - Hungaria Budapeszt (pierwsza relacja sportowa w historii radia czechosłowackiego).
  • w Paryżu, Brytyjka Eileen Edwards ustanowiła rekord świata w biegu na 200 m wynikiem 26,0 s.
• 12 października – brytyjscy górnicy zgadzają się na zakończenie strajku.
• 14 października – opublikowano Kubusia Puchatka, książkę A. A. Milne'a.
• 20 października – huragan pozbawił życia 650 osób na Kubie.
• 23 października – rząd faszystowski we Włoszech dekretem zabronił kobietom zajmowania stanowisk publicznych.
• 31 października – zmarł iluzjonista Harry Houdini, przyczyną zgonu była gangrena i zapalenie otrzewnej, które były spowodowane zapaleniem wyrostka robaczkowego.
• 4 listopada – późniejszy król Belgów Leopold Koburg ożenił się ze szwedzką księżniczką Astrid.
• 6 listopada – rozpoczęło emisję radio azerbejdżańskie.
• 10 listopada – Hirohito został koronowany jako 124 cesarz Japonii.
• 11 listopada – została otwarta trasa drogowa w USA o długości 2448 mil (3939 km) łącząca Chicago z Los Angeles – Route 66.
• 15 listopada:
  • NBC radio, dysponujące 24 stacjami, rozpoczęło swą działalność (NBC zostało sformowane przez Westinghouse, General Electric i RCA).
  • Washington Luís został prezydentem Brazylii.
• 24 listopada:
  • wioska Rocquebillier na Lazurowym Wybrzeżu we Francji została prawie zniszczona przez opady potężnego gradu.
  • Aurobindo Ghose, założyciel szkoły filozoficznej w Puducherry w Indiach, zaprzestaje działalności zawodowej, jego matka przejmuje administrację szkołą Sri Aurobindo Aśram.
• 25 listopada – rząd faszystowski przywraca karę śmierci we Włoszech.
• 26 listopada – wszyscy deputowani do parlamentu z ramienia Włoskiej Partii Komunistycznej zostali aresztowani.
• 27 listopada:
  • erupcja wulkanu Wezuwiusz.
  • w Williamsburgu w stanie Wirginia w miejscu pierwszych osad kolonistów (Jamestown i Yorktown) rozpoczęły się prace nad skansenem historycznym „Colonial Williamsburg”.
• 2 grudnia – dekretem premiera Stanleya Baldwina stan wojenny przestaje obowiązywać w Wielkiej Brytanii. Stan wojenny był wprowadzony przez rząd brytyjski w odpowiedzi na strajk generalny w dniu 9 maja 1926.
• 4 grudnia – Aleksandros Zaimis został premierem Grecji.
• 6 grudnia – założono szwedzki klub piłkarski Trelleborgs FF.
• 17 grudnia – doszło do przewrotu wojskowego na Litwie w wyniku którego prezydenturę objął Antanas Smetona.
• 19 grudnia – Antanas Smetona został prezydentem Litwy.
• 25 grudnia:
  • cesarzem Japonii został Hirohito.
  • w historii Japonii zakończyła się Epoka Taishō i rozpoczął Okres Oświeconego Pokoju.
• 26 grudnia – premiera filmu 45 Minutes from Hollywood, pierwszego z udziałem Flipa i Flapa.
• 27 grudnia – papież Pius XI potępił działalność skrajnie prawicowej Akcji Francuskiej.