2004
Eeuwen:	20e eeuw · 21e eeuw · 22e eeuw
Decennia:	1990-1999 · 2000-2009 · 2010-2019
Jaren:	< · 2002 · 2003 · 2004 · 2005 · 2006 · >
Maanden:	jan · feb · mrt · apr · mei · jun jul · aug · sep · okt · nov · dec
Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita:		2757 MMDCCLVII
Armeense jaartelling:		1453 ԹՎ ՌՆԾԳ
Chinese jaartelling:		4700 – 4701 庚未 – 辛申
Christelijke jaartelling:		2004 MMIV
Ethiopische jaartelling:		1996 –1997
Hebreeuwse jaartelling:		5764 – 5765
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		2059 – 2060
- Shaka Samvat		1926 – 1927
- Kali Yuga		5105 – 5106
Iraanse jaartelling:		1382 –1383
Islamitische jaartelling:		1425 – 1426
Maçonnieke jaartelling:		6003 - 6004
Dit jaar naar onderwerp
Film in 2004
Lijst van landen in 2004
Sterfgevallen in 2004
Sport in 2004
Gregoriaanse kalender van 2004

Het jaar 2004 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

[bewerken] Gebeurtenissen

Zie voor meer gebeurtenissen de maandartikelen in de infobox.

• Rijsel en Genua zijn de Culturele hoofdsteden van het jaar 2004.
• Aanhoudend geweld in Irak tussen opstandelingen (meestal moslimfundamentalisten en aanhangers van Saddam Hoessein) en het Amerikaanse leger en de door hen opgezette Iraakse politie. Meerdere buitenlanders worden ontvoerd, vaak om druk op hun regeringen uit te oefenen om zich uit Irak terug te trekken.
• Wereldwijd raken in 2004 meer dan 5 miljoen mensen besmet met het hiv. Een nieuw record, maar de Verenigde Naties gaan ervan uit, dat de epidemie zich pas in het beginstadium bevindt. De VN verwachten een scherpe stijging in de komende jaren.

januari

• 4 - Micheil Saakasjvili wordt gekozen tot president van Georgië.
• januari - De onbemande ruimtevaartuigen Mars Exploration Rover-A en B landen op Mars.
• januari - Grote uitbraak van de vogelpest in diverse landen in en rond Zuidoost-Azië.
• 13 - Op het Terra College in Den Haag schiet de 17-jarige leerling Murat Demir conrector Hans van Wieren dood.
• januari - De op één na hoogste woontoren van Nederland in Tilburg wordt opgeleverd. Westpoint.

februari

• 17 - Het hooggerechtshof van de staat Massachusetts bepaalt dat het homohuwelijk toegestaan moet worden. Ook in andere Amerikaanse staten vinden in 2004 acties voor en tegen het homohuwelijk plaats.
• 18 - In Iran komen ongeveer 320 mensen om bij een treinongeluk.
• 27 - In de Filipijnen komen 116 mensen om bij een bomaanslag op de veerboot Superferry 14. De aanslag wordt opgeëist door Abu Sayyaf en is de ergste terroristische aanslag in de Filipijnen ooit.
• 29 - President Jean-Bertrand Aristide van Haïti treedt af na hevige gevechten tussen rebellen en regeringstroepen.

maart

• 1 - 22 - In België wordt het proces tegen Marc Dutroux gehouden. Hij wordt veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf plus 10 jaar Terbeschikkingstelling van de Regering.
• 11 - In Spanje vinden aanslagen plaats op vier treinen bij drie stations. Zie: Terroristische aanslagen in Madrid van 11 maart 2004.
• 14 - Bij de presidentsverkiezingen in Rusland wordt Vladimir Poetin herkozen.
• 20 - Koningin Juliana overlijdt op 94-jarige leeftijd in Paleis Soestdijk.
• 29 - Estland, Letland, Litouwen, Slowakije, Slovenië, Roemenië en Bulgarije treden toe tot de NAVO.

april

• 17 - Hamas leider Abdel Aziz al-Rantissi wordt door de Israëli's geliquideerd. Diverse andere Hamasleiders volgen, terwijl Hamas zelf opnieuw terreuracties tegen Israël uitvoert.

mei

• 1 - Tien landen (Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Slovenië, Cyprus en Malta) treden toe tot de Europese Unie.
• 1 - Foto's van in de gevangenis Abu Ghraib door het Amerikaanse leger gemartelde gevangenen verschijnen in de media en zorgen voor opschudding.
• 1 - Fusie van de Samen op Weg-kerken in Nederland tot de Protestantse Kerk in Nederland. Ontstaan van de Hersteld Hervormde Kerk.

juni

• 8 - Venusovergang zichtbaar vanuit grote delen van de wereld.
• 18 - De Europese Raad van regeringsleiders bereikt in Dublin een akkoord over een grondwettelijk verdrag.
• 18 - Jan Pronk wordt benoemd tot Hoge Vertegenwoordiger van de Verenigde Naties in Khartoem om een oplossing te zoeken voor de oorlog in Darfoer.
• 21 - Eerste particuliere ruimtevaartvlucht, zie SpaceShipOne
• 28 - De Liberale Partij van Canada raakt na 11 jaar de absolute meerderheid in het Lagerhuis kwijt, maar de verwachte zware nederlaag blijft uit. Premier Paul Martin zal verder regeren met een minderheidskabinet.

juli

• 27 - Planetoïde (164216) 2004 OT11 wordt ontdekt.
• 30 - In Gellingen in de provincie Henegouwen ontploft een gasleiding op een industriegebied. Zie gasexplosie Gellingen

augustus

• 1 - Bij een brand in een winkelcentrum in de Paraguayaanse hoofdstad Asunción komen meer dan 400 mensen om het leven en raken er nog eens 400 andere gewond.
• augustus - Het mahdi-leger van Muqtada al-Sadr bezet enige tijd de Imam Alimoskee in Najaf en leverde van daaruit slag met Amerikaanse soldaten. Na tussenkomst van Grootayatollah Ali al-Sistani wordt de bezetting beëindigd.
• 13 - 29 - Olympische Spelen in Athene.
• 25 - In het zuiden van Rusland storten twee vliegtuigen bijna gelijktijdig neer als gevolg van explosies aan boord. Twee Tsjetsjeense vrouwen blijken ongehinderd met de springstoffen aan boord te zijn gekomen. Er zijn 90 doden.

september

• 1 - 3 - In Beslan in de Russische deelrepubliek Noord-Ossetië wordt een basisschool gegijzeld. Bij de actie vallen 355 slachtoffers, onder wie veel jonge kinderen.
• 7 - De Indonesische mensenrechtenactivist Munir wordt op een vlucht van Garuda tussen Jakarta en Amsterdam vergiftigd.
• september - Vredesonderhandelingen in het conflict in de Soedanese provincie Darfoer mislukken.
• september - Iran verwerpt de oproep van het internationale atoomenergie agentschap IAEA om te stoppen met het produceren van verrijkt uranium. Later wordt, onder Amerikaanse druk, alsnog een tijdelijke stopzetting beloofd.
• 20 - Susilo Bambang Yudhoyono wint de presidentsverkiezingen in Indonesië.

oktober

• 2 - Naar schatting demonstreren ruim 200.000 mensen in Amsterdam tegen de plannen van de regering. De demonstratie is georganiseerd door het platform Keer het Tij en "Nederland verdient beter".
• 9 - Hamid Karzai wint de eerste rechtstreekse presidentsverkiezingen in Afghanistan.
• 10 - Erik Dekker wint de wielerklassieker Parijs-Tours.
• 25 - Tak Bai-incident: In de zuidelijke provincie Narathiwat van Thailand komen bij ongeregeldheden 85 mensen om het leven. Moslims voeren actie tegen hun vermeende achterstelling.
• 27 - Officiële uitgave van de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) door de belangrijkste Nederlandse kerkgenootschappen.
• 27 - De Boston Red Sox winnen voor het eerst sinds 1918 de World Series.

november

• 2 - Filmregisseur Theo van Gogh wordt in Amsterdam vermoord door de moslim-extremist Mohammed Bouyeri. De Syriër Redouan al-Issar, geestelijk leider van de Hofstadgroep verlaat op een vals paspoort Nederland.
• 2 - Presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten. De zittende Republikeinse president George W. Bush haalt zowel de meeste stemmen als de meeste kiesmannen binnen en verslaat daarmee zijn Democratische rivaal John Kerry.
• 10 - Het duurt een hele dag alvorens een aantal islamitische personen die worden verdacht van het voorbereiden van terroristische aanslagen, in een huis in Den Haag waar ze zich hebben verschanst door de politie kunnen worden aangehouden. Hierbij vallen enige schoten en wordt er door de verdachten een granaat afgeworpen; er zijn enkele gewonden. (zie: Politie-inval in Laakkwartier in Den Haag)
• 14 - De Vlaamse partij Vlaams Blok heft zichzelf op, en gaat met wijzigingen door als de nieuwe partij Vlaams Belang.
• 17 - Hella Haasse ontvangt de Prijs der Nederlandse Letteren
• 18 - Een nieuwe jachtwet verbiedt in het Verenigd Koninkrijk de vossenjacht, wat op het platteland de gemoederen flink verhit.
• 20 - Het tweede Junior Eurovisiesongfestival wordt gehouden in Lillehammer in Noorwegen. De winnares is María Isabel met Antes Muerta Que Sencilla met 171 punten uit Spanje.
• 23 - World of Warcraft wordt uitgebracht door Blizzard Entertainment in Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland en is beschikbaar op PC- en Apple Macintosh-systemen. De eerste 24 uur werd het spel 240.000 keer verkocht, wat een record was voor een computerspel.
• 23 - De presidentsverkiezingen in Oekraïne worden gewonnen door zittend premier Viktor Janoekovytsj. Na beschuldigingen van grootschalige verkiezingsfraude door aanhangers van zijn opponent Viktor Joesjtsjenko, worden er voor 26 december nieuwe verkiezingen uitgeschreven, die door Joesjtsjenko worden gewonnen.

december

• 1 - Prins Bernhard overlijdt in Utrecht op 93-jarige leeftijd.
• 17 - Turkije en de Europese Unie bereiken een akkoord over het begin van toetredingsonderhandelingen.
• 26 - Bij een zware aardbeving in de Indische Oceaan, gevolgd door een tsunami, zijn in Zuidoost-Azië bijna 300.000 mensen om het leven gekomen. Indonesië, India, Sri Lanka en Thailand zijn ernstig getroffen.

Zie voor meer gebeurtenissen Categorie:2004

[bewerken] Muziek

Bestverkochte singles in Nederland:

1. O-Zone - Dragostea Din Teï
2. Dinand Woesthoff - Dreamer (Gussie's Song)
3. Counting Crows & BLØF - Holiday In Spain
4. Boris - When You Think Of Me
5. André Hazes - Zij Gelooft In Mij
6. Marco Borsato - Afscheid Nemen Bestaat Niet
7. Marco Borsato & Do - Voorbij
8. Frans Bauer - Heb Je Even Voor Mij
9. Marco Borsato & Ali B - Wat Zou Je Doen
10. Treble - Ramaganana

Bestverkochte albums in Nederland:

1. Norah Jones - Feels Like Home
2. Anastacia - Anastacia
3. André Hazes - 25 Jaar (Het Allerbeste Van)
4. Dido - Life For Rent
5. Alicia Keys - The Diary Of Alicia Keys
6. Robbie Williams - Greatest Hits
7. U2 - How To Dismantle An Atomic Bomb
8. Usher - Confessions
9. Guns N' Roses - Greatest Hits
10. Evanescence - Fallen

[bewerken] Literatuur

• De Oostenrijkse schrijfster Elfriede Jelinek ontvangt de Nobelprijs voor de Literatuur
• De Duitse schrijver Wilhelm Genazino ontvangt de Georg-Büchner-Preis

[bewerken] Beeldende kunst

• 

  Espace Fractal (2004) Jean-Pierre Morin, Grande Bibliothèque, Montréal

• 

  Large Sphere (2004) David Nash, Beeldenpark Kunsthalle Mannheim

• 

  Speybank (2004) Luc Deleu

[bewerken] Bouwkunst

• De Public Library van Seattle, ontworpen door de Nederlandse architect Rem Koolhaas komt gereed
• Het kantoorgebouw 30 St Mary Axe, Londen van de architect Sir Norman Foster komt gereed

• 

  30 St Mary Axe Londen Foster + Partners

• 

  Nederlandse ambassade in Berlijn, Rem Koolhaas

• 

  Taipei 101, Taiwan (2004) C.Y. Lee & Partners

[bewerken] Film

Zie Film in 2004 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• The Aviator
• Chasing Liberty
• A Cinderella Story
• The Day After Tomorrow
• Harry Potter and the Prisoner of Azkaban
• The Incredibles
• Little Black Book
• Meet the Fockers
• Ocean's Twelve
• The Passion of the Christ
• Shark Tale
• Shrek 2
• Spider-Man 2
• Troy

[bewerken] Geboren

januari

• 21 - Ingrid Alexandra, Prinses van Noorwegen, dochter van Kroonprins Haakon Magnus. De prinses is de eerste vrouwelijke troonopvolger van Noorwegen.

februari

• 6 - Prinses Louise Sophie Mary, prinses van België, dochter van Prinses Claire en Prins Laurent

maart

• 21 - Claus-Casimir van Oranje-Nassau van Amsberg, zoon van Z.K.H.Prins Constantijn en H.K.H Prinses Laurentien
• 30 - Manar Maged, Egyptisch meisje met twee hoofden (overleden 2006)

mei

• 25 - Samuel van Vollenhoven, zoon van Z.H. Prins Bernhard jr. en H.H. Prinses Annette

[bewerken] Overleden

Lijst van personen overleden in 2004

[bewerken] Weerextremen in België

• 19 januari: hoogste etmaalsom van de neerslag ooit op deze dag: 19 mm.
• januari: natste maand januari ooit, met 2,5 keer de normale hoeveelheid neerslag: 153,8 mm (normaal 64,7 mm).
• 3 februari: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 12.9 °C en hoogste maximumtemperatuur: 15.5 °C.
• 4 februari: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 14.7 °C en hoogste maximumtemperatuur: 16.7 °C.
• 5 februari: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 13.5 °C en hoogste maximumtemperatuur: 14.7 °C.
• 6 februari: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 12.7 °C en hoogste maximumtemperatuur: 14.7 °C.
• 17 maart: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 15.2 °C.
• 31 maart: hoogste maximumtemperatuur ooit op deze dag: 20.7 °C.
• 1 april: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 15.8 °C.
• 24 september: hoogste etmaalsom van de neerslag ooit op deze dag: 25 mm.
• 23 oktober: hoogste maximumtemperatuur ooit op deze dag: 19,7 °C.
• 24 oktober: hoogste etmaalgemiddelde temperatuur ooit op deze dag: 18 °C.
• 19 november: hoogste etmaalsom van de neerslag ooit op deze dag: 24 mm.
• december: december met laagste gemiddelde windsnelheid: 2,7 m/s (normaal 4 m/s).

Bron: KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Zie de categorie [/index.php/Commons:Category:2004?uselang=nl#mw-subcategories 2004] van Wikimedia Commons voor meer mediabestanden.

The 100
Oorspronkelijke titel	The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History
Auteur	Michael H. Hart
Land	Verenigde Staten
Taal	Engels
Onderwerp	Invloedrijkste personen uit de historie
Genre	Non-fictie
Uitgever	Citadel Press
Uitgegeven	1978 1992 (herdruk incl. aanpassingen)
Pagina's	556
Grootte en gewicht	178x38x254 mm 1134 gr[1]
ISBN	9780806513508
Vervolg	A View from the Year 3000
Portaal    Literatuur

The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History, ook bekend onder de verkorte naam "The 100", is een boek uit 1978, geschreven door Michael H. Hart. In dit boek beschrijft hij de honderd meest invloedrijke personen uit de historie van de mensheid. In 1992 werd het boek opnieuw uitgegeven, met kleine veranderingen in de lijst (bijvoorbeeld de introductie van Michail Gorbatsjov). Er staat één Nederlander op de lijst, Antoni van Leeuwenhoek op plaats 36.

Sinds de uitgave van het boek is het al controversieel geweest. Critici hadden voornamelijk kritiek op de keus van de nummer één: Mohammed kreeg de eerste plaats toebedeeld, terwijl Jezus van Nazareth slechts een derde plaats had veroverd.

[bewerken] Top tien

Op de lijst van 1992 staan de volgende personen op plaats één tot tien:

Franz Ferdinand
Achtergrondinformatie
Jaren actief	2001-heden
Oorsprong	Glasgow, Schotland
Genre(s)	Post-punk revival, indierock
Label(s)	Domino Records, Sony BMG / Epic
Huidige leden	Alexander Kapranos Nicholas McCarthy Robert Hardy Paul Thomson
Portaal    Muziek

Franz Ferdinand is een Britse rockband, opgericht in 2001. De band werd in Glasgow gevormd door zanger/gitarist Alex Kapranos, gitarist Nick McCarthy, bassist Bob Hardy en drummer Paul Thomson.

De band kende in 2004 zijn doorbraak met het debuutalbum Franz Ferdinand, dat de Mercury Music Prize won en het album van het jaar werd bij de NME Awards. De doorbraak van Franz Ferdinand was de single "Take Me Out", dat de derde plek behaalde op de UK Singles Chart. Een jaar later verscheen het vervolgalbum You Could Have It So Much Better met als leadsingle "Do You Want To". Na een rustpauze van twee jaar volgde in 2009 het derde album Tonight: Franz Ferdinand, met onder andere de single "Ulysses".

Franz Ferdinand was onderdeel van de post-punk revival van begin 21e eeuw. Alhoewel hun muziek verder vlagen bevat van art rock en indie, heeft de band zichzelf meerdere keren gewoonweg omschreven als 'pop'.

[bewerken] Biografie

[bewerken] 2001 - 2003: Formatie en eerste ep

Franz Ferdinand werd in 2001 in Glasgow opgericht. Zanger/gitarist Alexander Kapranos was al enkele jaren actief in de muziekscene van die stad. Hij ontmoette Paul Thomson in de band The Yummy Fur, waar hij basgitaar speelde. De twee begonnen samen muziek te maken: een soort uptempo elektronische popmuziek. Tegelijkertijd ontmoette Kapranos Robert Hardy, student aan de Glasgow School of Art. Hij besloot hem basgitaar te leren spelen: "Ik wist dat hij een geweldige kerel was en dat hij van muziek hield. Iedereen kan zijn vingers over een fretbord bewegen, maar niet iedereen kan goede muziek waarderen."^[1] Nicholas McCarthy, getraind in klassieke piano,^[2] keerde in 2001 terug uit München waar hij de jazzbas studeerde in een conservatorium. Hij ging op zoek naar een band, maar kon geen geschikte kandidaten vinden totdat hij Kapranos tegenkwam. Hij speelde een vroege versie van "Darts of Pleasure" aan McCarthy, die meteen enthousiast raakte.^[1] De band begon aanvankelijk als trio: Thomson was er nog niet bij en McCarthy fungeerde toentertijd als drummer (hoewel hij daarvoor helemaal geen ervaring had). Als oefenruimte hadden ze het huis van McCarthy. Toen Thomson bij de band werd gevraagd, wilde hij alleen als gitarist fungeren. Later wisselden McCarthy en Thomson alsnog van instrument.

Er werd een andere oefenruimte gevonden: een verlaten pakhuis dat door de bandleden werd omgedoopt tot 'The Chateau'.^[2] Het werd het ontmoetingspunt van de band, waar behalve bandrepetities ook feesten werden gehouden die zowel muziek als kunst bevatten. Er werden exposities van lokale artiesten georganiseerd en optredens van lokale bands gegeven.^[3] Kapranos had muzikaal gezien een doel voor ogen: 'muziek maken waarop meisjes konden dansen'.^[4] Die boodschap werd ook verspreid naar enkele studenten, die daarop hun eerste optreden voor de band regelden in een Girls Art-expositie.^[5] De feesten in The Chateau eindigden toen ze door de politie werden ontdekt, waardoor de band ook op zoek moest naar een nieuwe repetitieruimte. Ze vonden er een in een Victoriaanse rechtbank, waar ook de feesten werden doorgezet.

In de zomer van 2002 werden enkele nummers opgenomen en op een ep geplaatst. Het was eerst de intentie van de band om de plaat zelf uit te brengen.^[2] Franz Ferdinand hield in 2003 enkele optredens in Londen in de hoop om óf geld te verzamelen om hun ep uit te brengen, óf aandacht te krijgen van iemand die hen wilde financieren. Dat laatste werd werkelijkheid toen dankzij de optredens de populariteit van de band steeg en ongeveer 40 platenlabels hun plaat wilden uitbrengen. Domino Records-baas Lawrence Bell was uiteindelijk het meest overtuigend en de band koos op 15 juni voor zijn label.^[5] Later dat jaar brachten zij de Darts of Pleasure EP uit. Franz Ferdinand verscheen dat jaar als voorprogramma van onder andere Hot Hot Heat, Interpol^[2] en Belle & Sebastian.^[6] Tijdens de optredens in Londen in 2003 ontmoette de bandleden de Zweedse producer Tore Johansson, bekend van zijn werk met The Cardigans. Johansson en de band kwamen tot een samenwerking die op uitnodiging van hem plaats ging vinden in Malmö. Daar werden de nummers voor het debuutalbum opgenomen. Kapranos: "We konden daar relaxed werken, zelfs in de studio slapen en wat van Zweden zien, dus het was een geweldige ervaring."^[5]

[bewerken] 2004: Debuutalbum

Franz Ferdinand in 2004, met Nick McCarthy op de voorgrond.

De eerste single die uitgebracht werd, was "Darts of Pleasure". Een stuk succesvoller was echter de tweede single "Take Me Out", het nummer dat de doorbraak van de band zou betekenen. De video won de Breaktrough Video Clip op de MTV Video Music Awards.^[4] Ook stonden ze voor het eerst op de cover van NME en werden ze door hetzelfde blad '2004's hottest band' genoemd.^[7] Op 9 februari verscheen het debuutalbum Franz Ferdinand. Er werden behalve "Darts of Pleasure" en "Take Me Out" ook "The Dark of the Matinée", "Michael" en "This Fire" uitgebracht. "Darts of Pleasure" en "Take Me Out" bereikten de top 10 van de Britse hitparade. De Britse toer in het voorjaar verkocht snel uit en in Londen werden twee extra concerten bijgeboekt.^[8]

In de zomer stond de band op verschillende grote festivals, zoals Lowlands, Rock Werchter en Pukkelpop. Ook waren ze openingsact voor U2 tijdens hun Vertigo Tour. Om het album in de Verenigde Staten uit te brengen, vergaarde Franz Ferdinand na het succes in eigen land een miljoenendeal bij Epic Records. Het album kreeg daar de platina-status.^[1] In november nam de band deel aan een benefietconcert voor Soedan, georganiseerd door de Verenigde Naties in de Royal Albert Hall.^[9] In november 2004 leidde een ruzie tussen Kapranos en McCarthy bijna tot de opsplitsing van de band. Na een intensief concertschema bereikten de opgebouwde spanningen in Parijs een hoogtepunt. McCarthy: "Ik dacht er zeker aan om uit de band te stappen. In de dagen erna dacht ik, is het wel waard als we elkaar zo op de zenuwen zitten? Maar onze vriendschap was ook ontstaan uit een ruzie, dus het zit wel goed. Anderhalf jaar lang op elkaars lippen zitten zorgt ervoor dat je bij de kleinste dingen al elkaar de schuld geeft."^[10]

Het jaar werd afgesloten met twee 'homecoming'-concerten in het Glasgow SECC op 18 en 19 december.^[11] 2004 was qua prijzen een vruchtbaar jaar: de band won de Mercury Prize voor het beste Britse album^[12] en in 2005 won de band twee Brit Awards (beste Britse band, beste Britse rockband) en werd het genomineerd voor drie andere (beste Britse album, beste Britse doorbraak en beste Britse live act). Eind 2004 werden er enkele nieuwe nummers gespeeld, zoals "Your Diary", "This Boy"^[13] en "I'm Your Villain".^[14] In dat jaar werden ongeveer 20 nummers geschreven die mee werden genomen naar de opnamen van het tweede album. Deze stonden gepland voor de eerste maanden van 2005 op het Schotse platteland. Van de 20 nummers werden er elf uitgekozen.^[15] Het eerste optreden werd in april tijdens de Teenage Cancer Trust in de Royal Albert Hall gehouden.^[16] In mei won Franz Ferdinand een Ivor Novello Award voor Britse tekstschrijvers in de muziek. "Take Me Out" won in de categorie 'Best Contemporary Song'.^[16]

[bewerken] 2005 - 2008: You Could Have It So Much Better

Het tweede album kreeg aanvankelijk geen naam, volgens Kapranos: "Het hele punt van het album is dat het geen titel heeft. We hebben een tijd geleden besloten dat we geen van de albums titels wilden geven, ze zouden gewoon Franz Ferdinand genoemd worden. De albums moeten onderscheiden worden door hun kleuren."^[17] In augustus kreeg het album toch een naam: You Could Have It So Much Better… With Franz Ferdinand.^[18] Later werd deze titel afgekort tot You Could Have It So Much Better. Het album werd op 3 oktober uitgebracht. Er volgden enkele singles: "Do You Want To", "Walk Away", "The Fallen / L. Wells" en "Eleanor Put Your Boots On". Voor september en oktober werd een Amerikaanse tour georganiseerd,^[19] gevolgd door een Engelse toer in november.^[20] Op 14 november werd de dvd Franz Ferdinand uitgebracht, waarop optredens in onder andere Londen en San Francisco te zien zijn.^[21]

Alex Kapranos in São Paulo in 2009.

Plannen voor het derde album ontstonden reeds in 2005. In oktober verklaarde Kapranos dat dit album anders zou zijn dan hun eerste twee platen.^[22] Eind december waren er 14 nummers geschreven.^[23] De planning was om in januari de studio's in te gaan.^[24] Het jaar 2006 werd uiteindelijk toch een rustmoment voor de band. Kapranos in mei: "We zijn de afgelopen drie jaar continu op weg of in de studio's geweest en ik denk dat iedereen tijd nodig heeft om bij zijn vriendin of vrouw te zijn." Ook verklaarde hij dat het toeren hem geen inspiratie gaf voor nieuwe teksten.^[25] Als datum voor het derde album werd begin 2008 genoemd. Ondertussen ondernamen de bandleden hun eigen projecten: Kapranos werkte als producer aan het album Men's Needs, Women's Needs, Whatever van The Cribs.^[26] McCarthy vormde zijn zijproject Box Codax met Alexander Ragnew en bracht in 2006 een ep uit.^[27]

Franz Ferdinand was in 2006 ook voor het publiek te zien: ze stonden onder andere op de Coachella,^[28] Benicassim,^[29], Oxegen, T in the Park en Reading en Leeds Festivals.^[25] Ook was de band het voorprogramma van Depeche Mode tijdens twee Duitse shows.^[30] In 2007 werd er verder gewerkt aan het album en er ontstonden enkele demo's met nieuwe nummers.^[31] Er werd een tijd gewerkt met producer Brian Higgins, maar de samenwerking bleek niet succesvol.^[32] Ook was de band in enkele optredens te zien, zoals bij een kleine concertreeks in Schotland^[33] Ook in 2008 volgden er concerten: kleine optredens om nieuwe nummers uit te testen, een verrassings-optreden op het Glastonbury Festival^[34] en shows op het Latitude Festival^[35] en Lowlands. Het eerste nummer dat van het nieuwe album te horen was, werd "Lucid Dreams". Deze single werd op de website van Franz Ferdinand geplaatst en was daarnaast te horen in het spel Madden NFL 09.^[36] In september werd een kleine Europese toer gepland, die begon in Parijs en eindigde in de WATT in Rotterdam.^[37]

[bewerken] 2009 - heden: Tonight: Franz Ferdinand

Op 26 januari 2009 werd Tonight: Franz Ferdinand uitgebracht.^[38] De eerste singles werden "Ulysses"^[39], "No You Girls" en "Can't Stop Feeling". Ter promotie werd een concertreeks georganiseerd die februari in Ierland en het Verenigd Koninkrijk begon.^[40] Verder werden in 2009 concerten voor de rest van Europa en Noord-Amerika gepland.^[41] In de zomer stond Franz Ferdinand geprogrammeerd voor een reeks Europese festivals, waaronder T in the Park^[42], Pinkpop^[43], Glastonbury Festival en Rock Werchter^[44]. In het najaar volgde een toer door Europa en in 2010 een concertreeks in Australië en Zuid-Amerika. De reeks concerten voor Tonight: Franz Ferdiannd werd in mei 2010 afgesloten met optredens in Spanje en Portugal.^[45]

In januari maakte Kapranos al bekend dat hij en McCarthy bezig waren met nieuwe nummers.^[46] Ondertussen droeg de band bij aan de soundtrack van Alice in Wonderland. Het nummer heet "The Lobster Quadrille" en verscheen op de cd Almost Alice.

[bewerken] Muzikale stijl en invloeden

Bob Hardy op het Latitude Festival in 2008.

Qua muziekstijl is soms new wave en jaren 80-synthpop te horen. De band heeft zichzelf vaak beschreven als popband^[5] en streefde er wel eens naar om popmuziek te maken. Een teken daarvan was het inhuren van Girls Aloud-producer Brian Higgins voor de opnamen van het derde album. Die samenwerking bleek uiteindelijk niet te werken, volgens Thomson voelde Franz Ferdinand zich "toch niet een popgroep".^[32] Kapranos in 2004: "Ik denk dat pop onlangs een vies woord is geworden en dat is zonde, want ik hou van popmuziek. Als de Sex Pistols nummer een in de hitlijst worden, is dat een van de beste momenten in popmuziek. Ook als Dexys Midnight Runners dat doet. Of Franz Ferdinand. Allemaal goede popbands. Dat is het huidige probleem; iedereen denkt dat popmuziek gemaakt moet worden door grote corporaties. Dat is het niet; popmuziek moet uit de slaapkamers van mensen komen, van de ideeën van echte mensen."^[47] De band werd tijdens de uitgave van Darts of Pleasure EP de ‘Schotse versie van Interpol’ genoemd.^[2] Op het album Franz Ferdinand was uiterst dansbare gitaarrock te horen, waarmee de groep in navolging van the Strokes en dance-punk bands als The Rapture, Yeahyeahyeahs en Liars teruggreep op Television, Roxy Music en de post-punk bands van de jaren tachtig.

De band leent invloeden van onder andere Talking Heads, de Schotse bands Josef K en Orange Juice en het Amerikaanse Chic. Ook worden door Kapranos Prince en Queen genoemd, maar dan "vooral vanwege de performance van deze bands".^[47] Andere bands die van invloed waren zijn Duran Duran en The Fall, waarbij hun stijl volgens Kapranos aansluit op het pop-concept: "Als je kijkt naar wat Duran Duran en Fall zelf luisteren, is dat allemaal Motown en Northern Soul. Maar hun leider Mark E. Smith zou dan alle muzikanten verzamelen en vragen: speel iets dat op The Beatles lijkt. In hun hoofd spelen ze popmuziek en zo zien wij het ook."^[48] Op veertienjarige leeftijd werd Kapranos een obsessieve Beatles-fan en probeerde hij met een vriend het gehele Lennon-McCartney-repertoire onder de knie te krijgen. Kapranos raakte geïnteresseerd in The Beatles door hun vrolijke melodieën en depressieve teksten, en noemt "Take Me Out" als zijn eigen voorbeeld daarvan: "Voor de meeste mensen is "Take Me Out" een bevestiging van een geweldig leven, maar er zit een metafoor in voor het eindigen van een relatie. Toen ik Beatles Anthology keek en ze "I’m Down" zongen, bogen ze hun hoofd en het publiek werd gek. De tekst was 'I’m Down', maar de muziek zei juist 'I’m Up'."^[1]

Voor het tweede album noemt de band Bob Dylan als een belangrijke inspiratie voor het schrijven van teksten van Kapranos. Dylan gebruikte vaak een willekeurig persoon uit een krant, om over hem/haar een lied te schrijven en te idealiseren. Kapranos gebruikte dezelfde tactiek voor "The Fallen". Deze persoon deed volgens Kapranos "enkele dingen waardoor hij een sociaal buitenbeentje werd. Het is een erg mysterieus karakter."^[49] Ook Queen was een reden voor Kapranos om teksten te gaan schrijven. Hij kreeg hiervoor de inspiratie toen hij op 14-jarige leeftijd bladmuziek van Queen vond.^[50] De teksten van de nummers worden meestal door Kapranos en McCarthy geschreven. McCarthy is ook incidenteel leadzanger op enkele nummers, zoals in "Tell Her Tonight". Hij vertelt dat de grote verschillen tussen hem en Kapranos ervoor zorgen dat ze een goed team zijn: "Misschien heeft hij meer een duistere kant dan ik. Ik ben positief en vrolijk, terwijl hij meer [grommend geluid] is."

In 2006 verklaarden Kapranos en McCarthy dat er geen speciale formule is voor het tekstschrijven. Kapranos: "Als het om teksten gaat, zijn er geen echte regels; er is geen goed of fout. Je beste werk kan ook een fout zijn. Ik heb er nooit training in gehad; het meeste tekstschrijven is spelen met de woorden totdat het goed klinkt. Ik heb altijd het gevoel gehad dat tekstschrijven voor muziek genegeerd wordt in de literaire wereld. Terwijl de beste Schotse schrijver ooit, Rabbie Burns, muziekteksten schreef." Kapranos verklaarde verder dat zijn teksten meestal 'nonsens' waren, maar toch goed klonken.^[50] De teksten van Franz Ferdinand gaan veelal over liefde en relaties; "Eleanor Put Your Boots On" is bijvoorbeeld een nummer direct geschreven voor Kapranos’ vriendin Eleanor Friedberger.^[1]

[bewerken] Visuele stijl en naam

De band is bekend om de Russische avant-garde die zij in hun stijl verwerken. Zo is de cover van You Could Have It So Much Better afgeleid van de foto die kunstenaar Aleksandr Rodtsjenko in 1924 maakte van Lili Brik. Ook de covers van verschillende singles gebruiken Russische avant-garde: de covers van "This Fire" en "Michael" zijn geïnspireerd door het werk van El Lissitzky (respectievelijk Beat the Whites with the Red Wedge en A Proun). De avant-garde is ook terug te vinden in videoclips van Franz Ferdinand, zoals in die van "Take Me Out". Franz Ferdinand houdt zich zelf bezig met het ontwerp van de covers van hun uitgaven. Het heeft deels te maken met de artistieke achtergrond van de bandleden. Kapranos vertelt echter wel dat "kunst slechts een achtergrond is. Ik denk niet dat het alles overheerst. We zijn ons bewust van het visuele aspect van de band, dat is heel belangrijk, maar we beschouwen de band niet als een kunstproject, of zoiets belachelijks. Het is geen uitgedacht plan of zo, het is een heel natuurlijk iets. Maar het visuele is bijna net zo belangrijk als de muziek. Dus we houden ons wel bezig met het artwork van de covers van onze platen, de website en de videoclips. Het is net zo leuk om daarbij betrokken te zijn als bij de muziek."^[5]

De naam van de band was geïnspireerd door een renpaard dat ‘Archduke’ heette en nadat ze dit paard hadden gezien op de televisie kwam er een discussie over archdukes (aartshertogen). Hierop dachten ze dat ‘Franz Ferdinand’ (naar aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este, de vermoorde troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije) een goede naam voor de band zou zijn, omdat het lekker ritmisch klonk. Dit bespraken ze in een vroeg interview in het Schotse blad 'Is This Music?': "We vonden het vooral goed klinken" zegt Bob.^[5] "We vonden de alliteratie leuk. Hij was ook nog een ongelofelijk persoon", voegt Alex toe. "Zijn leven, of tenminste het einde daarvan, was de katalysator die de wereld compleet veranderde - hij zorgde voor een draai aan de geschiedenis (de moord op hem was de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog). Maar ik wil niet al te intellectueel doen over dat gedoe met die naam. In wezen moet een naam gewoon goed klinken - zoals muziek." Paul heeft echter een grotere voorstelling: "Ik vind de gedachte leuk dat, als we populair worden, misschien de woorden Franz Ferdinand met de band worden geassocieerd in plaats van met de historische figuur."

[bewerken] Discografie

[bewerken] Albums

[bewerken] Singles

[bewerken] Remixalbum

[bewerken] Video

[bewerken] Onderscheidingen

[bewerken] Externe links

Wikimedia Commons heeft meer mediabestanden die bij dit onderwerp horen: Franz Ferdinand.

• (en) Officiële website van Franz Ferdinand
• (en) MySpace van Franz Ferdinand

Barack Obama
Barack Hussein Obama
Geboren	4 augustus 1961 Honolulu (Hawaï)
Politieke partij	Democratische Partij
Partner	Michelle Obama
Beroep	Politicus Advocaat Auteur
Religie	Protestantisme
Handtekening
44e president van de Verenigde Staten
Huidige functie
Aangetreden	20 januari 2009
Vicepresident(en)	Joe Biden
Voorganger	George W. Bush
Senator voor Illinois
Aangetreden	4 januari 2005
Einde termijn	16 november 2008
Voorganger	Peter Fitzgerald
Opvolger	Roland Burris
Portaal    Politiek

Barack Hussein Obama II (Honolulu (Hawaï), 4 augustus 1961) is de 44e en huidige president van de Verenigde Staten. Hij is de eerste zwarte Amerikaan in deze functie.^[1] Tussen 3 januari 2005 en 16 november 2008 was Obama lid van de Senaat als vertegenwoordiger van de staat Illinois en voordien was hij staatssenator in de wetgevende vergadering van zijn thuisstaat. Na het verslaan van de Republikeinse kandidaat John McCain tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen 2008 werd Obama op 20 januari 2009 tijdens de inauguratie op het Capitool beëdigd als president. Op 9 oktober 2009 kreeg Obama de Nobelprijs voor de Vrede.

Hij is kandidaat voor een tweede termijn tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2012.^[2]

[bewerken] Biografie

Obama's vader, Barack Obama sr., was een Luo uit Kenia. Zijn moeder, Ann Dunham, was een Amerikaanse uit Kansas. Zijn ouders scheidden in 1964 toen Obama twee jaar oud was. Zijn vader keerde terug naar Kenia. Obama heeft hem daarna nog maar één keer gezien. Na de scheiding hertrouwde zijn moeder met Lolo Soetoro, een Indonesische student die in Hawaï studeerde. In 1967 verhuisde het gezin naar Jakarta. Tijdens deze periode volgde Barry Soetoro, zoals hij toen genoemd werd, gedurende twee jaar onderwijs aan een katholieke basisschool die door de Nederlandse kapucijn Bart Janssen is gesticht. Hij was er ingeschreven als moslim. Daarna vervolgde hij zijn lagere school aan de State Elementary School Menteng 01, die Janssen omschrijft als een "elitaire moslimschool".^[3] Vier jaar later, Obama was toen tien, keerde hij terug naar Honolulu en ging wonen bij de ouders van zijn moeder. Hier bezocht hij de middelbare school tot 1979. Toen Obama 21 jaar was, kwam zijn vader om bij een auto-ongeluk in Kenia. Zijn moeder keerde ook nog even terug naar Hawaï, maar ging uiteindelijk weer naar Indonesië. Zij overleed in 1995 aan kanker, een paar maanden na het verschijnen van Obama's boek Dreams from My Father.

[bewerken] Studie

Na de middelbare school verhuisde Obama naar Los Angeles, waar hij twee jaar aan het Occidental College studeerde. Hij zette zijn studie voort aan de Columbia-universiteit in New York, waar hij in 1983 afstudeerde in politicologie met als specialisatie internationale betrekkingen. Na zijn studie werkte hij als onderzoeker bij de New York Public Interest Group. In 1985 verhuisde hij naar Chicago waar hij projecten deed in armere buurten. Van 1985 tot 1988 was hij hoofd van het Developing Communities Project (DCP). DCP was een hulpprogramma opgezet door de Katholieke Kerk. Als afsluiting van deze periode bezocht Obama Europa en Kenia. In Kenia ontmoette hij familieleden.

In 1988 begon Barack Obama aan zijn studie rechten aan de Harvard-universiteit. In 1990 haalde hij het nieuws toen hij als eerste Afro-Amerikaan werd benoemd tot president van de Harvard Law Review.^[4] Hij studeerde in 1991 cum laude af, waarna hij terugkeerde naar Chicago en ging werken als advocaat. Obama doceerde tussen 1993 en 2004 in deeltijd rechten aan de Universiteit van Chicago. Van 1992 tot 2002 was hij tevens werkzaam bij het advocatenkantoor Davis, Miner, Barnhill & Galland.

[bewerken] Familie

Obama met Michelle en hun kinderen Malia Ann en Sasha, aan de rechterkant Marian Shields Robinson

Obama's echtgenote Michelle Robinson studeerde eveneens aan Harvard. De twee ontmoetten elkaar in 1989 tijdens hun werk voor een advocatenkantoor en trouwden in 1992. Ze hebben twee dochters: Malia Ann (4 juli 1998) en Natasha "Sasha" (10 juni 2001). Michelle Obama is tegenwoordig vicepresidente voor gemeenschapszaken van de University of Chicago Hospitals. Zij kwam in opspraak toen haar salaris verdrievoudigde, nadat Obama senator werd. De reden hiervoor was echter een promotie en haar volle baan met overuren, nadat ze geen campagne meer voerde voor haar echtgenoot.

Obama is christen, maar niet van huis uit. Hij is gedoopt in de United Church of Christ in 1988.^[5][6]

Barack Obama is een rechtstreekse afstammeling van de protestantse 'Pilgrim Fathers', te weten de familie Blossom, die begin 17e eeuw vanwege religieuze vervolgingen vanuit Engeland naar Leiden was uitgeweken en van daaruit in 1629 naar Amerika voer voor een leven in godsdienstvrijheid. Het meeste opmerkelijke aan deze vondst, die op 5 december 2008 door de gemeente Leiden werd bekendgemaakt en door de New England Historic Genealogical Society in Boston werd bevestigd, is dat Obama afstamt van Elizabeth Blossom, wier broer Peter een verre voorouder is van Obama's ambtsvoorganger George W. Bush.^[7]

Ook de vicepresident van de VS tijdens Bush' regering, Dick Cheney, is verre familie van Obama.^[8]

[bewerken] Politiek

In de Senaatsverkiezingen streed hij in 2004 om een open zetel tegen de Republikein Alan Keyes. De winnaar werd in ieder geval de vijfde Afro-Amerikaan in de geschiedenis van de Senaat, na Hiram Revels, Blanche Bruce, Edward Brooke, en Carol Moseley Braun. Barack Obama won de verkiezingen met 70% tegen 27% voor Keyes.

In de Senaat zette Obama zich onder andere in voor onderwijs, immigratie en grotere transparantie van de regering via e-government. Obama was ook actief in buitenlandse zaken. Zijn reis naar Afrika, waarin hij Zuid-Afrika, Kenia, Djibouti, Ethiopië en Tsjaad bezocht, trok veel aandacht bij media in de Verenigde Staten en de bezochte landen.

Obama was de derde Afro-Amerikaan die een 'keynote address' gaf op een Nationale Democratische Conventie (in 2004). Dit was een opvallende toespraak, waarmee hij zich als politieke belofte introduceerde bij de Amerikaanse kiezers, met als meest geciteerde woorden:

Er is geen links Amerika en geen conservatief Amerika; er is de Verenigde Staten van Amerika. Er is niet een zwart Amerika en een blank Amerika en een latino Amerika en een Aziatisch Amerika; er is de Verenigde Staten van Amerika.

[bewerken] Presidentsverkiezingen 2008

Zie Amerikaanse voorverkiezingen 2008 en Amerikaanse presidentsverkiezingen 2008 voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Op 16 januari 2007 maakte Barack Obama bekend een verkennend comité te hebben opgericht ter voorbereiding op zijn deelname aan de Democratische voorverkiezingen voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2008. Op 10 februari 2007 maakte hij zijn kandidatuur officieel in Springfield (Illinois).^[9] Zijn belangrijkste tegenkandidaat bij de Democratische voorverkiezingen werd Hillary Clinton.^[10]

Barack Obama voert campagne in Houston, Texas

De eerste voorverkiezing vond op 3 januari 2008 plaats in Iowa. Obama won deze staat met ruime voorsprong op John Edwards (tweede) en Clinton (derde). In de tweede voorverkiezing, in New Hampshire, bleef Clinton hem nipt voor.^[11] Vervolgens gingen Obama en Clinton geruime tijd gelijk op. Ook Super Tuesday, waarop 24 staten hun stem uitbrachten, bracht nog geen beslissing. Hierna nam Obama een voorsprong door tien staten op rij te winnen.^[12] Deze prestatie kon Clinton, hoewel zij belangrijke staten als Florida, Pennsylvania en Californië achter zich had weten te krijgen, niet meer inhalen. Obama won uiteindelijk verreweg de meeste voorverkiezingen en caucuses. Na de laatste voorverkiezingen op 3 juni had Obama voldoende gedelegeerden achter zich om de Democratische kandidatuur voor de verkiezingen op te kunnen eisen. Clinton trok zich op 7 juni officieel terug uit de verkiezingsstrijd.

Sinds Obama de Democratische presidentskandidaat werd, voerde hij campagne in zogeheten swing states. Zijn campagneteam vestigde records met het registreren van nieuwe kiezers voor de Democratische Partij, waarvan een groot deel met behulp van het internet. Obama's toespraken brachten duizenden mensen op de been en hij gebruikte leuzen als Yes we can en Change we can believe in. Op 23 augustus 2008 werd bekend dat Obama de 65-jarige senator Joe Biden had gekozen als running mate.^[13]

Obama werd in de campagne gesteund door een aantal bekende Amerikaanse politici zoals Jimmy Carter, John Kerry, Ted Kennedy en Colin Powell, alsmede door andere beroemdheden zoals Caroline Kennedy, Robert De Niro, Stevie Wonder, Oprah Winfrey, Jennifer Aniston en Will Smith.

Obama debatteerde driemaal met zijn Republikeinse tegenstander John McCain.

Tijdens de campagneperiode was bij sommige Amerikanen echter ook twijfel ontstaan over de oprechtheid van Obama. Er werd twijfel gezaaid of Obama wel in Amerika geboren was en een Amerikaans staatsburger is, hetgeen een voorwaarde is om president van Amerika te kunnen zijn. Een advocaat in Philadelphia (en aanhanger van Hillary Clinton), Philip J. Berg, meende dat Obama in Afrika geboren was en ondernam daarom gerechtelijke stappen om hem van de kieslijst in november te laten verwijderen.^[14][15]

Inhoudelijk was er bezorgdheid over wat Obama's economisch beleid zou betekenen voor de VS en over zijn belofte om zonder condities vooraf met Amerika vijandig gezinde wereldleiders als Hugo Chávez en Mahmoud Ahmadinejad te praten.^[16]

Vijf dagen voor de verkiezingen onderbrak Obama zijn campagne om zijn grootmoeder, die op Hawaï woonde te kunnen bezoeken. Zij lag op haar sterfbed en overleed twee dagen voor de verkiezingen.

Op 4 november 2008 won Obama de verkiezingen, waarna hij zijn overwinningstoespraak in het Grant Park in thuisstad Chicago gaf.

[bewerken] Presidentschap

[bewerken] Inauguratie en eerste dagen

Groepsfoto van Obama met zijn voorgangers (v.l.n.r.) George H.W. Bush, George W. Bush, Bill Clinton en Jimmy Carter in het Oval Office op 7 januari 2009

Barack Obama werd op dinsdag 20 januari 2009 om 12.05 uur (plaatselijke tijd) in Washington DC beëdigd tot 44e president van de Verenigde Staten. De eed werd hem afgenomen door opperrechter Roberts waarbij dezelfde bijbel werd gebruikt als bij de inauguratie van Abraham Lincoln in 1861. Rechter Roberts maakte een fout in de eed, hij sprak het woord getrouw (faithfully) later uit dan de tekst van de eed uit de grondwet voorschrijft. De juiste tekst is: Ik zal getrouw het ambt van president van de Verenigde Staten uitvoeren, Roberts zei: Ik zal het ambt van president van de Verenigde Staten getrouw uitvoeren. Obama bemerkte de fout, haperde even, maar sprak Roberts toch na. Voor de zekerheid werd Obama de dag erna nog een keer - in besloten kring - beëdigd conform de juiste tekst.^[17]

In de eerste dagen als president vaardigde hij executive orders uit om de Amerikaanse troepen uit Irak terug te trekken. Hij beval de sluiting van het detentiecentrum in Guantánamo Bay "zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk tegen januari 2010", Hij beperkte de geheimhouding die gegeven wordt aan de presidentiële administratie en veranderde de procedures van de Freedom of Information Act. Hij hief ook het verbod op op federale financiering van buitenlandse organisaties die abortus provocatus mogelijk maken, in maart 2009 gevolgd door het ophefften van het verbod op federale subsidies voor embryoverbruikend stamcelonderzoek.

[bewerken] Binnenlands beleid

[bewerken] Economie

Obama werd president terwijl de economische crisis – ook bekend als de kredietcrisis – op haar hoogtepunt was. Obama ondertekende op 17 februari de American Recovery and Reinvestment Act of 2009. Dit was een economisch pakket maatregelen ter waarde van 787 miljard dollar dat bestond uit verschillende maatregelen met betrekking tot onderwijs, gezondheidszorg, infrastructuur en verschillende belastingvoordelen. Het was bedoeld om de Amerikaanse economie, die zich op een dieptepunt bevond, te stimuleren.

Obama's minister van Financiën Timothy Geithner maakte in februari 2009 bekend een publiek-privaat fonds te willen opzetten dat de riskante producten van banken opkoopt.^[18] In juni 2009 hield Obama met overheidssteun de Amerikaanse autoconcerns General Motors en Chrysler overeind.^[19]

Het totale begrotingstekort bedroeg over 2010 10.6 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Voor 2011 ligt de verwachting een stuk lager, maar de totale staatsschuld zal dan zijn opgelopen tot ongeveer 8,53 biljoen dollar, 80 procent van Amerikaanse bbp. De werkloosheid liep in oktober 2009 op tot 10.1 procent, maar begon daarna weer te dalen.

[bewerken] Hervorming gezondheidszorg

In het eerste jaar van zijn regering zette Obama sterk in op een hervorming van de Amerikaanse gezondheidszorg. Zijn plan voorzag in ziektekostenverzekering voor circa 32 miljoen tot dan toe nog onverzekerde Amerikanen. Voor veruit de meeste Amerikanen werd een basisverzekering tegen ziektekosten verplicht. Verzekeringsmaatschappijen mogen zieke Amerikanen niet meer afwijzen. ^[20]

Een belangrijk kritiekpunt van de Republikeinen waren de hoge kosten van de plannen. Er was circa 1 biljoen dollar (700 miljard euro) voor nodig. Prolifeorganisaties en Religieus Rechts hebben zich ook fel tegen de plannen verzet. Vooral de mogelijkheid om abortus met belastinggeld te financieren stuitte op heftige protesten. Obama gaf de verzekering af dat er geen federale fondsen voor de financiering van abortus zouden worden aangewend. Wel houden individuele staten de mogelijkheid overheidsgeld voor abortus ter beschikking te stellen.^[20]

Dankzij een ruime meerderheid van zijn partij in de Senaat wist Obama zijn plannen te realiseren. Op 23 maart 2010 ondertekende hij de zogeheten Patient Protection and Affordable Care Act.

[bewerken] Olieramp Golf van Mexico

Zie Olieramp in de Golf van Mexico 2010 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 20 april 2010 vond er onder water een explosie plaats op het boorplatform Deepwater Horizon in de Golf van Mexico. Daardoor liep er een gigantische hoeveelheid olie in zee. BP, leaser van de boortoren, probeerde het gat te dichten, maar slaagde daar lange tijd niet in. President Obama bezocht de rampregio voor de eerste keer op 2 mei, en later op 28 mei en 4 juni. Hij gaf opdracht tot een federaal onderzoek en stelde een onafhankelijk commissie in die onderzoek moest doen naar nieuwe veiligheidsmaatregelen.^[21] Obama riep de noodtoestand af en kondigde op 27 mei een moratorium voor boren op zee in diepwater. Het lek werd pas op 15 juli gedicht. De regering van Obama klaagde BP achteraf aan omdat het bedrijf zich niet aan de benodigde veiligheidsmaatregelen had gehouden.^[22]

[bewerken] Buitenlands beleid

[bewerken] Irakoorlog

Zie Irakoorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tijdens de presidentiële overgangsperiode liet Obama weten dat hij Robert Gates, onder president George W.H. Bush al minister van Defensie, zou aanhouden als minister. Op 27 februari 2009 kondigde hij aan dat er op 31 augustus 2010 een einde moest komen aan de militaire gevechtsmissie in Irak.^[23] Hij verminderde de troepenmacht van 142.000 man tot een aantal tussen de 35.000 en 50.000 man. Deze blijven tot eind 2011 en zullen helpen met de training van Iraakse soldaten. Op 31 augustus kondigde Obama ook daadwerkelijk aan dat er een einde was gekomen aan de gevechtsmissie in Irak.

[bewerken] Afghanistan

Zie Oorlog in Afghanistan voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In het begin van zijn presidentschap kondigde Obama aan extra troepen naar Afghanistan te willen sturen. Op 1 december kondigde hij aan 30.000 soldaten te sturen ter versterking van de aanwezig 71.000 manschappen. Hij stelde ook voor om binnen 18 maanden te beginnen met het terugtrekken van troepen uit Afghanistan.^[24] In juni 2010 verving Obama Stanley McChrystal, de militaire commandant in Afghanistan, nadat deze het Witte Huis hevig had bekritiseerd in een interview. De nieuwe commandant werd David Petraeus.

[bewerken] Nobelprijs voor de Vrede

In 2009 ontving hij de Nobelprijs voor de Vrede voor "zijn uitzonderlijke inspanningen ter versterking van de internationale diplomatie en de samenwerking tussen de volkeren".^[25] Er was verbazing en kritiek op de keuze van het Nobelprijs-comité, omdat Obama als president nog weinig bereikt zou hebben. Obama gaf zelf aan "niet het gevoel te hebben dat ik thuishoor in het gezelschap van de mensen die de prijs eerder al wonnen".^[26]

[bewerken] Dood van Osama bin Laden

Zie Dood van Osama bin Laden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 2 mei 2011 gaf Obama toestemming om een villa binnen te vallen in Abbottabad (Pakistan). In deze villa hield de meest gezochte terrorist ter wereld, Osama bin Laden, zich schuil. Elitetroepen schoten de onbewapende Bin Laden door het hoofd en hij overleed ter plaatse. Nog geen 12 uur later kreeg hij een zeemansgraf in de Arabische Zee. De dood van Bin Laden leidde tot veel blije reacties, vooral van Amerikanen. Een van de belangrijkste oorzaken hiervoor was dat hij de man was die verantwoordelijk wordt gehouden voor het beramen van de aanslagen van 11 september 2001. Enkele dagen na de actie in Pakistan bezocht Obama Ground Zero in New York, de plek waar de grootste van die aanslagen hadden plaatsgevonden.

[bewerken] Schrijverswerk

Van Obama's hand verscheen in 1995 zijn autobiografie: Dreams from My Father: A Story of Race and Inheritance. In december 2004 tekende hij een contract voor $ 1,9 miljoen dollar voor het schrijven van nog drie boeken, waaronder een kinderboek. Een royaal gedeelte van het bedrag was een voorschot. In het eerste van de drie boeken, Audacity of Hope, verschenen op 17 oktober 2006, worden Obama's politieke overtuigingen behandeld. In september 2008 bracht Obama het boek Change we can believe in uit, zijn programma voor de toekomst van de Verenigde Staten. De Nederlandse vertaling hiervan verscheen in januari 2009.

[bewerken] Bibliografie

• De herovering van de Amerikaanse droom, 2007, 347 p., Atlas - Amsterdam, ISBN 978-90-450-0088-6 (vertaling van: The audacity of hope : Thoughts on reclaiming the American Dream)
• Dromen van mijn vader: een autobiografie, 2007, 415 p., Atlas - Amsterdam, ISBN 978-90-450-0089-3 (vertaling van: Dreams from my father : a story of race and inheritance)
• Geloven in verandering, 2009, 270 p., Atlas - Amsterdam, ISBN 978-90-450-1418-0 (vertaling van: Change we can believe in : Barack Obama's plan to renew America's promise)

[bewerken] Literatuur

• Willem Uylenbroek, Barack Obama, de weg naar het Witte Huis, 2007, Amsterdam, ISBN 978-90-488-0026-1
• Frans Verhagen, President Obama in een notendop, 2008 (vierde, uitgebreide druk), Amsterdam, ISBN 978-90-351-3420-1

[bewerken] Zie ook

• Kabinet-Obama

[bewerken] Externe links

Wikimedia Commons heeft meer mediabestanden die bij dit onderwerp horen in de categorie [/index.php/Commons:Category:Barack_Obama?uselang=nl#mw-subcategories Barack Obama].

• (en) Officiële website van Barack Obama
• (en) Website van het Witte Huis

Wikiquote heeft één of meer citaten gerelateerd aan Barack Obama.

President van de Verenigde Staten

Washington · J. Adams · Jefferson · Madison · Monroe · J.Q. Adams · Jackson · Van Buren · W.H. Harrison · Tyler · Polk · Taylor · Fillmore · Pierce · Buchanan · Lincoln · A. Johnson · Grant · Hayes · Garfield · Arthur · Cleveland · B. Harrison · Cleveland · McKinley · T. Roosevelt · Taft · Wilson · Harding · Coolidge · Hoover · F.D. Roosevelt · Truman · Eisenhower · Kennedy · L.B. Johnson · Nixon · Ford · Carter · Reagan · G.H.W. Bush · Clinton · G.W. Bush · Obama